سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۳۵۴) حکم ماندن کنار قبر پس از دفن و استغفار برای میت

(۳۳۵۴) سوال: : برخی از مردم بعد از اینکه میت دفن شد زمانی را در کنار قبر باقی می‌مانند و از الله À طلب استغفار می‌کنند و او را یاد می‌کنند و همچنین با میت صحبت می‌کنند و به قصه عمرو بن عاص J زمانی که از کسانی که او را تشییع می‌کنند طلب نمود که به اندازه‌‌ی نحر نمودن شتر در کنار قبرش باقی بمانند، استناد می‌کنند حکم این کار چیست؟

جواب:

اما در مورد ایستادن در کنار قبر و طلب استغفار و تثبیت برای میت از هدی پیامبر ﷺ است که هرگاه از دفع نمودن میت فارغ می‌شدند کنار قبر می‌ایستادند و می‌فرمودند: «استغفروا لأخيكم وسلوا له بالتثبيت فإنه الآن يسأل»[۱]یعنی: (برای برادرتان طلب استغفار و تثبیت نمایید؛ زیرا الان مورد سوال قرار می‌گیرد.)

اما آنچه که از داستان عمرو بن العاص J ذکر نمود این از قبیل امور اجتهادی است که هدی غیر از او مخالف آن است؛ زیرا این کار را نه ابوبکر و نه عمر و نه عثمان و نه علی H انجام نداده‌اند، و ایشان به آن افراد گفتند: «حتى أستأنس بكم، وأنظر ماذا أراجع به رسل ربي»[۲] یعنی: (تا اینکه با شما انس بگیرم و ببینم که فرستادگان پروردگام با چه چه چیزی بر می‌گردند.) یعنی فرشتگانی که از میت سوال می‌کنند و این فقط اجتهادی از ایشان است که بر آن موافقت می‌شود یا اینکه بر آن موافقت نمی‌شود و بر آن شکلی که سوال‌کننده از آن سوال نمود، نیست.


) [تخریج آن گذشت.]

) [اخرجه مسلم: كتاب الايمان، باب كون الاسلام يهدم ما قبله وكذا الهجرة والحج، شماره‌ی (۱۲۱).]

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل من المدينة المنورة: ورد في الحديث الصحيح أن الميت عندما يُوضَعُ في قبره يُسأل عن ثلاث: من ربك؟ وما دينك؟ ومن نبيك؟ بينما ورد عن الرسول صلى الله عليه وسلم أن يُنتظر عند الميت بعد دفنه مقدار ما تُنْحَر الجزور. والسؤال الأسئلة الثلاث المذكورة أعلاه لا تستغرق سوى دقيقتين أو ثلاث دقائق، فهل هناك أسئلة أخرى تستغرق مقدار نحر الجزور ؟ آمل إفادتي مشكورين.

فأجاب – رحمه الله تعالى: لم يرد عن النبي صلى الله عليه وسلم أن يمكث الناس عند القبر بمقدار ما تُنْحَر الجزور، وإنما جاء ذلك عن عمرو بن العاص رضي الله عنه. أما الوارد عن النبي صلى الله عليه وسلم، فإنه كان إذا فُرغَ من دفن الميت وقف عليه وقال: «اسْتَغْفِرُوا لِأَخِيكُمْ، وَسَلُوا لَهُ بِالتَّثْبِيتِ، فَإِنَّهُ الْآنَ يُسْأَلُ». فالذي أمر به النبي -عليه الصلاة والسلام- أن نقف بعد دفن الميت إذا فرغنا من دفنه، وأن نقول: اللهم اغفر له، اللهم ثبته، اللهم اغفر له، اللهم ثبته ، اللهم . اغفر له، اللهم ثبته، ثلاث مرات؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم كان إذا دعا دعا ثلاثا، ثم نتصرف. هذا هو الوارد، فليقتصر عليه.

مطالب مرتبط:

(۳۳۳۷) حکم وصیت به دفن در مکان معین

بهتر است انسان وصیت نکند که در مکان معینی دفن شود به ویژه اگر دوری و مشقت داشته باشد زیرا این مسئله خویشاوندان و دیگران را را به سختی می‌اندازد...

ادامه مطلب …

(۳۳۶۲) حکم سکونت در خانه‌ای نزدیک قبرستان و جابجایی استخوان‌های قدیمی

اگر این قبرها، قبرهای مسلمانان باشد صاحبان این قبرها به این زمین از شما مستحق‌تر هستند؛ زیرا زمانی که در آنجا دفن شده بودند مالک آن شدند و برای شما جایز نیست که خانه‌هایتان را بر قبر‌های مسلمانان بنا کنید...

ادامه مطلب …

(۳۳۵۳) حکم دعا کردن امام و گفتن آمین توسط حاضرین پس از دفن

این کار از جمله بدعت‌ها است که امام یا غیر امام برای میت دعا کند و حاضرین آمین بگویند زیرا این کار از پیامبر ﷺ وارد نشده بلکه خلاف آن وارد شده است...

ادامه مطلب …

(۳۳۴۸) آیا موعظه کردن بعد از دفن میت جایز است؟

سخن خوبی است اما تا زمانی که در این مسئله از پیامبر ﷺ و اصحابش پیشوایی نداریم در حالی که آنان حریص‌ترینِ مردم بر نصیحت و خیرخواهی بودند و وقت‌هایی که نصیحت در آن سود و تأثیر بیش‌تری دارد را دنبال می‌کردند شایسته نیست ما برای چنین کاری پیش‌گام شویم...

ادامه مطلب …

(۳۳۶۱) آیا دفن میت داخل مسجد جایز است؟

دفن میت در مسجد جایز نیست؛ زیرا مسجد قبرستان نیست و ترس این می‌رود که با توجه به قبری که در محل عبادت مسلمانان دفن شده است فتنه ایجاد شود...

ادامه مطلب …

(۳۳۶۵) حکم شرعی نشستن و عبور از روی قبرستان

جایز نیست که قبرستان مسلمانان به عنوان راهی قرار داده شود که مردم از آن عبور کنند و بر آن‌ها بنشینند؛ زیرا پیامبر ﷺ از نشستن بر روی قبر نهی نموده...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه