دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

۴۳۴ – حکم گفتن: «ای بنده‌ام» یا «ای کنیزم» چیست؟

۴۳۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن: «ای بنده‌ام»، و «ای کنیزم» چیست؟

جواب دادند: گفتن «ای بنده‌ام»، و «ای کنیزم» و امثال آن، دارای دو صورت است:

صورت اول: با صیغه‌ی ندا گفته شود. مثلا: ای بنده‌ام، ای‌کنیزم؛ این به خاطر نهیی که از آن شده، جایز نیست. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هیچ کس از شما نگوید: بنده‌ام، کنیزم».

صورت دوم: با صیغه‌ی خبر باشد، که این خود بر دو نوع است:

نوع اول: در حال غیبت برده یا کنیز آن را بگوید. در این صورت اشکالی ندارد.

نوع دوم: در حضور برده یا کنیز آن را بگوید. اگر با گفتن آن، مفسده‌ای بر برده یا آقایش مترتب شود، درست نیست، و در غیر این صورت، اشکالی ندارد. زیرا منظور گوینده‌ی آن، عبودیتی که به معنای ذلت است، نمی‌باشد. بلکه منظورش این است که این برده یا کنیز، مِلک اوست، که در (تیسیر العزیز الحمید شرح کتاب التوحید) در باب «لا یقول عبدی و أمتی»، به تفصیلی که ذکر کردیم اشاره شده است. همچنین، صاحب کتاب «فتح الباری» آن را از مالک نقل کرده است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(434) سئل فضيلة الشيخ: ما حكم قول : “ياعبدي” و “يا أمتي”؟

فأجاب: قول القائل: “يا عبدي”، “يا أمتي”، ونحوه له صورتان:

الصورة الأولى: أن يقع بصيغة النداء مثل: يا عبدي، يا أمتي، فهذا لا يجوز للنهي عنه في قوله، ﷺ: “لا يقل أحدكم عبدي وأمتي”.

الصورة الثانية: أن يكون بصيغة الخبر وهذا على قسمين:

القسم الأول: إن قاله بغيبة العبد، أو الأمة فلا بأس فيه.

القسم الثاني: إن قاله في حضرة العبد أو الأمة، فإن ترتب عليه مفسدة تتعلق بالعبد أو السيد منع وإلا فلا، لأن القائل بذلك لا يقصد العبودية التي هي الذل، وإنما يقصد أنه مملوك له وإلى هذا التفصيل الذي ذكرناه أشار في (تيسير العزيز الحميد شرح كتاب التوحيد) في باب لا يقول : عبدي وأمتي. وذكره صاحب فتح الباري عن مالك.

مطالب مرتبط:

۴۸۹ – حکم تقسیم دین به قشور و لُبّ چیست؟

۴۸۹ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم تقسیم دین به قشور و لُبّ چیست؟ جواب دادند: این چنین تقسیمی، اشتباه و باطل است. تمامِ دین لُبّ است. همه‌اش برای بنده سودمند است و او را به الله عز و جل نزدیک می‌کند. بنده به خاطر عمل به همه‌ی دین ثواب می‌برد و با […]

ادامه مطلب …

۴۵۵ – حکم تعریف کردن انسان از خودش چیست؟

۴۵۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم تعریف انسان از خودش چیست؟ جواب دادند: اگر منظور از این کار، این است که انسان از نعمت‌های الله تعالی بر خود سخن بگوید، یا برای اینکه نزدیکان و دوستانش به او اقتدا کنند، اشکالی ندارد. اما اگر منظور از آن تزکیه‌ی نفس و درشتی بر […]

ادامه مطلب …

۴۶۶ – حکم این سخن چیست: «انسان از دو عنصر تشکیل شده: عنصری از خاک، که همان جسد است، و عنصر دیگر، از الله است که همان روح است»؟

۴۶۶ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن چیست: انسان از دو عنصر تشکیل شده: عنصری از خاک، که همان جسد است، و عنصر دیگر، از الله است که همان روح است؟ جواب دادند: این سخن احتمال دو معنا را دارد: اول: روح، جزئی از الله است. دوم: خلقت روح از طرف […]

ادامه مطلب …

۴۲۵ – حکم این سخن: «الله ماده نیست» چیست؟

۴۲۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن چیست: «الله ماده نیست»؟ جواب دادند: گفتن «الله ماده نیست»، سخنی است منکر؛ زیرا بحث در چنین موضوعی، بدعتی منکر است. هیچ چیز همانند الله تعالی نیست. او اول است و خالق هر چیزی است. این شبیه سوال مشرکان از رسول الله صلی الله […]

ادامه مطلب …

۴۸۸ – حکم لقب «قاضی القضات» چیست؟

۴۸۸ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن «قاضی القضاة» چیست؟ جواب دادند: قاضی القضاة، با این معنای برای الله عز و جل شایسته‌ است. کسی که خود را این گونه نام گذاری کند، خود را در چیزی شریک الله عز و جل قرار داده که فقط مختص الله تعالی است. او قاضی […]

ادامه مطلب …

۴۴۷ – آیا درست است هنگام تعزیه می‌گویند: «بقای عمر شما» یا «بقیه در زندگی خودت»؟

۴۴۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن چیست که هنگام تعزیه، به شیخ می‌گویند: «بقیه در زندگی خودت»، و اهل میت نیز این گونه جواب می‌دهند: «زندگی باقیِ خودت»؟ جواب دادند: مانعی نمی‌بینم که انسان بگوید: «بقیه در زندگی خودت». اما بهتر این است که گفته شود: الله برای هر مرده‌ای […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه