(۱۴۰۶) سوال: زن چگونه باید سرش را در وضو مسح نماید؟
جواب:
روش مسح سر در وضو برای زن همانند مرد است؛ یعنی از جلوی سر شروع می‌کند و تا پشت سرش را مسح می‌نماید سپس دستش را دوباره از پشت سر تا جلو بر می‌گرداند. باید دانست که اصل و قاعده این است که زن و مرد در عبادت‌ها یکسان هستند و تفاوتی ندارند مگر جایی که دلیلی برای این تفاوت وجود داشته باشد؛ به همین دلیل وقتی الله B فرمود: {إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ} [النور: ۲۳] : (قطعا كسانى كه به زنان پاكدامن، بىخبر و با ايمان، تهمت زنا مىزنند، در دنيا و آخرت لعنت شده‌اند و عذاب بزرگی در پیش دارند). این آیه هر چند که در ظاهر لفظش فقط درباره‌ی زنان است اما مردان و زنان را شامل می‌شود.
همچنین الله B می‌فرماید: {وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ} [النور: ۴] : (كسانى كه به زنان شوهردار تهمت زنا بزنند سپس چهار شاهد بر ادعای خود نیاورند را هشتاد تازيانه بزنيد، هرگز هیچ گواهی را از آن‌ها نپذيريد و آنان همان فاسقان هستند). این آیه به طور عام هر کسی که به مرد یا زن، تهمت زنا بزند را شامل می‌شود، هر چند که ظاهر لفظ این آیه درباره‌ی زنان است.
همچنین الله B می‌فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ} [الحج: ۷۷] : (اى كسانى كه ايمان آوردهايد! ركوع و سجود كنيد، پروردگارتان را عبادت کنید و عمل نیک انجام دهيد تا رستگار شويد). این آیه شامل تمام زنان و مردان می‌شود، هر چند که لفظ آن برای مردان است.
این قاعده بسیار سودمند و کاربردی است زیرا اصل بر یکسان بودن مرد و زن در احکام شرعی است مگر این که دلیلی بر تفاوت آنان ذکر شود؛ از جمله چیزهایی که دلیل بر تفاوت آن وجود دارد این سخن رسول الله ﷺ است که فرمود: «ما رأيتُ من ناقصاتِ عقلٍ ودينٍ أذهبَ للُبِّ الرَّجلِ الحازمِ من إحداكنَّ. قُلْنَ: وما نُقصانُ دِينِنا وعَقْلِنا يا رسولَ اللهِ؟ قال: أليس شَهادةُ المرأةِ مِثلَ نِصفِ شَهادةِ الرَّجلِ؟»[۱] : ((زنانی که در عقل و دین نقص دارند هم‌چون شما ندیده‌ام که عقل مرد که دوراندیش و خردمند است را برده و تحت تأثیر قرار میدهید). گفتند: نقص دین و عقل ما چیست ای رسول الله؟ فرمود: (مگر چنین نیست که شهادت و گواهی یک زن معادل نصف شهادت مرد است؟).
همچنین درباره‌ی عقیقه فرمود: «عَنِ الغُلَامِ شَاتَانِ مُكَافَأَتَانِ، وَعَنِ الجَارِيَةِ شَاة»[۲] : (برای نوزاد پسر، دو گوسفندِ هم‌اندازه و برای نوزاد دختر یک گوسفند ذبح شود). در میراث هم این‌گونه است: در میراث پسران و برادرانی که از یک مادر نیستند چنین است که فرزند پسر، دو برابر دختر، سهم دارد. همچنین در میراث پدر و مادر در همه جا مادر کم‌تر از پدر ارث می‌برد.
[۱] صحیح بخاری: کتاب الحیض، باب ترک الحائض الصوم، شماره (۳۰۴). صحیح مسلم: کتاب الایمان، باب نقصان الایمان بنقص الطاعات، شماره (۷۹).
[۲] مسند احمد: (۱۱/۳۲۱، شماره ۶۷۱۳). سنن ابوداود: کتاب الضحایا، باب فی العقیقة، شماره (۲۸۳۴). سنن ترمذی: أبواب الأضاحی، باب ما جاء فی العقیقة، شماره (۱۵۱۳). سنن نسائی: کتاب العقیقة، شماره (۴۲۱۲). سنن ابن ماجه: کتاب الذبائح، باب العقیقة، شماره (۳۱۶۲).
