۵۰۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن این عبارت چیست: «در آخرین منزلگاهش دفن شد»؟
جواب دادند: اینکه کسی بگوید: «در آخرین منزلگاهش دفن شد»، حرام است و جایز نیست گفته شود. زیرا وقتی بگویی: آخرین منزلگاه، مقتضایش این است که قبر آخرین منزل اوست، و این متضمن انکار بعث بعد از مرگ است. برای همه‌ی مسلمانان واضح است که قبر آخرین چیز نیست. قبر فقط نزد کسانی که به قیامت ایمان ندارند، آخرین جایگاه است. وقتی یک اعرابی شنید که شخصی این فرموده‌ی الله را قرائت می‌کند: {أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ (۱) حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ}[۱]، یعنی: {افزون طلبی (و فخرفروشی به اموال و فرزندان) شما را به خود مشغول کرد. تا آنکه (بر همین حال مردید و) به قبرستان‌ها رفتید}، گفت: «والله کسی که زائر است، مقیم نیست». چون کسی که به زیارت می‌رود، آنجا باقی نمی‌ماند. بنا بر این حتما بر انگیختنی بعد از مرگ وجود دارد. همین صحیح است.
از این رو، واجب است از چنین عبارتی اجتناب کرد. پس در مورد قبر نباید گفت: «آخرین منزلگاه» است. زیرا آخرین منزلگاه، در روز قیامت، یا بهشت است و یا جهنم.
[۱] – سوره تکاثر، آیات «۱و۲».
