یکشنبه 20 ربیع‌الثانی 1447
۲۰ مهر ۱۴۰۴
12 اکتبر 2025

(۳۱۳۱) آیا هر درود بر پیامبر ﷺ پسندیده است؟

(۳۱۳۱) سوال: در روز جمعه برخی از مردم تسبیح می‌‌گویند و می‌‌گویند: (الصلاة و ألف سلام یا سیدی رسول الله: هزار درود و سلام بر سرورم رسول الله) برای این کار به این آیه استدلال می‌‌کنند: {إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}[احزاب: ۵۶](بی گمان الله و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌‌فرستند؛ ‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بر او درود به نیکویی سلام بفرستید) تا آخر آیه؛ چگونه جواب چنین افرادی را بدهیم؟

جواب:

به این افراد می‌‌گوییم: آیه‌‌ای را که ذکر کردید: {إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}[احزاب: ۵۶] دلیلی بر علیه شما است و به نفع شما نیست زیرا الله À به درود و سلام فرستادن بر پیامبرش ﷺ در تمام اوقات امر نموده است و آن را خاص روز جمعه قرار نداده است اما شما آن را فقط در روز جمعه قرار دادید.

الله À ما را امر ننموده که به صورت جمعی بر رسول الله ﷺ سلام و درود بفرستیم در حالی که شما درود و سلام را به صورت جمعی قرار داده‌‌اید لذا با آیه از این جهت که آن را به روز و صفت مشخص تخصیص داده‌‌اید مخالفت کرده‌‌اید و بر ما واجب است که آن چه را الله À مطلق قرار داده مطلق قرار  دهیم و آن چه را الله À مقید قرار داده مقید قرار دهیم و از آن چه در قرآن و سنت آمده فراتر نرویم.

نصیحت من به این برادران این است که به آن چه در شریعت از عبادات چه از لحاظ تعداد، کیفیت، نوع، وقت و مکان آمده مقید شوند زیرا شرط صحت عبادت و قبول آن این است که متضمن دو امر باشد:

اول: خالصانه برای الله À باشد.

دوم: در آن از رسول الله ﷺ تبعیت شود.

دلیل امر اول فرموده‌‌ی الله À: {فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ}[غافر: ۱۴]( پس الله را در حالی که دین خود را برای او خالص گردانیدید بخوانید) همچنین: {وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ}[بینة: ۵]( و آنان فرمان نیافتند جز اینکه الله را بپرستند در حالی که دین خود رابرای او خالص گردانند (واز شرک وبت برستی) به توحید (ودین ابراهیم) روی آورند) همچنین فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «إنما الأعمال بالنيات، و إنما لكل امرئ ما نوى»[۱]: (همانا اعمال همراه نیت‌‌ها است و برای هر کس آن چه نیت کرده است).

دلیل امر دوم فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد»: (هر کس در امر ما (دین ما) چیزی را پدید آورد که از آن نیست، آن کار مردود است) يا: «من عمل عملا ليس عليه أمرنا فهو رد»: (هر کسی کاری انجام دهد که امر ما (دین ما) بر آن نیست کار او مردود است) و متابع از رسول الله ﷺ محقق نمی‌‌شود مگر این که عبادت در شش چیز موافق شریعت باشد: سبب، جنس، تعداد، کیفیت، زمان و مکان؛ لذا اگر عبادت با یکی از این امور شش‌‌گانه مخالفت کند متابعت در آن محقق نمی‌‌شود و باطل است.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: في يوم الجمعة عندنا- يقوم بعض الناس – بالتسبيح، ويقولون: الصلاة وألف سلام يا سيدي يا رسول الله، ويستدلون لهذا بقوله تعالى: ﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴾ [الأحزاب: ٥٦]… الخ الآية، فكيف نَرُدَّ على مثل هؤلاء؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نقول لهؤلاء ما ذكرتم من الآية ﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا [الأحزاب: ٥٦]، ما ذكرتموه من الآية دليل عليكم وليس دليلا لكم؛ لأن الله -عز وجل- أمر بالصلاة والسلام على نَبِيّه كل وقت، ولم يخص ذلك بيوم الجمعة، وأنتم جعلتم هذا في يوم الجمعة فقط.

ثم إن الله -عز وجل- لم يأمر بأن نصلي ونُسَلِّم عليه مجتمعين، وأنتم جعلتم الصلاة والسلام عليه مجتمعين فخالفتم الآية حيث خصصتموها بيوم معين وبصفة معينة والواجب علينا أن نطلق ما أطلقه الله، وأن نقيد ما قيده الله، وأن لا نتجاوز ما جاءت به نصوص الكتاب والسنة.

ونصيحتي لهؤلاء الإخوة أن يَتَقَيَّدُوا بما جاء به الشرع من العبادات كمية وكيفية ونوعا ووقتا ومكانا؛ لأن من شرط صحة العبادة وقبولها أن تتضمن أمرين:

الأمر الأول: الإخلاص لله -عز وجل-.

والأمر الثاني: المتابعة لرسول الله صلى الله عليه وسلم.

ودليل الأمر الأول: قوله تعالى: ﴿ فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ ﴾ [غافر: ١٤]، وقوله: ﴿ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ ﴾ [البينة: ٥]، وقول النبي صلى الله عليه وسلم: «إنما الأعمال بالنيات، وإنما لكل امرئ ما نوى».

ودليل الثاني قوله صلى الله عليه وسلم: «من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد»، أو : «من عمل عملا ليس عليه أمرنا فهو رد»، ولا تتحقق المتابعة للرسول صلى الله عليه وسلم إلا أن تكون العبادة موافقة للشرع في أمور ستة: في سببها، وجنسها، وقدرها ،وكيفيتها ،وزمانها ومكانها، فإذا خالفت العبادة أحد هذه الأمور الستة لم تتحقق فيها المتابعة، وكانت باطلة.

مطالب مرتبط:

(۳۱۳۴) برخی از مردم بعد از نماز جمعه نماز ظهر می‌‌خوانند؛ حکم این عمل چیست؟

خواندن نماز ظهر بعد از نماز جمعه بدعت منکری است و نه در قرآن، سنت رسول الله ﷺ و سنت خلفای راشدین بعد از او مشروع نیست....

ادامه مطلب …

(۳۰۵۳) آیا حضور در نماز جمعه در حالی که تا اقامه فقط پنج دقیقه مانده جایز است؟

حتی اگر امام شروع به نماز کرده باشد جایز است اما...

ادامه مطلب …

(۳۱۲۳) آیا برای امام در روز جمعه بهتر است همانند بقیه‌‌ی مأمومین زود به مسجد بیاید؟

بهتر و سنت در این قضیه این است که امام در خانه‌‌ یا در مکانی دیگر بماند و تا قبل از داخل شدن وقت به مسجد نیاید این روش پیامبر ﷺ است...

ادامه مطلب …

(۳۰۶۰) حکم دو رکعت نمازی که مردم آن را بین اذان اول و دوم جمعه می‌‌خوانند چیست؟

این بدعت است یعنی نماز سنتی که بین دو اذان نزدیک به هم خوانده شود زیرا از صحابه Æ چنین چیزی مشهور نبوده است لذا برای انسان شایسته نیست که این دو رکعت را بخواند....

ادامه مطلب …

(۳۰۶۳) حکم ترک اذان اول جمعه در صورت عدم تحقق مقصود شرعی

برای مردم بهتر است تا اینکه آگاه شوند که جمعه است و برای آن آماده شده و قبل از آمدن امام حاضر شوند این بهتر است اما آنچه در مورد شهرش ذکر نمود اصلی برای آن سراغ ندارم...

ادامه مطلب …

(۳۰۷۴) آیا واجب است موضوع خطبه‌‌ی جمعه چیزی باشد که از پیامبر ﷺ نقل شده است؟

بدون شک اگر خطیب به آن چیزی که پیامبر ﷺ در مورد آن خطبه نموده خطبه بخواند بهتر و کامل‌‌تر است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه