(۳۷۸) سوال: حکم شریعت در مورد این که شخصی گوسفندی ذبح ‌کند و بگوید: (بار الها! ثوابش را برای فلان شیخ قرار بده) چیست؟ آیا این کار، بدعت به شمار می‌رود؟

جواب:

اشکالی ندارد که شخصی گوسفند یا حیوان دیگری از بهيمة الأنعام (شتر، گاو و گوسفند) را ذبح کند تا به جای شخصی که از دنیا رفته است صدقه دهد اما اگر آن حیوان را برای تعظیم آن مُرده یا تقرب جستن به وی ذبح کند شرك اكبر است؛ زیرا ذبح، یک عبادت و وسیله‌ی تقرب است که این دو فقط برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انجام می‌شود چنان که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {قُلْ إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ* لا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ} [الانعام: ۱۶۲-۱۶۳]: (بگو: قطعا نماز، ذبح، زندگی‌ و مرگ من فقط برای الله پروردگار جهانیان است که هیچ شریکی ندارد و به این فرمان یافته‌ام و من نخستین مسلمانان هستم).

بنابراین باید میان این دو هدف، فرق بگذاریم:

اگر هدف از ذبح این باشد که گوشت را صدقه دهد و ثواب آن را به مُرده اهدا کند، اشکالی ندارد؛ هر چند که بهتر است برای شخص مُرده دعا کند اگر مسلمان بوده است و صدقه برای خود آن شخص باشد زیرا پیامبر ﷺ امت خویش را به صدقه دادن برای مردگان توصیه نکرده بلکه فرموده است: «إِذَا مَاتَ الإنْسَانُ انْقَطَعَ عنْه عَمَلُهُ إِلَّا مِن ثَلَاثَةٍ: إِلَّا مِن صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو له»: (هرگاه انسان از دنیا برود، عملش قطع می‌شود مگر از سه طریق: صدقه‌ی جاریه، علمی که دیگران از آن بهره ببرند و فرزند صالحی که برایش دعا کند) و نفرمود: فرزند صالحی که به جای او صدقه دهد، به جای او روزه بگیرد یا به جای او نماز بخواند؛ لذا دلیلی بر این است که دعا کردن برای شخص ُمرده، بهتر و نیکوتر است. تو که زنده هستی محتاج و نیازمند عمل و عبادت هستی لذا عمل را برای خود قرار بده و برای برادرت که از دنیا رفته است دعا کن.

اما اگر هدف از ذبح، تقرب جستن به آن مُرده و تعظیم او باشد شرك اكبر است؛ زیرا نوعی از عبادت را برای غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انجام داده است.

***