(۲۷۵۳) صحت نماز در مسجد ساخته‌شده در زیرزمینِ ساختمان تجاری

(۲۷۵۳) سوال: اگر کسی یک ساختمان دو طبقه را بسازد که دارای مغازه‌‌‌‌هایی باشد و در زیر زمین مسجدی را بسازد، آیا نماز در آن درست است؟ با دانستن این مطلب که در کنار این مسجد، مساجد دیگری نیز وجود دراد و از ابن حزم O در کتاب المحلی خواندم که نمازی در مثل این مسجد درست نیست، آیا این قول درست است؟

جواب:

اصل بر این است که نماز در همه جا درست است، مگر جاهایی که دلیل بر منع آن وجود داشته باشد، بنابر عموم فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «جعلت لی الأرض مسجدا و طهورا»[۱](تمام زمین برای محل نماز(مسجد) و پاک قرار داده شده است) و این مسجدی که ساخته شده و اطراف آن مساجد دیگر است، شبیه به مسجد ضرار است، زیرا مساجدی که قبلا ساخته شده خواندن نماز جماعت در آن‌‌ها اولویت دارد و اهل علم ذکر نموده که اگر مسجد ضراری که به اطافش ضرر می‌‌رساند ساخته شد، واجب است که تخریب شود و نماز در آن درست نیست، به دلیل فرموده‌‌ی الله À: {لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ ۚ}[توبه: ۱۰۸]((ای پیامبر!) هر گز در آن مسجد (برای نماز) نایست، آن مسجد که از روز نخست بر پایه تقوا بنا شده، شایسته‌‌تر است که در آن (به نماز) بایستی) و منظور از فرموده‌‌ی الله À: {لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا}، آنچه قبل از این ذکر شده، است: {وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِن قَبْلُ }[توبه: ۱۰۷](و کسانی که برای زیان رسانیدن (به مسلمانان ) و(تقویت ) کفر وتفرقه افکنی میان مؤمنان مسجدی ساختند و(تا) کمین‌‌گاهی برای کسانی که از پیش با الله ورسولش مبارزه کرده‌‌اند باشد).

بنابراین، بر هر کسی که می‌‌خواهد مسجدی را بنا کند با مسؤولین آن جا هماهنگ نموده که آیا برایش ممکن است که این مسجد را بنا کند یا خیر؟ زیرا حکومت -الله آن را موفق گرداند- برای هر امر از امو زندگی مسؤولینی قرار داده که به آن‌‌ها مراجعه می‌‌شود و مستقل بودن انسان در این امور شایسته نیست، بلکه واجب است اگر مسؤول امور منع نمود از اینکه شخص چیزی را ایجاد کند مگر بعد از مراجعه به او، باید قبل از اینکه اتفاقی بیافتد، به مسؤول امر مراجعه نماید.

[۱] بخاری: کتاب التیمم، شمارهی (۳۳۵)، و مسلم: کتاب المساجد و مواضع الصلاة، شمارهی (۵۲۱).

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا بَنَى شخص عمارة له مكونة من طابقين عليها دكاكين، وبني تحت الأرض مسجدًا، فهل الصلاة في مثل هذا تصح؟ علما أن بجوار هذه العمارة مساجد وجوامع شتى، علما أنني قرأت لابن حزم رحمه الله في المحلى بأن الصلاة في مثل هذا المسجد لا تصح، فهل هذا صحيح؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الأصل أن الصلاة صحيحة في كل مكان، إلا ما دل الدليل على منعه؛ لعموم قول النبي صلى الله عليه وسلم: «جعلت لي الأرض مسجدًا وطهورا»، وهذا المسجد الذي بني وحوله مساجد أُخَر يُشْبِهُ أن يكون مسجد ضرار؛ لأن المساجد الأولى أحق منه بالجماعة، وقد ذكر أهل العلم أنه إذا بني مسجد ضرار يضر من حوله فإنه يجب هدمه، ولا تجوز الصلاة فيه؛ لقوله تعالى: ﴿ لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ ﴾ [التوبة: ۱۰۸]، ويعني بقوله تعالى: ﴿ لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا ﴾ [التوبة: ۱۰۸]، ما ذكره قبل هذه الآية: ﴿ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِن قَبْلُ ﴾ [التوبة: ١٠٧].

وعلى هذا: فالواجب لكل من أراد أن يبني مسجدا أن يتصل بالجهات المسؤولة عن البلد ليسأل هل يمكنه أن يقيم هذا المسجد أم لا؟ وذلك لأن الحكومة وفقها الله – جعلت لكل شأن من شؤون الحياة مسؤولين يرجع إليهم، واستقلال الإنسان في مثل هذه الأمور لا ينبغي، بل الواجب عليه إذا كان ولي الأمر منع أن ينشأ شيء إلا بعد مراجعته أن يراجع ولاة الأمور، قبل أن يحدث ما يحدث.