یکشنبه 20 ربیع‌الثانی 1447
۲۰ مهر ۱۴۰۴
12 اکتبر 2025

(۲۳۲۶) آیا عدد اذکار به ۳۳ محدود شده است؟

(۲۳۲۶) سوال: آیا عدد اذکار به ۳۳ محدود شده است؟ زیادت بر آن نیز جایز است؟

جواب:

اذکار بعد از نماز انواعی دارد:

نوع اول: این که انسان بگوید: ۱۰ بار سبحان الله، ۱۰ بار الحمدلله و ۱۰ بار الله اکبر.

نوع دوم: این که بگوید: ۳۳ سبحان الله، ۳۳ الحمدلله و ۳۴ بار الله اکبر.

نوع سوم: این که بگوید: سبحان الله، والحمدلله و لا اله إلا الله و الله اکبر را ۳۳ بار بگوید سپس برای بار صدم این را بگوید: لا اله إلا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد و هو علی کل شیء قدیر.

نوع چهارم: این که بگوید: سبحان الله، والحمدلله و لا اله إلا الله و الله اکبر این را ۲۵ بار بگوید و شایسته نیست که انسان بر اذکار نماز بیش‌تر از این بیافزاید زیرا رسول الله ﷺ به آن محدود کرده است اما اگر نیت ذکر مطلق را داشته باشد یعنی نیتش غیر از اذکار بعد از نماز باشد اشکالی ندارد زیرا ذکر الله À در هر وقتی مشروع است و الله À می‌فرماید: {إِنَّ فِی خَلۡقِ ٱلسَّمَـٰوَ ٰ⁠تِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَـٰفِ ٱلَّیۡلِ وَٱلنَّهَارِ لَـَٔایَـٰتࣲ لِّأُو۟لِی ٱلۡأَلۡبَـٰبِ* ٱلَّذِینَ یَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِیَـٰمࣰا وَقُعُودࣰا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ} [سوره آل عمران: ۱۹۰-۱۹۱] (به راستی در آفرینش آسمان‌ها و زمین، و آمد و رفت شب و روز، نشانه‌های (آشکاری) برای خردمندان است* کسانی‌که الله را در حال ایستاده و نشسته، و بر پهلوی خویش (آرمیده) یاد می‌کنند(

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

هل حُدِّدَتِ الأذكار بثلاثة وثلاثين؟ أم الزيادة عليها جائزة؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: الأذكار بعد الصلاة أنواع:

النوع الأول: أن يقول الإنسان سبحان الله عشر مرات، والحمد لله عشر مرات، والله أكبر عشر مرات.

والنوع الثاني: أن يقول: سبحان الله ثلاثا وثلاثين، والحمد الله ثلاثا وثلاثين، والله أكبر أربعا وثلاثين.

النوع الثالث: أن يقول: سبحان الله والحمد لله، والله أكبر ثلاثا وثلاثين، ثم يختم المائة بقول: لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد، وهو على كل شيء قدير.

النوع الرابع: أن يقول: سبحان الله والحمد الله، ولا إله إلا الله، والله أكبر خمسا وعشرين مرة، ولا ينبغي للإنسان أن يزيد على هذا على أنه ذكر من أذكار الصلاة؛ لأن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- حدد ذلك، أما إذا نواه ذكرًا مطلقًا – يعني: بغير نيَّة أنه ذكر من أذكار دبر الصلاة فلا بأس؛ لأن ذكر الله تعالى في كل وقت من الأمور المشروعة، قال الله -عز وجل-: ﴿إن في خَلْقِ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ الَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَتٍ لِأُولِي الْأَلْبَبِ الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَنَمَا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ ﴾ [آل عمران: ۱۹۰-۱۹۱].

مطالب مرتبط:

(۲۳۲۵) صحت ذکر «أستغفرالله» با توصیفات اضافی پس از نماز

صحیح این است که نماز‌گزار بعد از نماز بگوید: «أستغفر الله، أستغفر الله، أستغفر الله اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامُ، تَبَارَكْتَ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ»...

ادامه مطلب …

(۲۳۳۸) دعا کردن با بالا بردن دست بعد از نماز جایز است یا خير؟

نصوص قرآن و سنت یک‌دیگر را تفسیر می‌کنند پس هنگامی که کلمه‌ی «دبر الصلاة» آمد نظر کردیم: اگر پشت نماز به دعا مقید شده است مراد آخر نماز و قبل از سلام است و اگر به ذکر مقید شده مراد بعد از سلام است....

ادامه مطلب …

(۲۳۲۰) حکمت استغفار بلافاصله بعد از نماز

(۲۳۲۰) سوال: مناسبت استغفار بلافاصله بعد از نماز چیست؟ جواب: مناسبتش ظاهر است آیا نماز انسان از خلل خالی می‌باشد؟ ممکن است برای انسان درهای وسواس شیطان را باز شود و در رکوع یا سجود یا نشستن یا قیام کاستی به وجود آورد پس نماز انسان از خلل خالی نمی‌باشد پس مناسب است که به […]

ادامه مطلب …

(۲۳۲۷) تهلیلی که بعد از نماز مغرب و فجر گفته می‌شود چیست؟

آنچه از رسول الله ﷺ وارد شده است الله را تسبیح گوی که آن  ۳۳ سبحان الله، ۳۳ الحمدلله و۳۳ بار الله اکبر است که در بار صدم آن می‌گویی: لا اله الا الله و حده لا شريك له و له الملك و له الحمد و هو علي كل شيء قدير....

ادامه مطلب …

(۲۳۴۰) حکم جدا شدن از امام با دعای ختم فاتحه پس از نماز

خواندن فاتحه بعد از نمازهای پنجگانه از روش و سنت رسول الله ﷺ نیست مخصوصا اگر به صورت جمعی و با صدای بلند باشد لذا شکی در این نیست که این از بدعت‌ها می‌باشد.....

ادامه مطلب …

(۲۳۳۶) آیا بالا بردن دستان در دعا بعد از نماز فرض جایز است؟

از آداب و اسباب اجابت دعا این است که انسان دستانش را هنگام دعا بلند کند ولی شایسته است که بداند بالا کردن دست در هنگام دعا دارای اقسام است: ....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه