چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۲۴۶۰) حکم نماز افرادی که دو رکعت آخر را نرسیده‌اند و سجده‌ی سهو را پس از نماز انجام نمی‌دهند

(۲۴۶۰) سوال: امام به خاطر زیادت در نماز بعد از سلام سجده‌ی سهو می‌کند و دونفر از نماز‌گزاران دو رکعت آخر را نرسیده‌اند پس برای کامل کردن نمازشان بلند می‌شوند و همراه امام و همچنین بعد از تمام کردن نمازشان سجده‌ی سهو نمی‌کنند، حکم نماز این دو چیست؟

جواب:

بلند شدن این دو مرد بدون این که همراه امام سجده‌ی سهو کنند نزد برخی از اهل علم مشروع است و نزد برخی دیگر واجب است که همراه امام بعد از سلام سجده کنند اگر بلند نشده‌اند اما اگر بلند شده باشند برنمی‌گردند و نمازشان را تکمیل می‌کنند و سجده‌ی سهو را همانطور که امام به جا آورد، به جا می‌آورند.

و برای همین می‌گوییم: حکم نماز این دو صحیح است و نمازشان باطل نیست نزد کسی که می‌گوید: اتباع از امام در سجده‌ی سهو بعد از سلام لازم است و همچنین نزد کسانی که می‌گویند: لازم نیست، نمازشان باطل نیست زیرا که آن دو جاهل بوده و جاهل نیز از ترک آنچه بر او واجب است معذور می‌باشد ولی اگر این عملی که ترک کرده است از واجبی باشد که امکان تلافی کردن قضای آن در وقتش باشد پس در وقتش قضا می‌کند اما اگر وقت آن فوت شد دیگر قضا نمی‌کند و این در اموری می‌باشد که زمان برای آن مشخص می‌باشد مانند نماز اما اموری زمان برای آن محدود نیست هر زمانی که به جهل خودش در مورد آن واجب پی برد انجام آن برایش واجب می‌شود.

سوال کننده: شیخ بزرگوار اگر فرض بگیریم که سهو در دو رکعت اولی که ایشان با امام نبوده‌اند رخ داده باشد، آیا همچنین با امام سجده می‌کنند؟

جواب: بله طبق قول کسانی که می‌گویند سجده می‌کنند اگرچه سهو را درک نکرده باشند برای آین‌که به متابعت از امام ملزم هستند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: سجد إمام بعد السلام عن سهو بزيادة في الصلاة، ومن المصلين رجلان لم يدركا الركعتين الأخيرتين، فقاما لإكمال صلاتهما، ولم يسجدا مع الإمام ولا بعد إكمال صلاتها، فما حكم صلاتهما تلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: قيام الرجلين دون السجود مع الإمام هو المشروع عند بعض أهل العلم، وعند الآخرين يجب عليهما، أن يسجدا مع الإمام بعد السلام ما لم يقوما، فإذا قاما فإنهما لا يرجعان، ويكملان الصلاة ويسجدان للسهو كما سجد الإمام.

وعلى هذا فنقول: حكم صلاة هذين الرجلين صحيحة، لا تبطل لا عند من يقول: إنه يلزم اتباع الإمام في السجدتين بعد السلام، ولا عند من يقول: إنه لا يلزم؛ لأنهما كانا جاهلين، والجاهل معذور بترك ما يجب عليه. ولكنه إذا كان هذا المتروك الذي تركه مما يجب عليه يمكن تلافيه بقضائه في وقته، فإنه يقضى في وقته، وأما إذا فات الوقت فإنه لا يقضي، هذا في الأمور الموقتة كالصلاة، أما غير الموقتة فإنه متى جهل الواجب ثم تبين له وجب عليه القيام به.

فضيلة الشيخ: لو فرضنا أن السَهْو حصل في الركعتين الأوليين اللتين لم يكونا مع الإمام فيهما، هل يسجدان أيضا مع الإمام؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: نعم على قول من يقولون بذلك يسجدان معه وإن لم يدركا السهو، ذلك لأنهما ملزمان بمتابعة الإمام.

مطالب مرتبط:

(۲۴۶۸) حکم مأموم وقتی در نماز رکن یا واجبی را فراموش کند

اگر رکنی را ترک کند بر او واجب است که بعد از سلام امام بلند شود و یک رکعت را به جای آن رکعتی که در آن شک کرده بخواند....

ادامه مطلب …

(۲۴۳۱) حکم نماز در صورت یادآوری سهو پس از دو رکعت

اگر نداند که سجده‌ای را ترک کرده است مگر بعد از سلام نماز، اگر زیاد نگذشته است یک رکعت می‌خواند سپس سجده‌ی را به جا می‌آورد و سلام می‌دهد....

ادامه مطلب …

(۲۴۳۰) چگونگی انجام سجده سهو در صورت فراموشی و گفتن سلام نماز

در این حالت بعد از این که سلام داد، سجده‌ی سهو کند و سلام دهد....

ادامه مطلب …

(۲۴۷۲) حکم نماز در صورت شک در قرائت فاتحه و فراموشی سجده‌ی سهو

اگر این نماز‌گزار بسیار شک می‌کند یعنی دائما شک دارد این شک او اعتبار ندارد و آن را رها کند به طوری که اصلا بر قلب او وارد نشده است ....

ادامه مطلب …

(۲۴۶۵) حکم نماز در صورت فراموشی سجده‌ی سهو توسط امام و تأثیر آن بر نماز مأموم

اگر این را بعد از آن که سلام نماز را دادی، گفتی نمازت باطل نیست اما اگر آن را قبل از سلام گفتی، کلام در نماز، آن را باطل می‌کند....

ادامه مطلب …

(۲۴۴۰) حکم نماز در صورت ترک یک رکعت به دلیل جهل یا فراموشی

(۲۴۴۰) سوال: اگر کسی یک رکعت از نماز را از روی جهل یا فراموشی نخواند و بلافاصله بعد از سلام از مسجد خارج شود اما وقتی زیادی نمی‌گذرد که برمی‌گردد، آیا الان یک رکعت بخواند و سجده‌ی سهو بکند یا نماز را از اول بخواند؟ جواب: اگر وقت زیادی نگذشته است و زمانی که به […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه