(۱۲۱۱) سوال: سائل می‌گوید: در رادیو حدیثی شنیدم بدین مضمون: «مردمانی در روز قیامت با نیکی‌هایی مثل کوه‌ها می‌آیند، اما الله همه‌اش را از بین می‌برد. صحابه گفتند: آنها کیستند یا رسول الله؟ فرمودند: آنها کسانی هستند که وقتی در خلوت باشند، مرتکب حرام می‌شوند».^[۱] چطور می‌شود بین این حدیث و بین حدیثی که می‌گوید: «همه‌ی امتم معاف هستند مگر کسانی که گناهان خود را جار می‌زنند»،^[۲] جمع بست؟

جواب:

در مورد حدیثی که سائل ذکر کرد، اطلاعی ندارم و نمی‌دانم صحیح است یا خیر. اما از رسول اللهﷺ ثابت است که فرمودند: «شما به چه کسی مفلس می‌گویید؟ گفتند: کسی که درهم و دیناری نداشته باشد. – یا گفتند: کسی که کالایی نداشته باشد – . رسول اللهﷺ فرمودند: مفلس کسی است که روز قیامت با نیکی‌هایی به اندازه‌ی کوه‌ها می‌آید، ولی به این ظلم کرده و این را بد گفته و به این زده و مال این را برداشته. پس این شخص از نیکی‌هایش بر می‌دارد و آن دیگری هم از نیکی‌هایش بر می‌دارد. اگر چیزی از نیکی‌هایش باقی ماند که بین بقیه پخش می‌شود. اما اگر نیکی‌هایش تمام شد، از گناهان آنها می‌گیرند و به گناهان این شخص اضافه می‌کنند و سپس او را در آتش می‌اندازند».^[۳] این حدیثی است که از رسول اللهﷺ ثابت است. اما حدیثی که سائل پرسید را نمی‌دانم.

اما حدیث «همه‌ی امتم معاف هستند مگر کسانی که گناهان خود را جار می‌زنند»، بله، همه‌ی امت معاف هستند به جز کسی که معصیتش را اعلام می‌کند. آن را بی پروا مقابل مردم انجام می‌دهد، یا اینکه پنهانی آن را انجام می‌دهد، سپس برای دیگران بازگو می‌کند. چرا که جایز نیست انسان معصیتش را آشکار کند. چه معصیتی که در خلوت خود انجام داده و چه اینکه در انظار دیگران مرتکب آن شود. وقتی معصیتش را در خفا انجام دهد و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را ستر نمود، درست نیست ستر الله بر خود را کنار زند. بلکه باید بین خود و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه نماید که این برای آبرو و آوازه و شخصیتش بهتر است.

***

[۱] سنن ابن ماجه: کتاب الزهد، باب ذکر الذنوب، حدیث شماره (۴۲۴۵)، از ثوبان رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «لَأَعْلَمَنَّ أَقْوَامًا مِنْ أُمَّتِي يَأْتُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِحَسَنَاتٍ أَمْثَالِ جِبَالِ تِهَامَةَ بِيضًا، فَيَجْعَلُهَا اللَّهُ عز وجل هَبَاءً مَنْثُورًا. قَالَ ثَوْبَانُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، صِفْهُمْ لَنَا، جَلِّهِمْ لَنَا، أَنْ لَا نَكُونَ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَا نَعْلَمُ. قَالَ: أَمَا إِنَّهُمْ إِخْوَانُكُمْ، وَمِنْ جِلْدَتِكُمْ، وَيَأْخُذُونَ مِنْ اللَّيْلِ كَمَا تَأْخُذُونَ، وَلَكِنَّهُمْ أَقْوَامٌ إِذَا خَلَوْا بِمَحَارِمِ اللَّهِ انْتَهَكُوهَا».

[۲] صحیح بخاری: کتاب الأدب، باب ستر المومن علی نفسه، حدیث شماره (۵۷۲۱). صحیح مسلم: کتاب الزهد و الرقائق، باب النهی عن هتک الإنسان ستر نفسه، حدیث شماره (۲۹۹۰)، از ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «كُلُّ أُمَّتِي مُعَافَاةٌ إِلَّا الْمُجَاهِرِينَ».

[۳] صحیح مسلم: کتاب البر و الصلة و الآداب، باب تحریم الظلم، حدیث شماره (۲۵۸۱)، از ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «أَتَدْرُونَ مَا الْمُفْلِسُ؟ قَالُوا: الْمُفْلِسُ فِينَا مَنْ لَا دِرْهَمَ لَهُ، وَلَا مَتَاعَ فَقَالَ: إِنَّ الْمُفْلِسَ مِنْ أُمَّتِي يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِصَلَاةٍ وَصِيَامٍ وَزَكَاةٍ، وَيَأْتِي قَدْ شَتَمَ هَذَا، وَقَذَفَ هَذَا، وَأَكَلَ مَالَ هَذَا، وَسَفَكَ دَمَ هَذَا، وَضَرَبَ هَذَا فَيُعْطَى هَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ، وَهَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ، فَإِنْ فَنِيَتْ حَسَنَاتُهُ قَبْلَ أَنْ يُقْضَى مَا عَلَيْهِ أُخِذَ مِنْ خَطَايَاهُمْ فَطُرِحَتْ عَلَيْهِ، ثُمَّ طُرِحَ فِي النَّارِ».