دوشنبه 22 جمادی‌الثانی 1446
۳ دی ۱۴۰۳
23 دسامبر 2024

(۱۲۴۲) در مورد حدیثی در کتاب «تنبیه الغافلین»

(۱۲۴۲) سوال: در کتاب «تنبیه الغافلین» حدیثی است که می‌گوید: «کسی که از دل و خالصانه و صاف لا إله إلا الله بگوید و آن را با تعظیم در آمیزد، الله چهار هزار گناه کبیره از او را می‌آمرزد».[۱] آیا این درست است؟

جواب:

خیر، صحیح نیست. موضوع بودن این حدیث، واضح است. کتابی نیز که سائل به آن اشاره کرد، یعنی «تنبیه الغافلین» یکی از کتاب‌های وعظ است. این کتاب سخنان بی ارزش و با ارزش را در خود دارد و حدیث صحیح و حسن و ضعیف و موضوع را در خود جمع آوری می‌کند. نویسندگان چنین کتاب‌هایی، از روی حُسن نیت، احادیث ضعیف و موضوع را می‌آورند. منظور آنها این است که با آن دل‌های مردم را نرم کنند و آنها را از خشم الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بترسانند. این روش، روش درستی نیست. چون برای مردم آنچه که در قرآن و سنت صحیح رسول اللهﷺ وجود دارد، کافیست و همین دو مصدر برای اصلاح مردم کفایت می‌کنند.

اگر واعظان در وعظ‌هایشان به چیزهایی که در قرآن و سنت صحیح رسول اللهﷺ وجود دارد اکتفا کنند، از هر چیز دیگری بهتر است. الله تَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَلَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا مَا يُوعَظُونَ بِهِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا} [نساء: ۶۶]. (و اگر آنها آنچه را که به آن نصیحت می‌شدند، انجام می‌دادند، برایشان از هر چیزی بهتر و در ثبات قدمشان تاثیر گذارتر بود). قرآن کریم چنان که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید، همه‌اش موعظه و شفا و بیان و هدایت است. {يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ} [یونس: ۵۷]. (ای مردم، برایتان موعظه‌ای از جانب پروردگارتان و شفایی برای هر آنچه – از مرض که – در سینه‌هاست و هدایت و رحمتی برای مومنان آمده است).

اما احادیث ضعیف و موضوعی که در کتاب‌های وعظ آمده، عملی اجتهادیست، ولی عملی نیست که فاعلش به خاطر آن ستایش شود. اما به خاطر حسن نیتش، امید است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را مورد عفو و مغفرت خود قرار دهد.

***


[۱] جایی این روایت را پیدا نکردم.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: فضيلة الشيخ في كتاب تنبيه الغافلين حديث يقول: «من قال لا إله إلا الله من قلبه خالصا صافيًا ومَدَّهُ بالتعظيم، كَفَّرَ الله عنه أربعة آلاف ذنب من الكبائر». هل هذا صحيح؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا ليس بصحيح، والحديث عليه علامة الوضع ظاهرة، وهذا الكتاب الذي أشار إليه السائل كتاب تنبيه الغافلين هو من كتب الوعظ التي يكون فيها الغَث والسَّمِين، والصحيح والحسن والضعيف والموضوع، وأصحاب هذه الكتب يأتون بالأحاديث الضعيفة أو الموضوعة عن حُسْن نِيَّة؛ ليُرَقِّقوا بذلك قلوب الناس، ويخوفوهم من غضب الله عز وجل، وهذه الطريق غير سديدة؛ لأن غنى الناس بما في كتاب الله من المواعظ، وبما صح عن رسول الله صلى الله عليه وسلم منها، كافٍ في إصلاح الخلق، ولو أن أهل الوعظ اقتصروا في وعظهم على ما جاء في كتاب الله وما صح في السنة عن رسول الله صلى الله عليه وسلم لكان ذلك كافيًا ويُجزنا عن كل ما سواه ﴿ وَلَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا مَا يُوعَظُونَ بِهِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا ﴾ [النساء: ٦٦] والقرآن الكريم كله موعظة وشفاء وبيان وهدى، كما قال الله تعالى: ﴿ يَأَيُّها النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ ﴾ [يونس: ٥٧] أما ما جاء في كتب الوعظ من الأحاديث الضعيفة والموضوعة فهو من العمل الصادر عن اجتهاد ولكنه ليس من العمل الذي يُحمد عليه فاعله لكن يُرْجَى له المغفرة والعفو من الله -عزوجل- مع حُسْنِ نِيَّتِه.

مطالب مرتبط:

(۱۱۷۷) حدیث نماز خواندن هنگام خروج و دخول

این حدیث صحیح نیست و به آن عمل نمی‌شود. ولی انسان دستور دارد که وقتی وارد خانه‌اش شد، همان اولی که وارد می‌شود، مسواک بزند.

ادامه مطلب …

(۱۱۱۳) معنی بشارت زودهنگام مومن که در حدیث آمده

کی دیگر از بشارت‌های زودتر از موعد برای مومن، این است که خودش یا دیگران خواب‌های خوب برای او ببینند. این یکی دیگر از بشارتهای مومن است

ادامه مطلب …

(۱۲۰۱) فرقه‌ی ناجیه چه کسانی هستند

به فرقه‌های مخالف اهل سنت و جماعت وعید جهنم داده شده است و این وعید شامل همه‌ی آنها می‌شود، چه آنهایی که از اسلام خارج شده‌اند و چه آنهایی که خیر

ادامه مطلب …

(۱۱۲۲) جایگاه وقوف عرفه در حج

اگر حجاج به اشتباه در روز هشتم یا دهم در عرفه وقوف کنند، کفایت می‌کند. زیرا الله تعالی هیچ کس رابیشتر از توان مکلف نکرده، و حجشان درست است

ادامه مطلب …

(۱۱۳۹) عمل به دین همانند به دست گرفتن اخگر

این بسته به مردم و اماکن است و نمیتوان گفت این زمان همان است که در حدیث آمده، چون در برخی کشورها مردم به راحتی به دینشان عمل می‌کنند.

ادامه مطلب …

(۱۱۹۸) اولین کسی که دروازه‌ی بهشت را باز می‌کند

اینکه ایشان اولین کسی است که درخواست می‌کند دروازه‌ی بهشت را بگشایند، درست است. اما اینکه مادرِ یتیم همراه ایشان باشد را نمی‌دانم.

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه