(۳۴۴۰) حکم توزیع صدقه در قبرستان برای میت

(۳۴۳۰) سوال:

جواب:وقتی یک نفر در بعضی شهرهای مصر وفات کند، اهل آن متوفَّى، به توزیع صدقه از نانی یا میوه‌ای در قبرستان می‌پردازند، منتها یکی از ائمه (و امامان مسجد) آن‌ها را از این کار منع کرد و به آن‌ها گفت: بهتر است که این را در مسجد توزیع کنید، نظر جناب‌عالی در این‌باره چیست؟

همه این‌ها بدعت است، منظورم این است که صدقه بر میت موقع وفاتش از بدعت‌هاست، چه در قبرستان بر فقیران حاضر در آنجا صدقه دهد یا در مسجد باشد. و من گفتم: بدعت است زیرا صدقه ما را به الله ù نزدیک می‌کند، و آنچه ما را به الله ù نزدیک کند عبادت است و ممکن نیست برای انسان که عبادت را انجام دهد مگر با اجازه‌ای از شرع، و از پیامبر ﷺ وارد نشده که برای میت موقع مرگش صدقه دهد، و نه از صحابه H وارد شده است طبق آن چیزی که من می‌دانم، نه در مسجد و نه در قبرستان و نه در خانه شخص متوفَّی، و ما تنها به پیروی از رسول‌الله ﷺ و منهج سلف صالح دستور داده شده‌ایم، الله ù می‌فرماید: {اتَّبِعُوا مَا أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ} [الأعراف: ٣] ترجمه: (آنچه از جانب پروردگارتان بر شما نازل شده، پيروی کنيد). و الله ù می‌فرماید: {وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ} [الأنعام: ١٥٣] ترجمه: (و اين راه مستقيم من است، پس از آن پيروی کنيد). و الله ù می‌فرماید: {فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ} [الأعراف: ١٥٨] ترجمه: (پس به الله و فرستاده‌اش آن پیامبر «أمّی» -درس ناخوانده- که به الله و کلماتش ایمان دارد، ایمان بیاورید، واز او پیروی کنید). و الله ù می‌فرماید: {قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ} [آل عمران: ٣١] ترجمه: (بگو: اگر الله را دوست می‌دارید، پس از من پیروی کنید، تا الله شما را دوست بدارد). و شریعت و نزدیک شدن به الله À با ذوق (و سلیقه) و هوای نفس نمی‌باشد، بلکه با چیزی‌ست که پیامبر ﷺ آن را آورده است.

بر این اساس نصیحت من به کسانی‌ که به آن عادت دارند -یعنی: صدقه برای میت به هنگام مرگش در قبرستان یا مسجد- که این عمل را ترک کنند، و آن را با دعا برای میت در نماز بر او در مسجد تغییر دهند، پیامبر ﷺ وقتی مردم از دفن میت فارغ می‌شدند بر قبرش می‌ایستاد و می‌فرمود: «اسْتَغْفِرُوا لأَخِيکُمْ وَسَلُوا لَهُ بِالتَّثْبِيتِ فَإِنَّهُ الآنَ يسْأَلُ» [تخریج آن گذشت] یعنی: (برای برادرتان طلب آمرزش کنید و برای او از الله ù تقاضای استقامت نمائید چرا که اکنون مورد بازخواست قرار می‌گیرد).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا تُوُفِّي أحد في بعض قرى مصر يقوم أهل الْمُتَوَفَّى بتوزيع صدقة على المقابر : خبز أو فواكة ولكن أحد الأئمة منعهم من ذلك وقال لهم: الأفضل أن تُوَزّعُوا ذلك في المسجد، فما رأي فضيلتكم في ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: كل هذا بِدْعَة، أعني: الصدقة على الميت حين موته من البدع، سواءٌ تُصُدِّقَ بها في المقبرة على الفقراء الموجودين هناك أو في المسجد. وإنما قلت بدعة؛ لأن الصدقة قُربة إلى الله -عز وجل-، والقربة إلى الله عبادة، والعبادة لا يمكن للإنسان أن يقوم بها إلا بإذن من الشرع، ولم يَرِدْ عن النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم أنه كان يتصدق عن الميت حين موته، ولا عن الصحابة فيها أعلم لا في المسجد ولا في المقبرة ولا في بيت الْمُتَوَفَّى، ونحن إنها أُمِرْنَا باتباع رسول الله -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- السلف الصالح، قال الله تبارك وتعالى-: ﴿ أَتَّبِعُوا مَا أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن ومنهج ربِّكُمْ ﴾ [الأعراف: ۳]. وقال الله تبارك وتعالى-: ﴿ وَأَنَّ هَذَا صِرَاطَى مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوة ﴾ [الأنعام: ١٥٣]. وقال -تعالى-: ﴿ فَكَامِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُتِي الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَتِهِ ، وَاتَّبِعُوهُ ﴾ [الأعراف: ١٥٨]. وقال -تعالى-: ﴿ قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ ﴾ [آل عمران: ٣١]. ولا تكون الشريعة والقربة إلى الله -تعالى- بالذوق والهوى، وإنما تكون بما جاء به النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-.

وعلى هذا فنصيحتي لمن اعتادوا ذلك – أي: الصدقة عن الميت حين موته في المقبرة أو في المسجد – أن يَدَعُوا هذا، وأن يُبَدِّلُوا به الدعاء للميت في الصلاة عليه في المسجد، والدعاء له بعد دفنه، فقد كان النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم – إذا فَرَغَ الناس من دفن الميت وَقَفَ عليه وقال: «اسْتَغْفِرُوا لِأَخِيكُمْ، وَسَلُوا لَهُ بِالتَّثْبِيتِ، فَإِنَّهُ الْآنَ يُسْأَلُ».