(۳۰۹۳) سوال: خطبایی هستند که خطبه را آن قدر  طولانی می‌‌کنند که باعث خسته شدن نمازگزاران می‌‌شود؛ آیا زمان محدودی برای خطبه وجود دارد؟ و در قسمت بعدی می‌‌گوید: شیخ بزرگوار! نظرتان در مورد کسانی که با تأخیر به نماز جمعه می‌‌آیند چیست؟ به گونه‌‌ای که قبل از ساعت یک ظهر به نماز نمی‌‌آیند.

جواب:

طولانی نمودن خطبه به صورتی که باعث خستگی شود بر خلاف سنت و دلیل بر ضعف فقه خطیب است به دلیل قول پیامبر ﷺ: «إن طول صلاة الرجل و قصر خطبته مئنة من فقهه»[۱]: (همانا طولانی نمودن نماز فرد و کوتاه نمودن خطبه دلیل بر فقه و فهم شخص است) بنابراین سنت است خطیب خطبه را کوتاه نموده و بر مسائل مهم‌‌تر اکتفا کند و مردم را خسته نکند زیرا خسته کردن مردم باعث منفور شدن خطبه و نصیحت در نزد آن‌‌ها می‌‌شود.

اما اگر سببی برای طولانی نمودن خطبه وجود دارد اشکالی ندارد و غالبا این‌‌گونه است که اگر سببی برای طولانی نمودن خطبه وجود داشته باشد مردم با دقت گوش می‌‌دهند و خسته نمی‌‌شوند و انسان با حکمت می‌‌داند که چه زمانی خطبه را طولانی و چه زمانی آن را کوتا کند.

شایسته است خطیب در موضوضاعاتی که پیرامون آن صحیت می‌‌کند آن چه نیاز است را رعایت کند و این که در مورد چیزی که صحبت می‌‌کند دارای حکمت باشد هرگاه ببیند که صحبت کردن خوب است صحبت کند و هرگاه ببیند سکوت نمودن خوب است سکوت کند به دلیل فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «من كان يؤمن بالله و اليوم الآخر فليقل خيرا أو ليصمت»[۲]: (هر کسی که به الله و روز آخرت ایمان دارد یا سخن نیک بگوید و یا سکوت کند).

بدان که برخی اوقات کلام حق و خیر است اما مطرح کردن آن در این وقت، در این مکان و در این حالت مناسب نیست لذا حکیم کسی است که موضوعی که می‌‌خواهد در مورد آن صحبت کند و زمان و مکانی که می‌‌خواهد در آن صحبت کند را انتخاب می‌‌کند بنابراین جز در زمان، مکان، حال و موضوع مناسب صحبت نمی‌‌کند.

[۱] تخریج  آن گذشت.

[۲] بخاري: كتاب الأدب، باب من كان يؤمن بالله و اليوم الآخر فلا يؤذ جاره، شماره­ى (۶۰۱۸)، و مسلم: كتاب الإيمان، باب الحث على إكرام الجار و الضيف، شماره­ى (۴۷).