(۴۲۶) حکم نگهداری عروسک‌های موجودات دارای روح

(۴۲۶) سوال: حکم نگهداری عروسک‌های موجودات دارای روح چیست؟ حکم فروش این عروسک‌ها چیست؟ حکم خرید و فروش و خوردن مبلغ حاصل از آن چیست؟ حکم آویزان کردن این عروسک‌ها در منزل برای زیبایی یا قرار دادن آن در اماکن مخصوص مانند موزه و دکوراسیون چیست؟

جواب:

این سؤال در واقع، حاوی سه سؤال است:

جواب سؤال اول (حکم بازی کردن کودکان با اسباب‌بازی‌های موجودات دارای روح یا همان عروسک چیست؟ این مسئله نیاز به بررسی دارد؛ برخی از علما به طور کلی بازی کردن دختربچه‌ها با عروسک را جایز می‌دانند زیرا روایت شده است که عایشه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهَا در زمان پیامبر ﷺ که سن کمی داشت با عروسک بازی می‌کرد و پیامبر ﷺ وی را از این کار نهی نفرمود. بنا بر دیدگاه این علما، مقتضای گرفتن این حکم عام، عمل کردن به آن است که در این صورت حتی عروسک‌هایی که با دقت زیاد و شبیه انسان واقعی ساخته شده نیز جایز است. برخی دیگر از علما که بر این باورند که عروسک‌هایی که عایشه با آن‌ها بازی می‌کرده با این عروسک‌هایی که الان وجود دارد و کاملا شبیه انسان است، تفاوت دارد، گفته‌اند: ممنوع است. شکی نیست که بهتر است مسلمان از چیزی که شبهه در آن وجود دارد خودداری نماید اما با این وجود، می‌تواند این اسباب‌بازی‌ها و عروسک‌ها را نزد کودکان باقی بگذارد و آن را با آب نرم کند و چهره‌اش را تغییر دهد تا خلقتش تغییر کند و چهره‌ی کاملی نداشته باشد تا کودکان با آن بازی کنند. البته بهتر است اسباب‌بازی‌های دیگری مانند اسباب‌بازی ماشین، کامیون، هواپیما و… را برای کودکان تهیه کند تا با آن بازی کنند و جا برای هیچ شبهه‌ای باقی نماند.

جواب سؤال دوم: آویزان کردن مجسمه‌ها و عروسک‌ها یا گذاشتن آن برای زیباسازی فضا و همچنین نگهداری آن، جایز نیست و حرام است؛ زیرا از پیامبر ﷺ ثابت است که فرمود: «إنَّ المَلائِكَةَ لاَ تَدخُلُ بَيتاً فِيهِ صُورَةٌ»: (فرشتگان به خانه‌ای که در آن تصویر باشد، وارد نمی‌شوند) بنابراین بر شخص مسلمان واجب است تقوای پروردگارش را پیشه نماید و از این چیزهای بیهوده دوری کند. متأسفانه برخی مردم که از فرهیختگان به شمار می‌روند، خود را هم‌تراز کودکان قرار داده‌اند به حدی که می‌بینی یا می‌شنوی که در مجالس خود برای زیبایی روی طاقچه‌ها تصاویر و مجسمه‌های شتر، فیل، شیر و… گذاشته‌اند که این کار، حرام است، جایز نیست و واجب است این تصاویر و مجسمه‌ها را از بین ببرند. اگر اصرار بر این کار دارند بر آنان واجب است سر این تصاویر و مجسمه‌ها را از بین ببرند که در این صورت، قرار دادن آن جایز است.

جواب سؤال سوم: خرید و فروش این مجسمه‌‌ها جایز نیست و درآمد حاصل از آن حرام است زیرا این کسب و کار، منجر به حرام می‌شود و هر چیزی که به حرام بیانجامد، حرام است. چنان که وجود داشتن آن در یک مکان حتی اگر برای عرضه برای خرید و فروش آن باشد، مانع ورود فرشتگان به آن مکان می‌شود که البته هر مکانی که فرشتگان وارد آن نشوند خیر و برکت از آن برداشته می‌شود.

***

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما الحكم الشرعي في اقتناء لعب الأطفال المجسمة من ذوات الأرواح ؟ وما الحكم في بيعها وأكل ثمنها؟ وما الحكم في تعليقها في المنزل للزينة، أو وضعها في أماكن مخصصة للتحف والزينات؟

فأجاب رحمه الله تعالى: هذه ثلاث مسائل حقيقة في هذا السؤال:

المسألة الأولى: ما حكم لعب الأطفال بهذه الصورة المجسمة؟ فهذه محل نظر؛ فمن رأى الأخذ بالعموم في جواز اللعب بالبنات للصغار، كما ورد أن عائشة رضي الله عنها كانت تلعب بالبنات في عهد النبي عليه الصلاة والسلام، وكانت صغيرة، والرسول -عليه الصلاة والسلام – لم ينهها، قال: إن أخذها بالعموم يقتضي أن نعمل به، حتى في هذه الصور المجسمة الدقيقة الصنع.

ومن رأى أن اللعب التي كانت تلعب بها عائشة ليست كاللعب الموجودة الآن في دقة صناعتها قال: إن هذا ممنوع. ولا شك أن الأحوط أن يتجنب الإنسان ما فيه شبهة، وفي هذه الحال يمكنه أن يبقي هذه الألعاب بين أيدي الصبيان، ولكن يلينها في الماء، ثم يغمز وجوهها؛ حتى تتغير خلقتها، ولا يبقى لها صورة وجه كاملة، وحينئذ يلعب بها الصبيان على أن الخير من ذلك والأولى أن يأتي لهم بألعاب أخرى، كالسيارات، والطيارات، والحمالات، وما أشبهها، مما يلعبون به بدون أي شبهة.

المسألة الثانية: تعليق هذه الصور المجسمة أو وضعها في الأماكن للزينة، أو الاحتفاظ بها فهذا محرم، ولا يجوز ، وقد ثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال: المَلائِكَةَ لَا تَدْخُلُ بَيْتًا فِيهِ صُورَةٌ». فعلى المرء أن يتقي ربه، وأن يبعد عن هذه السفاسف ومن المؤسف أن من الناس الذين يعتبرون من العقلاء من نزلوا بأنفسهم إلى حظيرة الصبيان؛ حيث إنك قد ترى، أو تسمع، أن في مجالسهم صور إبل، أو صور فيلة، أو صور أسود، وما أشبه ذلك، موضوعة على الأرفف للتجمل والزينة، وهذا حرام عليهم ، ولا يحل لهم، والواجب عليهم إتلاف هذه الصور، وإذا أبوا إلا أن تبقى فإنه يجب عليهم إزالة رءوسها، فإذا أزالوا الرأس فإنه يحل إبقاؤها.

المسألة الثالثة: هذه الصورة المجسمة وبيع هذه الصور المجسمة لا بيع يجوز، وشراؤها حرام، وثمنها محرم؛ لأنها تفضي إلى محرم، وما كان مفضيًا إلى محرم فإنه محرم، كما أن وجودها في المكان، ولو لعرضها للبيع والشراء، يمنع دخول الملائكة إلى هذا المكان وكل مكان لا تدخل فيه الملائكة فإنه ينزع منه الخير والبركة.