(۱۳۶۳) حکم شرع درباره‌ی کوتاه کردن ریش

(۱۳۶۳) سوال: به نظر شما حکم شرع درباره‌ی کوتاه کردن ریش و همچنین بالا بردن دست‌ها بعد از هر نماز برای دعا کردن چیست؟

جواب:

کوتاه کردن ریش با دستور رسول الله ﷺ مخالف است که دستور به بلند گذاشتن ریش داده است؛ زیرا رسول الله ﷺ دستور به بلند و انبوه گذاشتن ریش[۱] و رها کردن آن[۲] داده است. همچنین خبر داده که این کار، مخالفت با مجوسیان است لذا فرمود: «خالفوا المجوس: أعفوا اللحی، وَحُفُّوا الشوارب»[۳] : (با مجوسیان مخالفت کنید: ریش را انبوه بگذارید و سبیل را کوتاه کنید). بدین خاطر است که شخص نباید چیزی از ریش خود را کوتاه کند بلکه باید آن را به همان صورت که هست، باقی بگذارد. انسان هر اندازه بیشتر پایبند شرع و دین الهی باشد، ایمان، یقین و محبت وی نسبت به اطاعت کردن از الله B بیشتر شده و مخالفت با عادت‌ و رسوم‌های مردم زمان و مکانش نیز برایش آسان می‌گردد.

بالا بردن دو دست بعد از هر نماز برای دعا کردن از سنت نیست؛ بلکه سنت چنین است که اگر خواست دعا کند و از الله À بخواهد، بعد از تشهد و قبل از سلام، دعا نماید همان طور که رسول الله ﷺ بعد از بیان تشهد به این مسئله دستور داده و فرمود: «ثمّ یتَخیّرُ مِن المَسألةِ ما شاءَ»[۴] : (سپس هر درخواستی که می‌خواهد، انتخاب کرده و از الله À بخواهد). پُر واضح است که دعا کردن قبل از سلام از نظر عقلی نیز بهتر از دعا نمودن بعد از سلام می‌باشد؛ چون وی در نماز با پروردگارش در حال مناجات می‌باشد و همین‌ که سلام داد، مناجاتش به پایان می‌رسد و دعا و درخواست در حال مناجات با الله À بهتر از دعا بعد از پایان مناجات است. بنابراین نصوص شرعی و دلیل عقلی دلالت دارد که دعا کردن در نماز بهتر از دعا کردن بعد از نماز می‌باشد.

همچنین می‌گوییم: آیا روش رسول الله ﷺ چنین بوده است که هرگاه نمازش تمام می‌شد، دعا می‌نمود؟ خیر، روش رسول الله ﷺ در هیچ نماز فرض یا نفلی، چنین نبوده است و به یقین می‌دانیم که بهترین شیوه، همان سنت و روش رسول الله ﷺ است؛ بنابراین استمرار و عادت قرار دادن این کار که بعد از هر نماز فرض یا نفل، دعا کند از بدعت‌ها به شمار می‌رود که از رسول الله ﷺ روایت نشده است اما اگر شخص فقط گاهی بعد از نماز دعا کند، امیدواریم اشکالی نداشته باشد.

وقتی می‌گویم (امیدواریم اشکالی نداشته باشد) تا زمانی است که این فرد دعا کننده، الگو و پیشوای مردم نباشد. اگر چنین باشد که اگر مردم، وی را در حال انجام آن ببینند گمان خواهند کرد که این، یک سنت همیشگی و رایج است، در این حالت نباید دعا کند بلکه باید دعایش را قبل از سلام دادن قرار دهد.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.

[۴] صحیح مسلم: کتاب الصلاة، باب التشهد فی الصلاة، شماره (۴۰۲).[۴] صحیح مسلم: کتاب الصلاة، باب التشهد فی الصلاة، شماره (۴۰۲).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم الشرع – في نظركم- في تقصير اللحية، ورفع اليدين بعد كل صلاة للدعاء؟

فأجاب رحمه الله تعالى: تقصير اللحية مخالف لأمر النبي صلى الله عليه وسلم في إعفاء اللحى، فإن النبي صلى الله عليه وسلم أمر بإعفاء اللحية ، وإرخائها، وتركها على ما كانت عليه، وأخبر – عليه الصلاة والسلام- أن هذا مخالفة للمجوس، فقال -عليه الصلاة والسلام-: «خالفوا المجوس: أعفوا اللحى وحفوا الشوارب» وعلى هذا فإنه لا يَقُصُّ شيئًا من شَعَر لحيته، بل يبقيها على ما هي عليه، والإنسان كلما تمسك بالشرع ازداد إيمانا ويقيناً ومحبة لطاعة الله، وسهل عليه مخالفة العادات التي يعتادها أهل بلده وأهل زمنه.

وأما رفع اليدين للدعاء بعد كل صلاة؛ فإن هذا ليس من السنة، والسنة للإنسان إذا أراد أن يدعو الله -عز وجل- أن يدعوه بعد إكمال التشهد وقبل السلام، كما أمر بذلك النبي -عليه الصلاة والسلام- حيث قال – بعد أن ذكر التشهد – :«ثُمَّ يَتَخَيَّرُ مِنَ الْمَسْأَلَةِ مَا شَاءَ». ومعلوم أن كون الإنسان يدعو قبل أن يسلم أولى من حيث النظر من كونه يدعو بعد أن يسلم؛ لأنه إذا كان في صلاته كان يناجي ربه، فإذا انصرف من صلاته انقطعت المناجاة، وكون الإنسان يدعو الله -عز وجل- في حال المناجاة أولى من كونه يدعوه بعد انقضاء المناجاة. إذا فقد دلّ الأثر والنظر على أن الدعاء قبل السلام أفضل من الدعاء بعده.

ثم إننا نقول: هل كان من هدي الرسول عليه الصلاة والسلام- أنه كلما سلّم دعا؟ لا، ليس ذلك من هديه لا في الفريضة، ولا في النافلة، ونحن نعلم علم اليقين أن خير الهدي هدي محمد صلى الله عليه وسلم ، فاتخاذ هذا سُنة في الراتبة – أي كلما فرغ من الصلاة دعا في فرض أو نفل- يعتبر من البدع، التي لم ترد عن النبي صلى الله عليه وسلم، لكن لو دعا الإنسان أحيانًا فإننا نرجو ألا يكون في ذلك بأس. وأقول: نرجو ألا يكون في ذلك بأس، ما لم يكن الإنسان أسوة وقدوة، تقارب الذي إذا رآه العامة ربما يرون أن هذه سُنة راتبة دائمة، فإنه في هذه الحال لا يدعو، بل يجعل دعاءه قبل أن يسلم.