(۱۴۸۹) سوال: سؤال من در مورد چگونگی وضو گرفتن صحیح و سخنان و کلماتی است که گفتن آن‌ها واجب می‌باشد. آیا قطرات ادرار که بعد از قضای حاجت و خروج از سرویس بهداشتی روی لباس می‌ریزد، وضو را باطل می‌‌کند؟ شایان ذکر است که من مدت زیادی را در سرویس بهداشتی می‌مانم تا این که قضای حاجت چند بار تکرار نشود؛ راه حل چیست؟

جواب:

وضو به این صورت است: شستن صورت که شامل شستن دهان و درون بینی هم می‌شود، شستن دست‌ها از سر انگشت تا آرنج، مسح نمودن تمام سر که گوش‌ها را نیز شامل می‌شود و شستن پاها از سر انگشتان تا مچ پا. هیچ سخنی که گفتنش در وضو واجب باشد، وجود ندارد مگر گفتن (بسم الله) در آغاز وضو که علما درباره‌ی واجب یا سنت بودن آن اختلاف ‌نظر دارند: برخی گفتن را واجب می‌دانند و به این فرموده‌ی رسول الله ﷺ استدلال می‌کنند که فرمود: «لا وضوء لمن لا يذكر اسم الله عليه»[۱] : (کسی ‌که نام الله را در ابتدای وضو نگوید، وضو ندارد). برخی نیز آن را سنت می‌دانند زیرا حدیث مذکور نزد آنان به ثبوت نرسیده است. دلیل دیگر این ‌که تمام کسانی که روش وضوی رسول الله ﷺ را نقل کرده‌اند، یاد نکرده‌اند که ایشان در ابتدای وضویش (بسم الله) می‌گفته است.

ذکر بعد از وضو که شخص پس از پایان وضو گرفتن می‌گوید: «أَشْهدُ أَنْ لا إِله إِلاَّ اللَّه وحْدَه لا شَريكَ لهُ، وأَشْهدُ أَنَّ مُحمَّدًا عبْدُهُ وَرسُولُه، اللَّهُمَّ اجْعلْني من التَّوَّابِينَ واجْعلْني مِنَ المُتَطَهِّرِينَ»[۲] : (شهادت می‌دهم که هیچ معبود به حق جز الله وجود ندارد، یگانه است و هیچ شریکی ندارد؛ و شهادت می‌دهم که محمد، بنده و فرستاده‌ی او است؛ ‌ای الله! مرا از توبه‌کنندگان قرار بده و مرا از پاکان قرار بده). گفتن این ذکر، واجب نیست.

اما اذکاری که برای هنگام شستن صورت و دست‌ها، مسح سر و نیز شستن پا گفته می‌شود، هیچ اصل و اساسی ندارد و از رسول الله ﷺ هیچ ذکر خاصی برای هر عضو به طور خاص وارد نشده است.

در سؤال مطرح شد که این شخص پس از قضای حاجت و استنجا و بعد از خروج از سرویس بهداشتی چند قطره ادرار از بدنش خارج می‌شود؛ این قطرات از دو حالت خارج نیستند:

۱) اگر خروج این قطره‌ها مستمر و ادامه‌دار باشد به طوری که متوقف نشود: این همان حکم سلس البول را دارد؛ یعنی فرد بعد از شستن شرمگاه خود، احتیاط کرده و خودش را به اندازه‌ای ‌توان نگه می‌دارد سپس وضو گرفته و نماز می‌خواند. این فرد نباید قبل از دخول وقت نماز، وضو بگیرد.

۲) اگر خروج این قطره‌ها مستمر و ادامه‌دار نباشد به طوری که مثلا ربع ساعت بعد از ادرار متوقف شود: وی باید منتظر متوقف شدن خروج این قطرات بماند؛ اگر پس از آن، قطره‌ای ادرار خارج شد، وضویش باطل می‌شود زیرا هر چیزی که از دو شرمگاه پشت و جلوی انسان خارج شود، به هر حال وضو را باطل می‌کند.

فرد می‌تواند با همین وضو بعد از ادای نماز فرض تا نماز فرض بعدی، قرآن بخواند، مصحف را لمس کند، نمازهای نفل بخواند و کارهای دیگر که به وضو نیاز دارد انجام دهد. تمام این‌ها بعد از این است که وی صبر می‌کند تا خروج قطرات ادرار متوقف شود و سپس وضو بگیرد، وقتی وضو گرفت وضویش باقی است تا این که باطل شود.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.