(۲۹۴۳) سوال: اگر ناحیه‌‌ی انسان سمت راست انسان دچار فلج کامل شده باشد طوری که نمی‌‌تواند حرکت کند و همیشه در حالت خوابیده بر وری پشتش در رختخوابش باشد و ما او را می‌‌چرخانیم آیا نماز بر او واجب است؟ چگونه وضو بگیرد؟ با دانستن اینکه نمی‌‌تواند بر طهارت باقی بماند و در معدود مواردی که از خواب بیدار می‌‌شود به نسبت کسانی که اطراف او هستند آگاه نیست؛ لطفا نصیحت و توجیه خود را به نسبت این سؤال بیان دارید؟

جواب:

از الله À برای خود و او طلب عافیت می‌‌نماییم اگر بیمار حالش این‌‌گونه باشد اگر عقلش باقی باشد نماز بر او واجب است و به نسبت توانایی نماز می‌‌خواند اگر توانست با آب اگر نتوانست تیمم می‌‌کند و اگر توانایی رکوع و سجود را ندارد با سرش اشاره می‌‌کند به دلیل فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ به عمران بن حصین J: «صل قائما، فإن لم تستطع فقاعدا، فإن لم تستطع فعلی جنب»[۱](به صورت ایستاده نماز بخوان اگر نتوانستی به صورت نشسته و اگر نتوانستی بر پهلو نماز بخوان) اما اگر عقل و قدرت تشخیص ندارد نماز از او ساقط می‌‌شود زیرا تکلیف از شخص دیوانه تا زمانی که عاقل شود برداشته شده است و بدون شک اگر عقل داشته باشد و او را ولزم به نماز و طهارت کنیم مادامی که فلج است بر خانواده‌‌اش سخت است اما خانواده‌‌اش نزد الله À احتساب اجر و پاداش نموده و صبر می‌‌کنند و الله À برای آن‌‌ها گشایشی قرار خواهد داد.

خلاصه: اگر عاقل است آنچه از ارکان و واجبات نماز را که می‌‌تواند انجام می‌‌دهد ولی اگر عاقل نباشد نماز بر او واجب نیست.

[۱] تخریج آن گذشت.