(۱۸۲) سوال: این دعا را قبل از سلام در هر نماز میخوانم: «اللهم إنا نعوذ بك من عذاب القبر، و من فتنة المحيا و الممات، و من فتنة المسيح الدجال»: (ای الله! از عذاب قبر، فتنهی زندگانی و مرگ و فتنهی مسیح دجال به تو پناه میبریم» مسیح دجال کیست و فتنهاش چیست؟
جواب:
دعایی که در نماز میخوانید، بخش دیگری هم دارد که رسول الله ﷺ سفارش نمود پس از تشهد و پیش از سلام، از چهار چیز به الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ پناه ببریم: «إذا تشهّد أحدكم فليستعذ بالله من أربع: من عذاب جهنم و من عذاب القبر و من فتنة المحيا و الممات و من فتنة المسيح الدجال»۱: «هرگاه یکی از شما تشهد خواند، از چهار چیز به الله پناه ببرد: از عذاب جهنم، عذاب قبر، فتنهی زندگانی و مرگ و فتنهی مسیح دجال».
مسیح دجال در آخر الزمان ظاهر میشود و ادعای ربوبیت میکند. الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ نیز نشانههایی به وی میدهد که سبب فتنه میشود تا آزمون و امتحانی از جانب الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ باشد. این مرد، تکچشم است و بدین خاطر مسیح نامیده شد؛ زیرا یکی از چشمهایش مسح شده است. همچنین بهشت و جهنمی همراه دارد که هر کس از او اطاعت کند، او را وارد بهشت میکند اما در حقیقت بهشتی نمییابد بلکه فقط آتش است. هر کس از وی نافرمانی کند را نیز وارد آتشی میکند که همراهش دارد اما در حقیقت آتشی نمییابد بلکه آبی گوارا و پاک یا بهشت است. در بعضی از الفاظ این حدیث آمده است که دجال چهل روز در زمین میماند؛ روز اول به اندازهی یک سال، روز دوم به اندازهی یک ماه، روز سوم به اندازهی یک هفته و بقیهی روزها مانند روزهای عادی است. صحابه رَضِيَاللهُعَنْهُم دربارهی روز اول، از رسول الله ﷺ پرسیدند: آیا نماز خواندن یک روز در آن کفایت میکند؟ رسول الله ﷺ فرمود: «لا، اقدروا له قدره»: «خیر، کافی نیست؛ زمان را اندازه گیری کنید» یعنی در روز اول دجال، نماز یک سال کامل خوانده میشود؛ زیرا به اندازهی یک سال کامل است. در روز دوم نیز نماز یک ماه و در روز سوم هم نماز یک هفته خوانده میشود. سایر روزها نیز در هر روز نمازهای پنجگانه خوانده میشود. دجال با وجود فتنهی بزرگی که همراهش دارد، الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ مؤمنان را موفق میگرداند که او را با علامتش میشناسند زیرا بین دو چشمش نوشته شده: کافر؛ کاف، فاء و راء که هر مؤمن با سواد یا بیسواد، آن را میخواند. هر کس مؤمن نباشد، حتی اگر خواندن بداند، از دیدنش نابینا میشود.
مردی را نزد دجال میآورند تا با او مردم را به فتنه اندازد؛ این مرد میگوید: شهادت میدهم که تو همان دجال هستی که رسول الله ﷺ دربارهاش به ما خبر داده است؛ سپس دجال وی را دو قطعه میکند و بین دو قطعه راه میرود. سپس میایستد و مردی را که دو قطعه شده صدا میزند. مرد زنده میشود، میایستد و مردم به وی مینگرند. به او میگوید: آیا شهادت میدهی که من خدا هستم؟ میگوید: شهادت میدهم که تو همان دجال هستی که رسول الله ﷺ دربارهاش به ما خبر داده است. بار دیگر وی را قطعه میکند، به جایش برگشته و وی را صدا میزند. بلند میشود و میگوید: شهادت میدهم که تو همان دجال هستی که رسول الله ﷺ دربارهاش به ما خبر داده است. دوباره میخواهد او را بکشد، ولی عاجز و درمانده میشود. وی را گرفته و در آتش میافکند اما همان طور که گفتیم، آتشی که به همراه دارد بهشت و آب گوارا است همانگونه که در حدیث از رسول الله ﷺ نقل شده است.
پایان کار دجال، بدین صورت است که عیسی بن مریم عَلَيْهِالسَّلَام از آسمان فرود میآید؛ زیرا الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ عیسی بن مریم را در حالی به آسمان برد که زنده بود. سپس مسیح دجال را به قتل میرساند و فتنهاش تمام میشود.
***
- [تخريج بخارى: كتاب الجنائز، باب التعوذ من عذاب القبر، رقم ١٣٧٧ | تخريج مسلم: كتاب المساجد، باب ما يستعاذ منه في الصلاة، رقم ٥٨٨، واللفظ له] ↩︎