(۱۹۱۳) سوال: آیا بعد از زردی خورشید و بعد از نصف شب وقت ادای نماز عصر و عشا است یا نه؟
جواب:
اما نماز عصر بله بین زردی و غروب وقت آن است و دلیل آن فرموده‌ی رسول اللهﷺ است که می‌فرماید: «من أدرك ركعة- أو قال: سجدة- من صلاة العصر قبل أن تغرب الشمس فقد أدرك العصر»[۱] (کسی که یک رکعت -یا گفت: سجده- از نماز عصر را قبل از غروب خورشید درک کند عصر را درک کرده است) ولی عشا خیر زیرا وقت تا نصف شب است که تمام می‌شود و این به صراحت در حدیث عبدالله بن عمرو بن العاصJ و غیر از ایشان آمده است.
و از نصف شب تا فجر وقت نماز عشا نیست زیرا از رسول اللهﷺ وارد نشده است که آن وقت نماز عشا می‌باشد و رسول اللهﷺ آن را تا نصف شب محدود کرده است و این محدوده‌ی آست که بعد آن را شامل نمی‌شود.
و مبنی بر همین اگر زنی بعد از نصف شب پاک شود لازم نیست که نماز عشا و مغرب را بخواند زیرا وقت آن خارج شده است.
و بین بسیاری از علما مشهور است که نماز عشا تا طلوع فجر است ولی این وقت یعنی از نصف شب تا طلوع فجر وقت ضرورت است همانگونه که بین زردی خورشید و غروب آن به نسبت نماز عصر وقت ضرورت است ولی قولی که آن را اختیار کردیم ادله بر آن دلالت می‌دهد و امکان ندارد که انسان دلیلی بیاورد که بعد از نصف شب تا طلوع فجر وقت نماز عشا است نهایت چیزی که به بگویند این است که زمانی که نماز را کسی به تأخیر بیاندازد تا این وارد وقت نماز دیگر می‌شود پس او مقصر است و این به اجماع به عمومش نیست در نماز فجر و ظهر، پس ضحی فاصل بین نماز فجر و نماز ظهر است و همچنین نصف شب آخر فاصل بین عشا و فجر است.
پس این فاصل بین دو وقت در روز، آنچه بین طلوع خورشید و زوال آن است، می‌باشد و در شب ما بین نصف شب تا طلوع فجر است.
[۱] تخریج آن گذشت.
