(۶۰۹) سوال: آیا این حدیث صحیح است: رسول اللهﷺ فرمودند: «فضيلت و برتري عالم بر عابد مانند فضيلت من بر پائين‌ترين شماست»؟[۱]
جواب:
تا جایی که به نظرم می‌رسد این حدیث ضعیف است. البته شکی نیست که جاهل به هیچ وجه با عالم برابری نمی‌کند. چرا که الله سبحانه و تعالی فرموده: {قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ} [زمر: ۹]: (بگو آيا كسانی كه می‌دانند، با كسانی كه نمی‌دانند، برابرند). نیز به دلیل این فرموده‌ی الله تعالی: {يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ} [مجادله: ۱۱]: (الله، به آن كسانی از شما كه ايمان آورده‌اند درجات والا می‌دهد، و کسانی که دارای علم هستند، درجات مختلفی دارند).
اما اینکه معیار این برتری مطابق با چیزی باشد که در این حدیث معین شده، گمان نمی‌کنم چنین باشد و این حدیث به نظرم ضعیف است، ولی آن را بررسی نکرده‌ام و از این نظر مطمئن نیستم. والله اعلم.
***
[۱] سنن ترمذی: کتاب العلم عن رسول اللهﷺ، باب ما جاء فی فضل الفقه علی العبادة، حدیث شماره (۲۶۸۵)، از ابوامامه باهلی رضی الله عنه با این لفظ: «فضْلُ الْعالِم على الْعابِدِ كَفَضْلي على أَدْنَاكُمْ».
