(۱۷۲) سوال: آیا پیامبر ﷺ خواندن و نوشتن می‌دانست یا خیر؟

جواب:

پیامبرﷺ خواندن و نوشتن نمی‌دانست زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: ﴿فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ﴾ [أعراف: ١٥٨]: (پس به الله و فرستاده‌اش آن پیامبر درس ناخوانده ایمان بیاورید) همچنین: ﴿وَمَا كُنتَ تَتْلُو مِن قَبْلِهِ مِن كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذًا لَّارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ﴾ [عنکبوت: ٤٨]: (تو پیش از این قرآن هیچ کتابی را نمی‌خواندی و با دست راست خود چیزی نمی‌نوشتی که اگر چنین بود، باطل‌ گرایان تردید می‌کردند) بنابراین پیامبر ﷺ أُمّی بود که نمی‌خواند و نمی‌نوشت. وقتی قرآن بر وی نازل شد، شروع به خواندن نمود؛ ولی آیا می‌نوشت؟ علما در این باره اختلاف نظر دارند؛ برخی گفته‌اند: پیامبرﷺ بعد از نزول وحی، شروع به خواندن و نوشتن کرد؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ عدم نوشتن را مقید به دوران پیش از نزول قرآن نمود: ﴿وَمَا كُنتَ تَتْلُو مِن قَبْلِهِ مِن كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ ﴾ [عنكبوت: ٤٨] اما بعد از آن، می‌نوشت. برخی نیز می‌گویند: پیامبر ﷺ تا پایان حیاتش نمی‌نوشته است.

***