(۱۶۰) توضیحاتی درباره‌ی خضر عَلَيْهِ‌السَّلَام

(۱۶۰) سوال: برخی از مسلمانان گمان می‌‌کنند که پیامبر الله خضرعَلَيْهِ‌السَّلَام هنوز زنده است و در زمین سیر می‌کند. هرگاه از کنار شخصی بگذرد و از او درخواست نماید، به او عطا می‌‌کند؛ اگر آن شخص فقیر باشد، ثروتمند می‌‌شود. او به شکل دیوانه‌‌ها نزد مردم می‌‌رود تا او را نشناسند لذا هر وقت کسی با این وصف به نزد مردم برود به گمان این که شاید او خضر باشد به او خوبی و احسان می‌کنند. آیا این گمان افسانه‌‌ای در حدیث آمده است؟

جواب:

به این سؤال از دو جهت پاسخ داده می‌شود:

جهت اول: این که سؤال کننده با جزم گفت: (پیامبر الله، خضر)؛ علما در این مورد اختلاف نظر دارند که آیا خضر پیامبر بوده یا ولی الله که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به او کراماتی داده که نهایت ماجرایی که بین او و موسی عَلَيْهِ‌السَّلَام رخ داد را دانست؟ دیدگاه راجح این است که پیامبر نبوده بلکه یکی از اولیاء الله بوده است بنا بر دلایلی که این جا مجال بیانش نیست. جهت دوم: از جهت بقا و زنده بودن وی؛ آیا خضر هنوز زنده است؟ این سخن مطلقا درست نیست چون اگر زنده بود، باید نزد پیامبرﷺ می‌آمد، به او ایمان می‌آورد و از او پیروی می‌نمود. حتی اگر فرض کنیم زنده باشد باز هم باید مرده باشد چون پیامبرﷺ در آخر حیاتش به اصحاب فرمود: «أرأیتکم لیلتکم هذه، فإن رأس مائة سنة منها، لا یبقی ممن هو علی ظهر الأرض أحد»^۱ : «آیا این شب را می‌بینید؟ تا پایان صد سال از این شب، هر کسی امروز بر روی زمین است (زنده است)، باقی نمی‌‌ماند» پس اگر خضر تا زمان رسول الله ﷺ زنده بود، امکان ندارد تا بعد از صد سالی که پیامبر ﷺ خبر داده باقی بماند. بنابراین الان خضر وجود ندارد و زنده نیست.

اما این گمان بسیار باطل و نادرستی است که می‌گویند: برای این که شناخته نشود، به صورت دیوانه نزد مردم می‌‌آید و هر کسی که به او چیزی هدیه دهد، ثروتمند می‌‌شود که چنین اعتقادی، مایه‌ی تمسخر و ریشخند به خضر است.

بنابراین بر اساس دو دلیلی که بدان اشاره کردیم بر مؤمن واجب است که باور داشته باشد خضر الان وجود ندارد؛ چون اگر زنده بود، باید نزد پیامبر ﷺ می‌رفت، به او ایمان می‌‌آورد و از او تبعیت می‌‌نمود. همچنین اگر زنده بود، قبل از آن صد سالی که رسول الله ﷺ از آن خبر داد، وفات می‌‌نمود.

***

[بخاری: کتاب العلم، باب السمر بالعلم، شماره (۱۱۶) و مسلم: کتاب فضائل الصحابة، باب قولهﷺ «لا تأتی مائة سنة، و علی الأرض نفس منفوسة الیوم»، شماره(۲۵۳۷)] ↩︎

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: يزعم بعض الناس من المسلمين أن نبي الله الخضر عليه لسلام لا يزال حيا يطوف على الأرض، وأنه إذا مر على إنسان وطلب منه الإحسان فقدمه له، إن كان ذلك الإنسان فقيرًا صار غنيًّا، ويأتي إلى الناس بهيئة المجانين كي لا يعرفوه، وصار كثير من الناس يقدمون الإحسان لكل من يأتيهم بمثل تلك الهيئة، ظنا منهم أن يكون هو الخضر عليه السلام، فهل هذا الزعم الأسطوري وارد في الحديث الشريف؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الكلام على هذا السؤال من وجهين:

أولا: قول السائل: إن نبي الله الخضر، وجزمه بأنه نبي هذا محل خلاف بين أهل العلم، هل كان الخضر نبيًّا، أو كان وليًّا أعطاه الله -سبحانه وتعالى- من الكرامات ما علم به مآل ما جرى بينه وبين موسى -عليه الصلاة والسلام- والراجح أنه ليس بنبي، وأنه ولي من أولياء الله، لأدلة ليس هذا موضع بسطها.

الوجه الثاني: من حيث بقاء هذا الرجل – أعني: الخضر – إلى الآن: فإن هذا لا يصح إطلاقاً، لأنه لو كان الخضر حيًّا لكان يجب عليه أن يأتي إلى النبي ويؤمن به ويتبعه، وعلى فرض أن يكون حيًّا لكان قد مات أيضًا، لأن النبي صلى الله عليه وسلم حدث أصحابه في آخر حياته فقال: «أرأيتكم ليلتكم هذه، فإن رأس مائة سنة منها، لا يبقى ممن هو على ظهر الأرض أحد»، فلو فرض أن الخضر قد بقي إلى الرسول -عليه الصلاة والسلام – فلا يمكن أن يبقى بعد المائة سنة التي أخبر عنها رسول الله عليه الصلاة والسلام، وعليه فإن الخضر لا وجود له وليس بموجود. ثم إن هذا الزعم الباطل الذي يقتضي السخرية والاستهزاء به، حيث يقول: إنه يأتي إلى الناس بصورة المجنون لئلا يعرف، وإن من آتاه شيئًا وأهدى إليه شيئًا فإنه يصبح غنيا، فإن هذا باطل من أبطل الباطل.

فالمهم يجب على المؤمن أن يعتقد بأن الخضر ليس بموجود، للدليلين اللذين أشرنا إليهما فيما سبق، فإنه لو كان موجودًا لم يسعه إلا أن يأتي للنبي -عليه الصلاة والسلام- ويؤمن به ويتبعه، وأنه لو كان موجودًا لكان يموت قبل أن تأتي المائة سنة التي أخبر عنها رسول الله صلى الله عليه وسلم.