(۲۱۲۱) آیا باید شرایط سالمندان را رعایت کنیم وقتی که تمایل دارند تکبیر تشهد را طولانی کنیم؟

(۲۱۲۱) سوال: آیا باید شرایط سالمندان را رعایت کنیم وقتی که تمایل دارند تکبیر تشهد را طولانی کنیم؟

جواب:

این سوال کننده به چیزی اشاره می‌کنند که بسیاری از ائمه (مسجد) تکبیر خاصی برای افعال نماز می‌گویند مثلا تکبیر هنگام نشستن برای تشهد را می‌شکند و تکبیر هنگام نشستن بین دو سجده را نمی‌کشند و تکبیر هنگام بلند شدن از تشهد اول را می‌کشند و تکبیر هنگامی که از سجود بلند شدن را نمی‌کشند و مانند آن و من بسیار حریص بودم که اصلی در سنت برای آن پیدا کنم و آیا این که رسول الله ﷺ این کار می‌کرده است؟ و آن را پیدا نکردم و از بعضی از برادرنم که علم وسیعی در علم حدیث داشتند نیز کمک گرفتم و ایشان نیز نیافتند پس در این صورت تکبیر گفتن نیز به صورت طبیعی خود به یک صورت باقی می‌ماند زیرا که اگر تفاوتی داشت صحابه آن را ذکر می‌کردند همانگونه که برای ذکر بعد از نماز وتر بیان کردند: «سبحان الملك القدوس ثلاثاً»[۱] (سه بار گفتن سبحان الملك القدوس) گفتند که بار سومی آن را می‌کشید پس ایشان فرق گذاشتند چون رسول الله ﷺ فرق گذاشت.

و در تفاوت نگذاشتن برای مأموم مصلحت می‌باشد چون که حواس خود را جمع می‌کند تا بداند در کدام رکعت می‌باشد و می‌ترسد که در محل نشستن بایستد یا عکس آن و اگر امام بین تکبیرات فرق بگذارد ماموم مانند رباتی می‌شود که فقط تبعیت می‌کند، چه زمانی کشیدن تکبیر برای نشستن یا بلند شدن است و زمانی که کوتاه بود برای نشستن است و این اشکالی برای کسی به وجود نمی‌آید مگر این که مسبوق باشد و مسبوق ممکن است برایش اشکال باشد چون که امام تکبیر را به صورت یک نواخت می‌گوید و هنگامی که برای تشهد اول نشست و مأموم در رکعت دوم وارد نماز شده است پس برای او مشکل است ولی می‌گوییم که این مأموم اگر کسی کنارش است که مسبوق نیست پس به او اقتدا کند همانطور که رسول الله ﷺ فرمود: «تَقَدَّمُوا فَأْتِمُّوا بِي، وَلْيَأْتَمَّ بِكُمْ مَنْ بَعْدَكُمْ»[۲] (جلو بياييد و به من اقتدا کنيد و آنان که پشت سر شما هستند، به شما نزديک شوند و پس از شما بايستند) برای همین نظر من این است که امام تفاوتی بین تکبیرات قائل نشود و این به سنت نزدیک‌تر است و افران مسن نیز به این روش الفت می‌گیرند.

[۱] رواه ابو داود (۱۴۳۰) و نسائی (۱۷۰۱).

[۲] تخريج آن گذشت.

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل نراعي أحوال كبار السن حيث يرغبون أن نمد تكبيرة التشهد؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: يشير هذا السائل إلى ما يفعله كثير من الأئمة حيث يجعلون لكل تكبيرة من فعل من أفعال الصلاة خاصية، فمثلا يمدون التكبير إذا جلسوا للتشهد ولا يمدونه إذا جلسوا بين السجدتين، ويمدون التكبير إذا قاموا من التشهد الأول، ولا يمدونه إذا قاموا من السجود إلى القيام وما أشبه ذلك، وقد حرصت غاية الحرص على أن أجد لهذا أصلا من السُّنَّةِ، وهل كان النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- يفعل ذلك؟ فلم أجد، واستعنت ببعض إخواني الذين لديهم علم واسع في الحديث فلم يجدوا، وحينئذ يبقى التكبير على طبيعته في جميع الانتقالات على نمط واحد، لأنه لو كان هناك تغير لبينه الصحابة رضي الله عنهم، كما بينوا قوله بعد الوتر: «سبحان الملك القدوس ثلاثا»، قالوا: ويمد صوته بالثالثة، فَفَرَّقُوا حين فرق النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-.

ثم إن في عدم التفريق مصلحة للمأموم، وهي: أن يشد نفسه ويعرف في أي ركعة هو، لأنه يخشى أن يكون في محل القعود أو بالعكس، وإذا كان الإمام يميز صار المأموم كأنه آلة تابعة متى مد التكبير جلس أو قام، ومتى قصره جلس، ولا يشكل على هذا شيء أبدا إلا المسبوق، فالمسبوق ربما يشكل عليه، لأن الإمام سوف يكبر تكبيرًا واحدًا لا يختلف فإذا جلس للتشهد الأول والمأموم قد دخل معه في الركعة الثانية أشكل على المأموم، ولكن الجواب على هذا أن نقول: المأموم إذا كان بجانبه أحد لم يكن مسبوقا فليقتد به، كما قال النبي صلى الله عليه وسلم: «تقدموا فأتموا بي، وليأتم بكم من بعدكم» لذلك أرى أن يبقى هذا الإمام على ما هو عليه من عدم التمييز بين التكبير، لأنه أقرب إلى السُّنَّة، وكبار السن يألفون هذه الطريق بعد ذلك.