(۲۰۱۱) حکم نماز در مساجدی که داخل آن قبور وجود دارد

(۲۰۱۱) سوال: حکم نماز در مساجدی که داخل آن قبور وجود دارد چیست یعنی کنار مسجدی که اسم آن صاحب قبر شیخ است؟

جواب:

میگوییم که بنا کردن مساجد بر قبور حرام است زیرا رسول الله ﷺ در بیماری وفاتش فرمود: «لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْيَهُودِ، وَالنَّصَارَى؛ اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ»[۱] (لعنت الله À بر یهود و نصارا که قبرهای انبیائشان را مساجد قرار داده‌اند) و از آنچه انجام دادند بر حذر میداشت و لعنت یعنی طرد و دوری از رحمت الله À و رسول الله ﷺ بر یهود و نصارا برای مسجد قرار دادن قبور انبیائشان لعنت نکردند مگر برای این که امتش را از این عملی که وسیلهای برای شرک است بر حذر دارد و اگر مسجدی بر قبر بنا شد، خراب کردن آن واجب است و نماز در آن جایز نیست زیرا که آن مسجد حرام است و ساخت آن برای نماز مضتاد با الله À و رسول الله ﷺ است پس خراب کردن آن واجب است و نماز حول قبر خوانده نمیشود.

اما اگر قبر بعد مسجد بوده است یعنی میت در مسجد دفن شده است واجب است که آن قبر نبش شود و اگر امکان آن وجود ندارد نماز در آن صحیح است زیرا مسجد درست و صحیح ایجاد شده است ولی پشت قبر نماز خوانده نمیشود زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «لا تصلوا إلي القبور»[۲] (به سمت قبور نماز نخوانید) و هر کس در این مسجد نماز خواند و قبر جلوی آن نبود نمازش صحیح است و هرکسی به سوی قبر نماز خواند نمازش صحیح نیست زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «لا تصلوا إلي القبور»[۳] (به سمت قبور نماز نخوانید)

و بر مسلمانان واجب است که بدانند که سازندهی مسجد حق ندارد که در آن مسجد دفن شود بلکه سازنده‌ی این مسجد مانند دیگر مسلمانان است و همراه مسلمانان دفن میشود و رسول الله ﷺ از اصحابش که اهل علم و ایمان جهاد بودند فوت میکرد دفن نمیکرد مگر در قبرستان همراه مسلمانان و اگر نمیترسید که قبرش مسجد قرار بگیرد در قبرستان بقیع دفن میشد ولی ایشان در هنگام وفات در خانهی عائشة È بود و همان جا دفن شد و در آن زمان خارج از مسجد قرار داشت و خانهی های رسول داخل مسجد قرار نداشت مگر در حدود سال ۹۴هجری زمانی که مسجد را گسترش دادند داخل مسجد قرار گرفت و خانه‌ی عائشه È که قبر رسول الله ﷺ و ابوبکر J و عمر J در آن قرار داشت بنای مستقلی بود و مسجد بر آن بنا شده است و این برای کسی که بخواهد بنایی بر قبور قرار دهد و یا اموات را در آن قرار دهد، حجت نیست زیرا این حالت فقط برای رسول الله ﷺ می باشد چون که رسول الله ﷺ همانجایی که قبض روح شده دفن میشود و اما دیگران در جایی دفن میشوند که مردم دفن شدهاند.

و خلاصه ی جواب این است که میگوییم اگر مسجد بر قبر سابق است پس نماز شما در آن مسجد صحیح است ولی به سوی قبر نماز نخوانید و اگر قبر بر مسجد سابق است و مسجد بر قبر بنا شده است پس نماز شما در این مسجد غیر صحیح است و برای شما واجب است که مسجد دیگری را جست کنید که خالی از این امور باشد.

[۱] رواه البخاری (۴۳۵) و مسلم (۵۲۹).

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم الصلاة في المساجد التي بداخلها مقابر، أي: بجوار المسجد المسمى بصاحب المقبرة الشيخ فلان؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نقول: إن بناء المساجد على القبور محرم لأن النبي صلى الله عليه وسلم قال وهو في مرض موته: «لعنة الله على اليهود والنصارى، اتخذوا قبور أنبيائهم مساجد»، يُحذِّرُ ما صنعوا – عليه الصلاة والسلام-، واللعن هو: الطرد والإبعاد عن رحمة الله والرسول الله صلى الله عليه وسلم لم يلعن اليهود والنصارى من أجل بناء المساجد على قبور أنبيائهم إلا من أجل أن يحذر الأمة عن هذا العمل الذي هو من وسائل الشرك، وإذا بني المسجد على القبر وجب هدم المسجد، ولا تجوز الصلاة فيه حينئذ لأنه مسجد محرم، وعمارته بالصلاة مضادة لله ورسوله، فالواجب هدمه وأن لا يصلّى حول القبر.

أما إذا كان القبر بعد المسجد -أي: إن الميت دفن في المسجد- فإن الواجب نبش القبر، ودفن الميت مع الناس فإن لم يمكن ذلك فإن الصلاة في هذا المسجد صحيحة، لأنه أنشيء إنشاء صحيحًا سليما، ولكن لا يصلى خلف القبر، لأن النبي صلى الله عليه وسلم قال : «لا تصلوا إلى القبور»، فمن صلى في هذا المسجد وليس القبر بين يديه فصلاته صحيحة، ومن صلى إلى القبر فإن صلاته غير صحيحة، لأن الرسول صلى الله عليه وسلم قال: « لا تصلوا إلى القبور».

والواجب على المسلمين أن يعلموا أنه لا حق لباني المسجد، في أن يُدْفَنَ في المسجد بل باني المسجد مسلم كغيره من المسلمين، يدفن مع المسلمين وها النبي – عليه الصلاة والسلام- يموت من أصحابه من يموت من أهل العلم والإيمان والجهاد، ولم يكن يدفنهم إلا في المقبرة مع المسلمين، ولولا أنه -عليه الصلاة والسلام – خَشِيَ أن يُتَّخَذَ قبره مسجدا لدفن في البقيع، ولكنه -عليه الصلاة والسلام- دفن حيث قبض في بيت عائشة رضي الله عنها، ولم يكن إذ ذاك داخل المسجد بل كان خارجًا منه، ولم تدخل بيوت الرسول -عليه الصلاة والسلام- في المسجد إلا في حدود السنة الرابعة والتسعين من الهجرة، حيث زيد في المسجد فأدخلت بيوت النبي صلى الله عليه وسلم فيه، وبقي بيت عائشة الذي فيه قبر النبي صلى الله عليه وسلم قبر أبي بكر وقبر عمر رضي الله عنهما، بقي على ما هو عليه بناية مستثناة مستقلة، فهي من المسجد لكونها مستقلة سابقة على إدخالها إلى المسجد، ولم يُين المسجد عليها، وليس هذا بحجة لمن أراد البناء على القبور أو دفن الأموات في القبور، لأن هذه الحال لا تحصل لأحد سوى النبي صلى الله عليه وسلم، فإن النبي يدفن حيث قبض، وأما غيره من الناس فيدفن مع الناس.

وخلاصة الجواب أن نقول: إن كان القبر سابقا للمسجد فصلاتك في المسجد صحيحة، لكن لا تصل إلى القبر، وإن كان القبر سابقا على المسجد وبني المسجد عليه فصلاتك في هذا المسجد غير صحيحة، فالواجب عليك أن تطلب مسجدًا آخر خاليا من مثل ذلك.