سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۳۷۴) آیا دفن کردن بیش از یک نفر در یک قبر جایز است؟

(۳۳۷۴) سوال:  آیا دفن کردن بیش از یک نفر در یک قبر جایز است؟

جواب:

مشروع آن است که هر انسانی به تنهایی در یک قبر دفن شود همان گونه که در قدیم و امروزه سنت بر آن بوده است اما اگر حاجت یا ضرورت اقتضا کند دو نفر یا بیشتر در یک قبر جمع شوند اشکالی ندارد زیرا پیامبر ﷺ در غزوه‌ی اُحُد دو و سه مرد را در یک قبر دفن می‌کرد.[۱] شایسته است در این حالت، کسی که قرآن بیش‌تری یاد دارد به سوی قبله مقدّم شود زیرا او برتر است.

سؤال کننده می‌گوید: شیخ بزرگوار! یعنی روی هم قرار داده نمی‌شوند یا نمی‌توان بین آنان موانعی قرار داد؟

شیخ ابن عثیمین -رحمه‌الله- جواب دادند: کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند نه روی یکدیگر.


[۱] [أخرجه أبوداود: كتاب الجنائز، باب في الشهيد يغسل، رقم ٣١٣٦. والترمذي: كتاب الجنائز، باب ما جاء في قتلى أحُد و ذكر حمزة، رقم ١٠١٦. والنسائي: كتاب الجنائز، باب ما يستحب من إعماق القبر، رقم ٢٠١٠]

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز دفن أكثر من شخص في قبر واحد؟

فأجاب رحمه الله تعالى: المشروع أن يُدْفَنَ كل إنسان في قبر وحده كما جرت به السُّنَّة قديمًا وحديثًا، ولكن إذا دعت الحاجة أو الضرورة إلى جمع اثنين فأكثر في قبر واحد فلا بأس به، فإن النبي – عليه الصلاة والسلام- في غزوة أحد كان يدفن الرجلين والثلاثة في قبر واحد، وفي هذه الحال ينبغي أن يُقَدَّم إلى القبلة أكثر هم قرآنا؛ لأنه الأفضل.

يقول السائل: فضيلة الشيخ: يعني لا يكونون في وضع على بعضهم، بل تُوضع بينهم حواجز؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: يكون بعضهم إلى جنب بعض، وليس بعضهم فوق بعض.

مطالب مرتبط:

(۳۳۷۷) آیا دفن دو میت در یک قبر جایز است؟

سنت این است که هر انسان جداگانه دفن شود مگر این که ضرورت وجود داشته باشد...

ادامه مطلب …

(۳۳۶۳) حکم خاکبرداری از زمین دارای قبور قدیمی

اگر کسی در مکانی قصد ساختن خانه یا مثل آن را داشت و خاکبرداری نمود و آثار قبرهایی را دید بر او واجب است که از کارش دست بردارد و در این مورد به والیان امر  برای پیگیری این قبرها و سالم ماندن اهل آن، مراجعه نماید....

ادامه مطلب …

(۳۳۶۷) حکم نشستن و راه رفتن بر روی قبرستان قدیمی

نشستن بر قبرها حرام است و جایز نیست. بر مسلمان واجب است از این که قبرستان را مسیرش قرار دهد خودداری کند....

ادامه مطلب …

(۳۳۵۶) حکم نحوه قرار دادن میت در قبر

درست این است که میت بر پهلوی راستش و به سمت قبله دفن شود؛ زیرا که کعبه قبله‌ی همه‌ی مردم چه در حالت زنده و چه در حالت مرده است و همان‌طور که کسی که می‌خوابد بر پهلوی راستش می‌خوابد چنان ‌چه پیامبر ﷺ توصیه نموده‌اند....

ادامه مطلب …

(۳۳۶۸) حکم خارج کردن دندان‌های طلای میت پس از دفن

واجب است هرگاه میت از دنیا رفت و در در دندان‌هایش طلا وجود داشت دندان‌های طلا کنده شود زیرا دفن کردن آن همراه میت، تباه کردن مال است  در در حالی که از پیامبر ﷺ ثابت شده که از تباه کردن مال نهی نموده ...

ادامه مطلب …

(۳۳۳۹) آیا بنا کردن قبر جایز است؟

نمی‌دانم مقصود از بنا کردن قبر، این است که انسان بنایی را انتخاب کند تا در آن دفن شود یا مقصودش بنا کردن روی قبر است؛ اگر مقصودش اولی است یعنی مکانی را برای دفن شدن انتخاب کند، سنت این است که قبر دارای لحد باشد ....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه