سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۲۶۳) روش رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در زیارت کردن از مریض

(۲۳۶۳) سوال: روش رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در زیارت کردن از مریض چگونه بوده است؟

جواب:

رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم از بیماران عیادت می‌نمودند و به آنها آرامش می‌دادند و با عیادت کردن، آنها را خوشحال‌ می‌ساخت و بعضی اوقات آنها را رقیه می‌کرد و این‌چنین برای انسان شایسته می‌باشد زمانی که از برادر مریضش عیادت می‌کند چه در بیمارستان و چه در خانه‌هایشان با ملاقاتشان آنها را خوشحال و مسرور سازد زیرا در واقع روحیه و خوشحالی برای مریض نصف درمان می‌باشد چرا که آرامش می‌یابد و خوشحال می‌شود و با آن دردهایش را فراموش می‌کند مخصوصاً اگر عیادت کننده دارای شخصیت بالای در جامعه داشته باشد که قطعاً این عیادت اجر مضاعف خواهد بود.

شایسته است برای کسی که به عیادت مریض می‌رود، برای او شادی به ارمغان بیاورد و به او بگوید حال امروز تو بهتر از دیروز است، چه شفا بیابد و یا این که مریضی آن زیاد شود چون اگر شفا یابد در صحت و عافیت می‌باشد و اگر مریضی او زیاد شود برای او اجر و ثواب نوشته خواهد شد.

و مثلا توبه را به او یادآور شود به‌ گونه‌ای که مریض احساس نکند مرگ به او نزدیک شده است مثلاً به او بگوید: تو الان والحمدلله، اگر نمی‌توانی اعمال دنیا را انجام بدهی برای اعمال صالح از قرائت قرآن، ذکر، استغفار فارغ شده‌ای و از کلماتی مانند این استفاده شود بدون اینکه احساس بکند که تو مرگ او را نزدیک دانسته‌ای.

 همچنین شایسته است که از کیفیت وضو، طهارت و نماز او سوال کند زیرا که برخی از مردم اشتباه نماز می‌خوانند مثلاً شخصی به عیادت مریضی می‌رود و از او سوال می‌کند نماز و طهارتت چگونه است؟ پس او می‌گوید: ۱۵ روز است که نماز را به صورت قصر و جمع می‌خوانم در حالیکه او مسافر نیست؛ توجه بکنید چگونه گمان کرده است زمانی که نماز جمع جایز می‌باشد، قصر نیز جایز است در صورتی که برعکس می‌باشد، هنگامی که قصر جایزه می‌باشد، جمع نیز جایز است اما برعکس او صادق نمی‌باشد زمانی که جمع جایز شد (لزوما) قصر جایز نیست پس جمع در غیر سفر هنگامی که اسباب آن وجود داشته باشد، جایز است اما قصر خیر.

 همچنین بعضی از مردم گمان می‌برند که انسان مریض وقتی که نمی‌تواند با اشاره سر نماز بخواند پس با انگشتش نماز می‌خواند، یعنی برای قیام انگشتش را بلند می‌کند سپس برای رکوع کمی آن را خم می‌کند سپس برای سجده آن را بیشتر خم می‌کند و این غلط است و تا جایی که می‌دانیم هیچ یک از علماء نگفته‌اند که نماز را با انگشتانش بخواند.

پس به او می‌گویی مثلاً: نماز را ایستاده بخوان و اگر نتوانستی آن را نشسته بخواند و رکوع و سجود را با تکان دادن سر انجام بده و در هنگام سجده سر را به نسبت رکوع پایین‌تر بیاور و اگر با حالت نشسته نتوانستی، به پهلو بخواب و با تکان دادن سر نماز بخوان و امر در این‌باره منعطف است و برای او واضح می‌سازی که اگر نماز خواندن در سر وقتش برای او سخت می‌باشد، می‌تواند نماز ظهر و عصر، مغرب و عشا را با هم جمع ب‌خواند، مهم این است که عیادتش برای مریض به منزله‌ی عیادت و تعلیم باشد تا اینکه بهره برساند و بهره ببرد.

 همچنین وصیت کردن را به او یادآور می‌شود و می‌گوید: فلانی اگر وصیتی به قضای دین یا زکات یا کفاره و مانند آن داری؛ لذا او را از آن چیزی که دراین‌باره برایش واجب است، باخبر می‌سازی.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: كيف كان هدي الرسول صلى الله عليه وسلم في زيارة المريض؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: كان عليه الصلاة والسلام- يعود المرضى ويُؤنسهم، ويشرح صدورهم بعيادتهم ، ويرقيهم أحيانًا، وهكذا ينبغي للإنسان أن يعود إخوانه المرضى، سواء كانوا في المستشفيات أو كانوا في بيوتهم؛ لما في ذلك من إدخال السرور عليهم، وإدخال السرور على المريض نصف الدواء في الواقع؛ لأن نفسه تنبسط وصدره ينشرح وينسى الألم، لا سيما إذا كان العائد له ذا قيمة في المجتمع، فإن العيادة يتضاعف أجرها.

وينبغي لمن عاده أن يُدْخِلَ السرور عليه، وأن يقول له: أنت اليوم خير من أمس، والإنسان خير من أمسه سواء كان في شفاء أو في زيادة مرض: إن كان في شفاء فهو صحة وعافية، وإن كان في زيادة مرض فهو أجر وثواب، ويُذَكِّرُهُ مثلا التوبة، لكن بصفة لا يشعر فيها المريض أنه يعني دنو أجله؛ مثل أن يقول له: أنت الآن – والحمد لله- وإن انحبست عن الدنيا فقد تفرغت للعمل الصالح من قراءة القرآن والذكر والاستغفار، وما أشبه ذلك من الكلمات التي تفيده بدون أن يشعر بأنك ترى دنو أجله.

كذلك أيضًا ينبغي أ أن تسأله . عن كيفية وضوئه وطهارته وكيفية صلاته؛ لأن من الناس من يصلى خطأ، ومثال ذلك: أن أحد الناس عاد مريضا فسأله: كيف صلاتك؟ كيف طهارتك ؟ فأخبره فقال: أما الصلاة فمنذ خمسة عشر يوما أجمع وأقصر، وهو غير مسافر، فانظر كيف ظن أنه متى جاز الجمع جاز القصر، والأمر بالعكس: متى جاز القصر جاز الجمع ولا عكس، فقد يجوز الجمع ولا يجوز القصر، فالجمع في البلد جائز إذا وجدت أسبابه والقصر غير جائز. كذلك بعض الناس -مثلا- يظن أن المريض إذا عجز عن الإيماء برأسه صلى بإصبعه، فنصب إصبعه حال القيام، ثم حناه قليلا حال الركوع، ثم حناه أكثر حال السجود. وهذا غلط، لم يقل أحد من العلماء فيما نعلم: إن المريض يصلى بإصبعه، فتقول له :- مثلا – : صلِّ قائما فإن لم تستطع فقاعدًا تومئ بالركوع والسجود، وتجعل السجود أخفض، فإن لم تستطع فعلى الجنب تومئ برأسك والأمر واسع، وتبين له أنه إذا كان يَشْقُ عليه أن يصلى كل صلاة في وقتها فله أن يجمع الظهر مع العصر والمغرب مع العشاء، المهم أن الموفّق يجعل عيادته للمريض بمنزلة العيادة والتعليم حتى يُفيد ويَسْتَفِيدَ.

ومن ذلك أيضًا أن يذكره الوصية فيقول: يا فلان إن كان لك وصية بقضاء دين عليك أو زكاة أو كفارة أو ما أشبه ذلك، فيخبره بما يجب عليه في هذا.

مطالب مرتبط:

(۳۲۲۵) حکم شرعی جراحی برای حذف انگشت اضافه در نوزاد

اشکالی در قطع این انگشت اضافه وجود ندارد؛ زیرا این از باب از بین بردن عیوب است....

ادامه مطلب …

(۳۲۵۳) حکم شرعی استفاده از آب چاه‌ها و چشمه‌ها برای شفای بیماری‌ها

نظر ما در این مسئله این است که اگر از نظر حسی ثابت شود که این آب در از بین بردن بیماری‌ها تأثیر دارد، اشکالی ندارد به آنجا رفته و با آن مداوا کنند زیرا طبابت و پزشکی دو نوع است:....

ادامه مطلب …

(۳۲۳۳) حکم برداشتن خال‌های صورت برای بهبود ظاهر

تغییر خلقت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ  بر دو نوع است: نوعی که هدف از آن زیبایی است و نوعی که هدف از آن از بین بردن زشتی است....

ادامه مطلب …

(۳۲۵۲) آیا تشخیص جنسیت جنین توسط پزشکان با آیه «وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَام» منافات دارد؟

این مسئله با این آیه منافاتی ندارد زیرا پزشکان، این مسئله را بعد از خلقت می‌دانند.....

ادامه مطلب …

(۳۲۱۹) حکم خوردن قرص جلوگیری از بارداری توسط زنان

نظر ما این است که استفاده از قرص جلوگیری ممنوع است؛ زیرا دچار آسیب‌های جسمی‌ می‌شود که حتی به جنین نیز سرایت می‌کند و دچار آسیب‌های شرعی نیز می‌شود ...

ادامه مطلب …

(۳۲۵۷) آیا مؤمن هنگام کشیده شدن روح، دچار درد می‌شود؟

همچنین کشیده شدن روح از بدن سخت است اما بر شخصی تخفیف یافته و بر دیگری شدت می‌یابد همچنین گاهی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کشیده شدن روح را بر میت به خاطر گناهانی که مرتکب شده سخت می‌کند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه