جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۱۳۸۷) حکم خلال کردن ریش و انگشتان (رساندن آب با کشیدن انگشتان در میان آن) در وضو

(۱۳۸۷) سوال: حکم خلال کردن ریش و انگشتان (رساندن آب با کشیدن انگشتان در میان آن) در وضو چیست؟

جواب:

درباره‌ی خلال کردن انگشتان، حدیث لقیط بن صَبِرَة Ð نقل شده که حدیثی صحیح است؛ رسول الله ﷺ به لقیط J فرمود: «إِذَا تَوَضَّأْتَ فَخَلِّلْ بَيْنَ الأَصَابِعِ»[۱] : (هرگاه خواستی وضو بگیری، بین انگشتانت را خلال کن). اهمیت انجام این کار به خصوص درباره‌ی انگشتان پا بیشتر است زیرا به هم چسبیده می‌باشد.

درباره‌ی خلال کردن ریش، حدیث ضعیفی از رسول الله ﷺ نقل شده که مضمون آن چنین است: «كَانَ يُخَلِّلُ لِحْيَتَهُ فِي الْوُضُوءِ»[۲] : (رسول الله ﷺ در وضو، ریش خود را خلال می‌نمود)؛ اما خلال کردن ریش همانند انگشتان نیست؛ اگر مویی که روی صورت وجود دارد اعم از ریش، سبیل و ابرو چنان انبوه باشد که پوست زیر آن دیده نشود، شستن ظاهر و روی آن در وضو کفایت می‌کند اما در غسل جنابت باید ظاهر و داخل آن کاملا شسته شود؛ اما اگر این موها انبوه نباشد و پوست زیر آن دیده شود، باید به گونه‌ای شسته شود که آب به پوست زیرش برسد زیرا وقتی پوست زیر مو دیده می‌شود، مواجهه (شامل وجه و صورت بودن) که واژه‌ی (وجه) از آن مشتق شده است بر آن صدق می‌کند.


[۱] مسند احمد (۲۶/۳۰۷، شماره ۱۶۳۸۱). سنن ابوداود: کتاب الطهارة، باب فی الاستنثار، شماره (۱۴۲). سنن ترمذی: ابواب الطهارة، باب فی تخلیل الأصابع، شماره (۳۸). سنن ابن ماجه: کتاب الطهارة وسننها، باب تخلیل الأصابع، شماره (۴۴۸).

[۲] سنن ترمذی: أبواب الطهارة، باب ما جاء فی تخلیل اللحیة، شماره (۲۹). سنن ابن ماجه: کتاب الطهارة وسننها، باب ما جاء فی تخلیل اللحیة، شماره (۴۲۹).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم تخليل اللحية والأصابع عندما يتوضأ المسلم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أما تخليل الأصابع فقد ورد فيه حديث لقيط بن صبرة، وهو حديث جيد، أن الرسول -عليه الصلاة والسلام- قال له: «إِذَا تَوَضَّأْتَ فَخَلَّلْ بَيْنَ الْأَصَابِعِ». ولا سيما أصابع الرجلين؛ لأنها متلاصقة.

وأما تخليل اللحية فقد ورد فيه عن الرسول -عليه الصلاة والسلام- حديث ضعيف أنه كان يخلل لحيته في الوضوء»، ولكنه ليس كتخليل الأصابع، والشعر الذي على الوجه من لحية وشارب وحاجب، إن كان كثيفا لا تُرى منه البشرة اكتفي بغسل ظاهره، إلَّا في الغُسل من الجنابة، فيجب غسل ظاهره وباطنه.

وأما إذا كان غير كثيف، وهو ما تُرى منه البشرة، فلا بد من أن يغسله غسلا يُوصل الماء البشرة؛ لأنه لما ظهرت البشرة من وراء الشعر صدق عليها اسم المواجهة، التي من أجلها اشتق اسم الوجه.

مطالب مرتبط:

(۱۴۳۱) تأثیر داروهای روغنی غلیظ بر صحت وضو

استفاده از دارویی که مانع رسیدن آب به پوست شود، جایز نیست زیرا راهی برای از بین بردنش نیست...

ادامه مطلب …

(۱۳۸۱) حکم شک در گفتن بسم‌الله هنگام وضو

هرگاه انسان گفتن (بسم الله) را در ابتدای وضو فراموش کرد سپس در وسط وضو به یاد آورد، همان لحظه (بسم الله) گفته و وضویش را ادامه می‌دهد....

ادامه مطلب …

(‍۱۴۳۸) آیا جایز است که دو نماز فرض را با یک وضو بخوانیم؟

بله، اگر کسی برای نماز ظهر وضو گرفت سپس وقت نماز عصر رسید و وی همچنان وضو داشت، جایز است که نماز عصر را نیز با وضوی نماز ظهر بخواند...

ادامه مطلب …

(۱۴۲۶) آیا گوشواره که قسمتی از گوش را می‌پوشاند و گیره‌ی مو، مانع وضو به شمار می‌رود؟

خیر، مانع صحت وضو نیستند، خصوصا گوشواره....

ادامه مطلب …

(۱۴۰۱) آیا مضمضه و استنشاق باید هم‌زمان انجام شود؟

مضمضه و استنشاق با یک کف دست انجام می‌شود مگر این ‌که کسی نتواند این کار را انجام دهد...

ادامه مطلب …

(۱۳۷۸) حکم گفتن (بسم الله) در وضو چیست؟

گفتن (بسم الله) در وضو، مشروع است زیرا وضو از جمله کارهای مهم می‌باشد که اگر (بسم الله) در ابتدای آن گفته نشود، برکت آن کم شده و دچار نقص می‌گردد؛..

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه