(۳۳۴۴) سوال: حکم تلقین میت بر قبر چیست؟ بدین صورت که به او گفته شود: ‌ای بنده‌ی الله! عهدی که بر آن از دنیا خارج شده‌ای را به یاد بیاور. هرگاه دو فرشته نزدت آمدند بگو: پروردگارم الله، پیامبرم محمد، پیشوایم قرآن و دینم اسلام است و… .

جواب:

تلقین میت بعد از دفنش مبنی بر حدیث ابو امامه J است. [۱] که پیرامون صحت آن اختلاف وجود دارد و صحیح این است که این حدیث ضعیف است و حجتی با آن اقامه نمی‌شود. تلقین میت بعد از دفنش بدعت است زیرا از پیامبر ﷺ و یارانش در حدیث قابل قبولی وارد نشده است. فقط از پیامبر ﷺ روایت شده هرگاه از دفن میت فارغ می‌شد بر قبر می‌ایستاد و می‌فرمود: {استغفروا لأخيكم و سلوا له التثبيت فإنه الآن يُسأل} یعنی: (برای برادرتان طلب مغفرت کنید و برایش ثابت قدم بودن را بخواهید زیرا او اکنون سؤال می‌شود). لذا بعد از دفن بر قبر ایستاده و می‌گوید: (بار خدایا او را بیامرز، بار خدایا او را بیامرز، بار خدایا او را بیامرز، بار خدایا او را ثابت قدم قرار ده، بار خدایا او را ثابت قدم قرار ده، بار خدایا او را ثابت قدم قرار ده) سه بار می‌گوید سپس باز می‌گردد. گفتیم سه بار بگوید زیرا پیامبر ﷺ غالباً دعایش را سه بار تکرار می‌نمود. [۲]اما تلقین کردن وی با آنچه سؤال کننده یاد کرد که چنین گفته شود: ‌ای فلانی فرزند فلان زن -وی را به مادرش نسبت می‌دهد- آنچه از دنیا بر آن خارج شدی را به یاد بیاور از گواهی به لا اله الا الله و محمد رسول الله… تا آخر، حدیثی است که از پیامبر ﷺ ثابت نیست.

[۱] [الحديث المشار إليه أخرجه الطبراني (٢٤٩/٨)، وقال الهيثمي(٣٢٤/٢): فيه من لم أعرفه جماعة. وابن عساكر(٧٣/٢٤)]

[۲] [أخرجه مسلم: كتاب الجهاد و السير، باب ما لقي النبي ﷺ من أذى المشركين و المنافقين، رقم ١٧٩٤]