(۱۹۸۶) حکم تکرار نماز با مشاهده آثار احتلام بر روی لباس

(۱۹۸۶) سوال: در وقت فجر از خواب بیدار شدم و وضو گرفتم و نماز خواندم و بعد از چاشت که روی لباس زیرم آثار احتلام وجود دارد با وجود این که من نماز فجر را خوانده‌ام، آیا باید نماز را اعاده کنم بعد از این که فهمیدم؟ ما را راهنمایی کنید اللهÀ شما را در آنچه خیر و صلاح مسلمین است موفق بگرداند.

جواب:

قضای نماز فجری که بدون طهارت خوانده‌ای بر تو واجب است و همچنین قضای سنت آن نیز سنت است و رسول الله زمانی که نماز فجر از ایشان فوت شد اول قضای راتبه را خوانند بعد قضای نماز فرض را خوانند.

مسئله‌ای که باید آن را بدانیم این است که هر کس بدون طهارت نماز خواند حال بدون وضو یا بدون غسل از روی جهل یا از روی فراموشی باید آن نمازی را که بدون طهارت خوانده است دوباره بخواند و اگر انسان گوشتی را بخورد و نداند که گوشت شتر است و بعد از نماز برایش آشکار شد که گوشت شتر بوده است بر او واجب است که نمازهایی که بعد از خوردن آن گوشت کرده را قضا کند و همچنین اگر فرموش کرده که وضویش باطل شده و نماز خواند و حین نماز بیاد آورد واجب است که نمازی را که بدون طهارت کرده است قضا کند و این به نسبت طهارت حدث است.

اما به نسبت طهارت نجاست: اگر انسان از روی عدم علم یا فرمواشی نماز خواند نمازش صحیح است و اعاده لازم نیست و مثال آن: مردی نماز می‌خواند و در لباسش نجاست است ولی او نمی‌داند تا انتهای نماز پس نمازش صحیح است یا مردی دیگر که در لباسش نجاست است چ فرمواش می‌کند که قبل از نماز آن را بشوید و با آن لباس نماز می‌خواند و بعد از نماز یادش می‌آید که آن را نشسته است پس نمازش صحیح است و اعاده ندارد زیرا که طهارت حدث و طهارت نجاست، طهارت حدث از باب فعل مأمور است که عبادت بدون آن تمام نمی‌شود و شرط ایجابی وجودی است و اما طهارت از نجاست از باب ترک محظور است زیرا که شرط سلبی عدمی است یعنی: از بین بردن آن شرط است نه ایجاد آن، وقتی که از باب فعل محظور است پس از روی جهل یا فراموشی باشد بخشیده می‌شود و در قصه‌ی درآوردن کفش رسول اللهﷺ در اثنای نماز هنگامی که جبرئیل خبر داد که در کفش‌هایش نجاست وجود دارد دلیل بر همین قاعده‌ای است که ذکر کردیم و این فرق بین فعل مأمور و ترک محظور است و هنگامی که جبرئیل به رسول اللهﷺ خبر داد که در کفش‌هایش نجاست وجود دارد رسول اللهﷺ کفش‌هایش را درآورد و نماز را از اول نخواند پس دلیل بر این است که محظور اگر انسان از روی فراموشی یا جهل انجام دهد حرجی بر او نیست و همچنین اگر انسان در اثنای نماز در لباسش نجاست باشد پس اگر ممکن بود لباسش که نجس باشد را درآورد و به نمازش ادامه دهد مثلا اگر لباسی غیر از آن پوشیده است، لباس بالایی را درآورد و نمازش را ادامه دهد و این واجب است و اگر لباس دیگری ندارد و امکان ندارد که لباسش را درآورد پس باید از نماز منصرف گردد زیرا که نمازش صحیح نیست هنگامی که دانست لباسش نجس است و او در اثنای نماز است.

تعداد بازدید: 6

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: استيقظت من نومي في الفجر وتوضأت وصليت الفجر، وبعد الضحى رأيت على ملابسي الداخلية آثارا للاحتلام مع العلم أني قد صليت الفجر، هل أعيد ما صليت بعد أن عرفت ذلك؟ أفيدونا وفقكم الله لما فيه خير وصلاح المسلمين.

فأجاب – رحمه الله تعالى-: يجب عليك قضاء صلاة الفجر التي صليتها بدون طهارة، وكذلك یسن لك قضاء سنتها أيضًا، فإن الرسول صلى الله عليه وسلم حين فاتته صلاة الفجر لما ناموا عنها قضى الراتبة ثم صلاة الفريضة.

وها هنا مسألة بهذه المناسبة يجب أن نتفطن لها، وهي: كل من صلى بغير طهارة، سواء كان بغير وضوء أو بغير غُسل، سواء كان ناسيًا أم جاهلا، يجب عليه قضاء الصلاة التي صلاها بدون هذه الطهارة، فلو أكل الإنسان لحما وهو لا يدري أنه لحم إبل، ثم صلى ثم تبين له بعد صلاته أنه لحم إبل، وجب عليه قضاء الصلاة التي صلاها بعد أكل اللحم، وكذلك لو نسي أنه أحدث، فصلى ثم ذكر أنه كان محدثًا حين صلاته، وجب عليه قضاء الصلاة التي صلاها بدون طهارة، هذا بالنسبة لطهارة الحدث.

أما طهارة النجاسة: فإن الإنسان إذا كان ناسيا أو جاهلا فصلاته صحيحة، ولا إعادة عليه مثال ذلك: رجل صلى وفي ثوبه نجاسة، ولكنه لم يعلم عنها إلا بعد انتهاء صلاته، فصلاته صحيحة، أو رجل آخر كان في ثوبه نجاسة ونسي أن يغسلها وصلى في ثوبه، ثم بعد أن صلى ذكر أنه لم يغسل النجاسة، فصلاته صحيحة ولا إعادة عليه، لأنه يفرق بين طهارة الحدث وطهارة الخبث، فإن طهارة الحدث من باب فعل المأمور الذي لا تتم العبادة إلا بوجوده، فهو شرط إيجابي وجودي، وأما الطهارة من الخبث فمن باب ترك المحظور، لأنه شرط سلبي عدمي، أي: يشترط إزالته لا إيجاده، وما كان من باب فعل المحظور فإنه يُعفى عنه بالجهل والنسيان، وفي قصة خلع النبي صلى الله عليه وسلم نعاله أثناء صلاته حين أخبره جبريل أن فيهما أذى دليل على تقرير هذه القاعدة التي ذكرناها، وهي الفرق بين فعل المأمور وترك المحظور، فإن الرسول صلى الله عليه وسلم لما أخبره جبريل بأن في نعليه أذى خلعهما واستمر في صلاته ولم يستأنفها، فدل ذلك على أن فعل المحظور إذا كان الإنسان ناسيًا أو جاهلا لا حرج عليه فيه، وعليه أيضًا لو ذكر الإنسان في أثناء الصلاة أن في ثوبه نجاسة، فإن كان يمكنه أن يخلع هذا الثوب ويستمر في صلاته، مثل أن يكون عليه ثياب أخرى سواه، فيخلعه لأنه الأعلى من الثياب ويستمر في صلاته، فهذا هو الواجب عليه، وإن كان لا يمكنه خلعه لكونه ليس عليه ثوب سواه فإنه ينصرف من صلاته، لأن صلاته لا تصح إذا علم النجاسة وهو في أثنائها.