(۳۶۹۷) سوال: اگر همسرم یا یکی از نزدیکان، مالی به عنوان امانت نزد من داشته باشد و مال وی با اجازه‌ی خودش با مال من مخلوط شود، پس از گذشت یک سال، پرداخت زکات آن بر عهده‌ی من یا او است؟

جواب:

زكاتش با صاحب آن مال است و بر شما نیست؛ زیرا شما مالک مال نیستید مگر این که اجازه‌ دهد آن مال را به عنوان قرض بردارید. اگر آن را قرض بگیرید، مالک آن می‌شوید و از جمله مال شما می‌شود که زکاتش را همراه سایر اموال خود می‌پردازید.

سؤال: شیخ بزرگوار! در این حالت، صاحب مال، زکات ندارد؟

جواب: در صورتی که بدهکار، ثروتمند و دارا باشد (یعنی هر وقت طلبکار پولش را بخواهد، بدهکار بتواند به او برگرداند) زکات بر طلبکار نیز واجب است؛ این قول راجح در این مسئله می‌باشد. برخی علما بر این نظر هستند که بدهکار در برابر پولی که قرض گرفته، زکات ندارد که بنا بر این دیدگاه، شخص بدهکار برای پولی که قرض گرفته، زكات نمی‌پردازد اما عموم نصوص قرآن و سنت، دلالت بر وجوب زکات بر کسی که دارای مال است، دارد حتی اگر بدهکار نیز باشد مگر این که قبل از وجوب زکات، موعد تسویه‌ی بدهی فرا برسد که در این حالت، زکات از وی ساقط می‌شود؛ زیرا از عثمان J روایت است که می‌گفت: “إن هذا شهرُ زكاتكم، فمن كان عليه دين فليَقضِه”[۱] : (این ماه، ماه زکات شما است لذا هر کس که بدهی دارد، آن ‌را تسویه نماید).

۱-تخریج آن گذشت.