چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۲۵۹۰) تعداد رکعاتی که واجب است قبل از نماز صبح بین اذان و اقامه خواند شود، چقدر است؟

(۲۵۹۰) سوال: تعداد رکعاتی که واجب است قبل از نماز صبح بین اذان و اقامه خواند شود، چقدر است؟ و آیا این سنت صبح است یا تحیه‌‌ی مسجد اگر تعداد آن‌‌‌‌ها دو رکعت باشد؟

جواب:

ملاحظه‌‌ای بر این سؤال دارم، و آن هم اینکه گفت: تعداد رکعاتی که واجب است قبل از نماز صبح خوانده شود، چون رکعات واجبی وجود ندارد که قبل از نماز صبح خوانده شود، زیرا آنچه قبل از نماز صبح خوانده می‌‌شود، سنت راتبه است اما بافضیلت‌‌ترین سنت راتبه است، بنابر فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «رکعتا الفجر خیر من الدنیا و ما فیها»[۱](دو رکعت سنت قبل از نماز صبح از دنیا و آنچه در دنیا است، بهتر است) و سنت است که بین اذان صبح و اقامه انسان جز این دو رکعت نمازی را نخواند، همچنین سنت است که این دو رکعت را سبک بخواند، همان‌‌طور که رسول الله ﷺ آن را سبک می‌‌خواندند، و سنت است که در رکعت اول سوره‌‌ی کافرون و در رکعت دوم سوره‌‌ی اخلاص خوانده شود، یا اینکه در رکعت اول آیه‌‌ی ۲۳۶ سوره‌‌ی بقره و دررکعت دوم آیه‌‌ی ۶۴ سوره‌‌ی آل عمران خوانده شود و غیر از این‌‌ دو رکعت را نخواند، مگر اینکه به مسجد قبل از اقامه بیاید که در این صورت نمی‌نشیند تا اینکه دو رکعت بخواند، بنابر قول رسول الله ﷺ: «إذا دخل أحدکم المسجد فلا یجلس حتی یصلی رکعتین»[۲](هرگاه یکی از شما وارد مسجد شد، ننشیند تا اینکه دو رکعت بخواند)

اما اگر فرض شود که سنت راتبه را در خانه نخوانده باشد سپس قبل از اقامه به مسجد بیاید چه کار کند؟ آیا اول دو رکعت تحیه‌‌ی مسجد را بخواند سپس سنت راتبه‌‌ی صبح را؟ یا اینکه بر یکی از این دو اکتفا نماید؟ می‌‌گوییم: دو رکعت به نیت سنت قبلیه‌‌ی صبح بخواند که از نماز تحیه‌‌ی مسجد کفایت می‌‌کند، و اگر خواست و وقت بود، دو رکعت تحیه‌‌ی مسجد را بخواند سپس سنت قبلیه‌‌ی صبح را بخواند، اما اگر دو رکعت تحیه‌‌ی مسجد را خواند و و سنت صبح را نخواند، کارش اشتباه است، زیرا سنت صبح مؤکد است تا جاییکه پیامبر ﷺ آن را در سفر و غیر سفر ترک نکردند.


[۱] تخریج آن گذشت

[۲] تخریج آن گذشت

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: كم عدد الركعات التي يجب أن تُؤَدَّى قبل صلاة الفجر ما بين أذان الفجر والإقامة؟ وهل هي سُنَّةُ الفجر أو تَحِيَّة المسجد إذا كان عددها ركعتان؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: لي ملاحظة على هذا السؤال، وهو قوله: الركعات التي يجب أن تكون قبل صلاة الفجر، فليس هناك ركعات واجبة قبل صلاة الفجر؛ لأن ما قبل صلاة الفجر سُنَّة راتبة، لكنها أفضل الرواتب؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم : «ركعتا الفجر خير من الدنيا وما فيها»، والسنة ألا يُصَلِّي الإنسان بين أذان الفجر وصلاة الفجر إلا هاتين الركعتين، والسُّنَّةُ أيضًا أن يخفف هاتين الركعتين، كما كان الرسول صلى الله عليه وسلم يخففها، والسُّنَّةُ أيضًا أن يقرأ في الأولى: ﴿ قُلْ يَأَيُّهَا الكَفِرُونَ ﴾ [الكافرون: ١]، وفي الثانية: ﴿ قُلْ هُوَ اللَّهُ أحد [الإخلاص ١]، أو يقرأ في الأولى: ﴿ قُولُوا ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَعِيلَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ ﴾ [البقرة: ١٣٦] إلى آخر الآية التي هي في سورة البقرة، وفي الركعة الثانية: ﴿ قُلْ يَأَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَا مُسْلِمُونَ ﴾ [آل عمران: ٦٤]، ولا يُصَلِّي سواهما، إلا إذا أتى إلى المسجد قبل الإقامة، فإنه لا يجلس حتى يصلي ركعتين؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «إذا دخل أحدكم المسجد فلا يجلس حتى يصلي ركعتين».

ولكن إذا قُدِّرَ أنه لم يُصَلِّ السنة الراتبة في البيت، ثم حضر إلى المسجد قبل الإقامة فماذا يصنع ؟ هل يصلي ركعتين تحية المسجد، ثم يصلي ركعتين راتبة الفجر؟ أو يقتصر على ركعتين سنة المسجد أو على ركعتين راتبة الفجر؟ نقول: يصلي ركعتين بنية راتبة الفجر وتجزئان عن تحية المسجد، وإن شاء إذا كان معه وقت- صَلَّى ركعتين تحية المسجد، ثم صلى ركعتين سُنَّةَ الفجر، أما لو صلى ركعتين تحية المسجد ولم يصلِّ سُنَّةَ الفجر فهذا خطأ؛ لأن سُنَّة الفجر مؤكدة، حتى كان الرسول صلى الله عليه وسلم لا يدعها سفرًا ولا حضرًا.

مطالب مرتبط:

(۲۵۸۰) حکم کسی که دو رکعت سنت صبح را قبل از اذان بخواند، چیست؟

سنت او صحیح نیست و برایش از سنت راتبه کفایت نمی‌‌کند و به عنوان نافله‌‌‌‌ی مطلق محسوب می‌‌شود که فقط ثواب نافله‌‌ را می‌‌برد و هنگامی‌‌ که اذان گفت، این نماز را اعاده می‌‌کند، به ایت معنا که راتبه را دوباره می‌‌خواند.....

ادامه مطلب …

(۲۵۹۲) آیا برای نمازگزار جایز است که اگر سنت صبح از او فوت شد آن را در منزلش به جا بیاورد؟

سنت نماز صبح و دیگر سنت‌‌ها بهتر است که در خانه باشد، حتی اگر در مکه باشی نماز نافله در خانه‌‌ات بهتر از نماز در مسجد الحرام است...

ادامه مطلب …

(۲۶۰۶) وقت سنت عصر کی است؟

برای عصر سنت راتبه‌‌ای نیست و سنت‌‌های راتبه فقط برای صبح، ظهر، مغرب و عشا است...

ادامه مطلب …

(۲۶۳۷) حکم جابجایی پس از نماز فرض برای ادای سنت

انتقال شخص از مکان نماز فرضش به مکانی دیگر مشروع است...

ادامه مطلب …

(۲۵۸۷) دو رکعت سنت قبلیه‌‌ی صبح را کجا بخوانیم، در خانه یا در مسجد؟

بدان که در غیر از نمازهای فرض بهتر این است که انسان در خانه‌‌اش نماز بخواند، بنابر فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ...

ادامه مطلب …

(۲۶۰۹) حکم خواندن دو رکعت نماز پس از عصر

بله، دو رکعت نماز بعد از نماز عصر فقط به پیامبر ﷺ اجازه داده شده است...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه