(۲۶۶۱) حکم تلاوت سوره‌‌ها یا آیاتی که در آن سجده وجود دارد، در نماز ظهر و عصر چیست؟

(۲۶۶۱) سوال: حکم تلاوت سوره‌‌ها یا آیاتی که در آن سجده وجود دارد، در نماز ظهر و عصر چیست؟

جواب:

علما M -منظور فقهای متأخر حنابله- ذکر نموده که برای امام مکروه است که آیه‌‌ی سجده را در نماز سری بخواند، زیرا اگر در نماز سری بخواند یا سجده می‌‌کند و باعث تشویش نمازگزاران می‌‌شود و یا اینکه سجده نمی‌‌کند که در این صورت سنت مؤکدی را ترک نموده است.

به این دلیل گفته‌‌اند: مکروه است که آیه‌‌ی سجده در نماز سری خوانده شود و در آن سجده شود، لذا هردو را مکروه دانستند، اما کراهت به دلیل نیاز دارد، به همین دلیل قول دوم این است برای امام مکروه نیست که در نماز سری آیه‌‌ی سجده را بخواند، زیرا یا سجده می‌‌کند و یا سجده نمی‌_‌‌‌کند و اگر سجده نکرد گناه و اشکالی بر او نیست و کراهتی وجود دارد، زیرا از امیر المؤمنین عمربن الخطاب J ثابت شده که در روز جمعه آیه‌‌ی سجده را خواند و پایین آمد و سجده کرد سپس همان را در جمعه‌‌ی بعدی خواند و سجده نکرد، سپس گفت: «إن الله لم یفرض علینا السجود إلا أن نشاء»[۱](الله À سجده را بر ما فرض نکرده مگر اینکه خود بخواهیم)

بنابراین: اگر امام در نماز سری آیه‌_‌ی سجده را خواند و سجده نکرد گناهی بر او نیست، زیرا الله À بر او فرض نگردانیده است و اگر خواست سجده کند، باعت تشویش مأمومین نشود، اگر مأمومین کم بودند و در هنگام سجده او را مشاهده کردند، زیرا آن‌_‌‌‌ها نیز همراه او سجده می‌‌کنند به خصوص اگر طالب علم باشند و به ذهن آن‌‌ها خطور کند که امام آیه‌‌ی سجده را خواند.

اما اگر جمعیت زیاد باشند و او را نبینند یا اینکه طالب علم نباشند، گمان می‌‌کنند که امام فراموش کرده و سجده نمود، در این صورت تشویش ایجاد می‌‌شود که به او می‌‌گوییم: سجده نکند.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم قراءة القرآن بسورة أو آيات فيها سجدة فقهاء في صلاة الظهر أو العصر؟

فأجاب رحمه الله تعالى: ذكر العلماء -رحمهم الله – أعني بهم الحنابلة المتأخرين أنه يكره للإمام أن يقرأ آية سجدة في صلاة السر، وذلك لأنه إذا قرأها في صلاة السِّرِّ فإما أن يسجد ويُشَوِّشُ على المصلين، وإما أن يَدَعَ السجود ويكون تَرَكَ سُنَّةٌ مؤكدة. ولهذا قالوا: يكره أن يقرأ آية سجدة في صلاة السر، وأن يسجد فيها، فكرهوا الأمرين، ولكن الكراهة تحتاج إلى دليل، ولهذا كان القول الثاني أنه لا يكره للإمام أن يقرأ آية سجدة في صلاة ،السر، وذلك لأنه إما أن يسجد وإما أن لا يسجد، فإن لم يسجد فلا إثم عليه، ولا حرج عليه، ولا كراهة في ذلك؛ لأنه ثبت عن أمير المؤمنين عمر بن الخطاب رضي الله عنه أنه قرأ في خطبة الجمعة آية سجدة، فنزل وسجد، ثم قرأها في الجمعة الثانية ولم يسجد، ثم قال: «إن الله لم يفرض علينا السجود إلا أن نشاء».

وعلى هذا: إذا قرأ الإمام آية سجدة في صلاة السر ولم يسجد فلا إثم عليه؛ لأن الله لم يفرضها عليه، ثم إذا سجد فإنه لا يشوش على المأمومين إذا كان المأمومون محصورين يشاهدونه إذا سَجَدَ؛ لأنهم سوف يسجدون معه، ولا سيما إذا كانوا طلبة علم، وخَطَر ببالهم أن الإمام قرأ آية سجدة.

أما إذا كانوا كثيرين لا يشاهدونه، أو كانوا غير طلبة علم، فظنوه ناسيا فسجد، فهنا يحصل التشويش فنقول له: لا تسجد