(۳۶۲۲) حکم پرداخت زکات معوقه نقره

(۳۶۲۲) سوال: مقداری نقره داریم که پانزده سال از آن گذشته و حتی یک بار هم زکاتش را پرداخت نکرده‌ایم؛ شایان ذکر است که قیمت آن را محاسبه نکرده‌ایم و نمی‌دانیم چقدر وزن دارد. آیا زكاتش را یک مرتبه بپردازیم یا باید زکات تمام آن پانزده سال‌ گذشته را پرداخت کنیم؟ زکاتش چگونه پرداخت می‌شود؟ آیا اگر آن ‌را بفروشیم نیز باید زکاتش را بپردازیم؟

جواب:

بر شما واجب است زكات سالیان گذشته‌ی این نقره را بپردازید؛ زیرا زکات در خودِ نقره، واجب می‌شود لذا باید به گذشته بازگردید و بدانید که هر سال، قیمت این نقره در هنگام کامل شدن یک سال و وجوب زکات بر آن، چقدر بوده است تا زکاتش را بر حسب ارزش آن بپردازید؛ اگر در نظر بگیریم که ارزش این نقره در سال اول، معادل ده هزار ريال بوده باشد، زکات ده هزار ريال را بپردازید و اگر در سال دوم، ارزش نقره کاهش یافت و به هشت هزار ریال رسید، زکات همان هشت هزار ریال را بپردازید. اگر در سال سوم نیز ارزش نقره افزایش یافت و قیمت آن به پانزده هزار ریال رسید، زکات پانزده هزار ریال را می‌پردازید و به همین صورت محاسبه می‌کنید.

دوست دارم به همین مناسبت، تمام برادران مسلمانم را از سهل‌انگاری در زمینه‌ی پرداخت زکات هشدار دهم؛ زیرا الله À بندگانش را از این کار هشدار داده و فرموده است: {وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلا يُنفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لأَنفُسِكُمْ فَذُوقُوا مَا كُنتُمْ تَكْنِزُونَ} [التوبة: ۳۴-۳۵] : (کسانی که طلا و نقره را ذخیره می‌کنند و در راه الله انفاق نمی‌کنند را به عذابی دردناک مژده بده. روزی که آن‌ها در آتش دوزخ گداخته شود و پیشانی‌ها‌، پهلوها و پشت‌هایشان را با آن داغ کنند، این است آنچه برای خود ذخیره کرده‌اید! اکنون بچشید چیزی را که ذخیره می‌کردید). همچنین در حدیث صحیح از ابو هريره J روایت شده است که رسول الله ﷺ فرمود: «مَا مِنْ صَاحِبِ ذَهَبٍ، وَلا فِضَّةٍ، لا يُؤَدِّي مِنْهَا حَقَّهَا إِلاَّ إِذَا كَانَ يَومُ القِيَامَةِ صُفِّحَتْ لَهُ صَفَائِحُ مِنْ نَارٍ، فَأُحْمِيَ عَلَيْهَا في نَارِ جَهَنَّمَ، فَيُكْوَى بِهَا جَنْبُهُ، وَجَبِينُهُ، وَظَهْرُهُ، كُلَّمَا بَرَدَتْ أُعِيدَتْ لَهُ في يَومٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ ألْفَ سَنَةٍ، حَتَّى يُقْضَى بَيْنَ العِبَادِ فَيَرَى سَبيلَهُ، إمَّا إِلَى الجَنَّةِ، وَإمَّا إِلَى النَّارِ»[۱] : (هر صاحبِ طلا و نقره‌ای که زکاتِ آن را ندهد، روز قیامت طلا و نقره‌اش به ورق‌هايی از آتش تبديل می‌شود و اين ورق‌ها را در آتش دوزخ، داغ می‌کنند و سپس با آن پهلوها، پيشانی و پشت آن شخص را داغ می‌نهند و هر بار که اين ورق‌ها سرد شود، دوباره داغ می‌گردد و اين عذاب برای آن شخص در روزی که مقدارش به اندازه‌ی پنجاه هزار سال است، ادامه خواهد داشت تا آن که در ميان بندگان، حُکم ‌شود و آن فرد عاقبتش را ببیند که به سوی بهشت يا به سوی دوزخ است).

بدین خاطر است که ثروتمندان باید از سرانجام وخیم سهل‌انگاری در پرداخت زكات اموالشان، برحذر باشند و یقین بدانند که رسول الله ﷺ فرموده است: «ما نقصت صدقةٌ من مال»[۲] : (هرگز صدقه از مال نمی‌کاهد) یعنی دارایی را کم نمی‌کند بلکه باعث می‌شود پربرکت شده و رشد کند و آن را در برابر انواع آسیب، حفاظت می‌نماید. از الله À می‌خواهیم که ما را در برابر نفس‌هایمان یاری نماید و از بخل پناه دهد.

۱-تخریج آن گذشت.

۲-تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل كثيرًا ما قرأت في بعض المجلات العربية وسمعت أيضًا من خلال بعض العلماء في بلدي أن حُلي المرأة الملبوس ليس عليه زكاة، وأن الزكاة تجب فقط على الذهب الذي يكون في شكل سبائك، ولكن نظرا لمتابعتي لفتاواكم عَرَفْتُ أن حُلي المرأة تجب عليه الزكاة، والسؤال: والدتي تملك حليًّا فوق النصاب، وهو في حوزتها منذ أكثر من عشر سنوات أو أكثر، وطلبت منها إخراج الزكاة الواجبة فما حكم السنوات السابقة التي لم تخرج فيها الزكاة لَجَهْلِها؟

فأجاب رحمه الله تعالى: يقول السائل: إنه كان يفهم سابقا بأن الزكاة لا تجب في الذهب إلا إذا كان سبائك، وفَهْمُه هذا فهم لبعض المسألة؛ لأن الذهب إذا كان سبائك ففيه الزكاة، وإذا كان نقودًا كالدنانير ففيه الزكاة، وهذا أمر معلوم لدى أهل العلم، وإنما اختلف أهل العلم في الحلي المعد للاستعمال أو العارية هل فيه زكاة أم لا؟ والصحيح أن الزكاة واجبة فيه، وهو مذهب أبي حنيفة رحمه الله ، وإحدى الروايتين عن أحمد؛ لدلالة الكتاب والسنة على ذلك، ولا حاجة إلى سوق الأدلة؛ لأن السائل قد فَهِمَها وعَلم أن الزكاة واجبة، لكنه يسأل: هل تجب عليه الزكاة عما مضى من السنوات التي كان لا يعتقد وجوب الزكاة فيها؟ والجواب على ذلك أن الزكاة لا تلزمه عن السنوات الماضية؛ لأنه كان لا يعتقد الوجوب، لا لجهل منه ولكن لاتباع أهل العلم الذين ، أُمرنا باتباعهم إذا لم يكن لدينا عِلْم قال الله تعالى: ﴿ فَسْتَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ﴾ [النحل: ٤٣] فما دام في الزمن الماضي لا يُخرج زكاة الحلي اتباعًا لأهل العلم الذين يقولون بعدم وجوب الزكاة فيه، فإنه لا يجب عليه إخراج الزكاة عما مضى، ولكن يجب عليه إخراج الزكاة من حين أن علم أن الصواب وجوب إخراجها، ويبتدئ الحول من حِينِ العِلْمِ بالوجوب، وإن أخرج الزكاة فَوْرَ عِلْمه فهو أَطيب.