سه‌شنبه 15 ربیع‌الثانی 1447
۱۵ مهر ۱۴۰۴
7 اکتبر 2025

(۲۵۷۲) نوافل را در خانه بخوانیم یا در مسجد؟

(۲۵۷۲) سوال: نوافل را چگونه بخوانیم؟ و چقدر است؟ آیا بهتر است در خانه بخوانیم یا در مسجد؟

جواب:

سنت‌‌ها را انسان همانطور می‌‌خواند که نماز فرض را می‌‌خواند، زیرا اصل در سنت این است که مثل فرض است مگر اینکه دلیلی وجود داشته باشد و سنت‌‌های تابع فرایض، رواتب نامیده می‌‌شوند، که دوازده رکعت هستند: چهار رکعت قبل از نماز ظهر و بعد از اذان، اما در هر دو رکعت سلام می‌‌دهد، دو رکعت بعد از ظهر، دو رکعت بعد از مغرب، دو رکعت بعد از عشا و دو رکعت قبل از فجر و آخری از همه مؤکدتر است، زیرا پیامبر ﷺ چه در سفر و چه در غیر سفر آن را رها نمی‌‌کردند، اما راتبه‌‌ی ظهر، مغرب و عشا در سفر خوانده نمی‌‌شود و عصر سنت راتبه ندارد.

این رواتب تابع فرایض هستند و شایسته نیست که انسان آن‌‌ها را ترک نماید، زیرا در روز قیامت به وسیله‌‌ی آن‌‌ها فرایض تکمیل می‌‌گردد و مانند وصله‌‌ای است که به لباس زده می‌‌شود و معلوم است که غالب نمازگزاران در نمازشان نقص و خلل ایجاد می‌‌شود، لذا به این رواتب نیاز دارند.

و دانسته شود که راتبه‌‌ی نماز صبح دارای ویژگی‌‌هایی است:

اول: پر فضیلت‌‌تر از همه‌‌ی رواتب است. از رسول الله ﷺ ثابت شده که فرمود: «رکعتا الفجر خیر من الدنیا و ما فیها»[۱](دو رکعت سنت قبل از نماز صبح از دنیا و آنچه در دنیا است، بهتر است).

دوم: سوره‌‌های خاصی در آن خوانده می‌‌شود: خواندن سوره‌‌ی کافرون به همراه سوره‌‌ی فاتحه در رکعت اول و خواندن سوره‌‌ی اخلاص به همرا سوره‌‌ی فاتحه در رکعت دوم. یا در رکعت اول: همراه با سوره‌‌ی فاتحه، آیه‌‌ی ۱۳۶ سوره‌‌ی بقره و در رکعت دوم همراه با سوره‌‌ی فاتحه آیه‌‌ی ۶۴ سوره‌‌ی آل عمران خوانده شود.


[۱] مسلم: کتاب صلاة المسافرین و قصرها، باب استحباب صلاة الضحی، و أن أقلها رکعتان، شماره­ی (۷۲۵).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: كيف نصلي النوافل؟ وكم هي؟ وهل الأفضل أن نصليها في البيت أم في المسجد؟

فأجاب رحمه الله تعالى: النوافل يصليها الإنسان على حسب ما يصلي الفريضة، لأن الأصل في النافلة أن تكون كالفريضة إلا بالدليل، والنوافل التابعة للمكتوبات تُسَمَّى الرواتب وهي ثنتا عشرة ركعة: أربع ركعات قبل صلاة الظهر وبعد الأذان، لكنه يُسَلَّم من كل ركعتين، وركعتان بعد الظهر، وركعتان بعد ،المغرب وركعتان بعد العشاء وركعتان قبل الفجر، وهذه الأخيرة أكد الرواتب؛ لأن النبي لو كان لا يَدَعُهَا حَضَرًا ولا سَفَرًا، أما راتبة الظهر، والمغرب والعشاء فإنها راتبة لا تُصَلَّي في السفر، وأما العصر فليس لهاسنة راتبة.

هذه هي الرواتب التابعة للمكتوبات، ولا ينبغي للإنسان أن يَدَعَها؛ لأنها تكمل بها الفرائض يوم القيامة، فهي كالرُّقَعُ يُرَقَّعُ بها الثوب، ومن المعلوم أن غالب المصلين يحصل في صلاتهم الخلل والنقص فيحتاجون لذلك هذه الرواتب.

وليعلم أن راتبة الفجر تختص بخصائص:

منها: أنها أفضل الرواتب، وقد ثبت عن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- أنه قال: «ركعتا الفجر خير من الدنيا وما فيها».

ومنها: أن لها قراءة خاصة، فيقرأ في الأولى: ﴿ قُلْ يَأَيُّهَا الْكَفِرُونَ ﴾ [الكافرون: ١]، وفي الثانية: ﴿ قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ ﴾ [الإخلاص: ١] مع الفاتحة، أو يقرأ في الأولى: ﴿ قُولُوا ءَامَنَا بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ ﴾ [البقرة: ١٣٦] إلى آخر الآية في البقرة، وفي الركعة الثانية: ﴿ قُلْ يَأَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَامٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بعضا اربابا من دُونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَا مُسْلِمُونَ [آل عمران: ٦٤].

مطالب مرتبط:

(۲۵۹۷) تعداد سنت‌‌های قبلیه وبعدیه‌‌ی ظهر چقدر است؟

نماز ظهر دارای شش رکعت سنت راتبه است: چهار رکعت با دو سلام قبل از نماز و دو رکعت بعد از نماز و این‌‌ها از سنت‌‌های راتبه‌‌ای است که خلل در آن شایسته نیست...

ادامه مطلب …

(۲۶۱۱) حکم نماز خواندن قبل از نماز عصر چیست؟

این چهار رکعت راتبه نیستند که انسان همیشه بر آن مواظبت نماید، لذا شایسته نیست که به عنوان راتبه قرار گیرد، زیرا نماز عصر سنت راتبه ندارد...

ادامه مطلب …

(۲۵۸۷) دو رکعت سنت قبلیه‌‌ی صبح را کجا بخوانیم، در خانه یا در مسجد؟

بدان که در غیر از نمازهای فرض بهتر این است که انسان در خانه‌‌اش نماز بخواند، بنابر فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ...

ادامه مطلب …

(۲۵۹۲) آیا برای نمازگزار جایز است که اگر سنت صبح از او فوت شد آن را در منزلش به جا بیاورد؟

سنت نماز صبح و دیگر سنت‌‌ها بهتر است که در خانه باشد، حتی اگر در مکه باشی نماز نافله در خانه‌‌ات بهتر از نماز در مسجد الحرام است...

ادامه مطلب …

(۲۶۰۱) حکم دو رکعت سنت قبل از نماز مغرب

دو رکعت نمازت قبل از نماز مغرب: بین اذان و اقامه، سنت است اما راتبه نیست و شایسته نیست که همیشه بر آن محافظت شود...

ادامه مطلب …

(۲۶۲۷) حکم نماز سنت بر روی صندلی در مقایسه با نماز بر زمین

در سنت امر وسعت دارد، اگر ایستاده نماز خواند بهتر است و اگر نشسته بدون عذر نماز خواند، نصف اجر نماز ایستاده را می‌‌برد و اگر عذر داشت، اشکالی ندارد و اجرش را کامل می‌‌برد..

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه