(۱۰۹۸) سوال: به یک نوار صوتی سودمند در مورد منافقین گوش می‌دادم که می‌گفت: منافقین چهارتا هستند: فرعون و قارون وهامان و اُبیّ بن خلف. توضیحاتش در مورد فرعون و قارون را گوش دادم که به اندازه‌ی کافی شرح داد. مثلا می‌گفت: کسی که متکبر باشد همراه با فرعون محشور می‌شود و کسی که دنیا به وسیله‌ی مال فریبش دهد، با قارون محشور می‌شود. اما وقتی که به توضیح در مورد‌هامان پرداخت، نوار به اتمام رسید یا سخنرانی تمام شد. حال می‌خواهم بدانم صفات مذمومی‌که‌هامان و اُبیّ بن خلف داشتند، چه بوده است؟
جواب:
اول اینکه سائل گفت اینها از منافقین یا سران منافقین هستند، درست نیست. بلکه اینها معاندینی بودند که صراحتا کفر خود را بیان می‌کردند. در حالی که منافق، در ظاهر عناد نکرده و تصریح به کفر خود نمی‌کند. اینهایی که سائل نام برد، امامان کفر هستند؛ چنان که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ} [قصص: ۴۱]: (و آنها را امامانی قرار دادیم که به سوی جهنم فرا می‌خوانند)، که منظورش سران کفار است، {وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ لَا يُنْصَرُونَ} [قصص: ۴۱]: (و روز قیامت، یاری نخواهند شد). هر کدام از اینها، مزیتی بر دیگری دارند.
مثلا فرعون دارایی و سلطنت مغرورش کرد و به همراه سربازانش به ناحق در زمین تکبر ورزیدند.
هامان را وزارت مغرور کرد؛ زیرا او وزیر فرعون بود و به خاطر نزدیکی‌اش با این پادشاه ستمگر، به خود مغرور گشت و عناد و کفر ورزید.
قارون به خاطر ثروتش تکبر ورزید. ثروت زیادش او را مغرور کرد. به همین خاطر استکبار ورزید و از پیروی موسی عَلَيْهِ‌السَّلَام خودداری نمود. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَى فَبَغَى عَلَيْهِمْ} [قصص: ۷۶]: (قارون از قوم موسی بود که از حد خود گذشت و بر آنها تکبر نمود).
ابی بن خلف به سیادت و منزلتی که در میان قومش داشت، مغرور شد و به این خاطر، از حق روی گردانید.
اما شکی نیست کسانی که کفرشان شبیه هم است، با یکدیگر محشور می‌گردند. اللهü می‌فرماید: {احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ} [صافات: ۲۲]: (کسانی که کفر ورزیدند را با هم سانانشان و آن چیزهایی که می‌پرستیدند، گرد آوردید). یعنی آنها و کسانی که کفرشان مثل آنهاست را در جهنم جمع کنید. بنا بر این هر کافری همراه با گروهی محشور می‌شود که کفرشان مثل یکدیگر بوده است.
***
