دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

۳۴۴ – حکم نشر تصاویر مجروحین جنگی که قطع عضو شده‌اند چیست؟

۳۴۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم نشر تصاویر افغان‌هایی که در جنگ، قطع عضو شده‌اند، چیست؟[۱]

جواب دادند: در حقیقت، انتشار چنین تصاویری، مصلحت است. چون انگیزه‌ای برای کمک به آنان می‌شود. اما می‌گویم: این هدف، بدون منتشر کردن چنین تصاویری نیز حاصل می‌شود، و یا می‌توان چیزی روی چهره‌ی تصویر قرار داد تا سر شخص در تصویر مشخص نباشد. زیرا وقتی سر تصویر قطع شود، تصویر حرام به حساب نمی‌آید، چنان که در حدیث آمده: «هیچ تصویری باقی مگذار مگر اینکه آن را پاک کنی، و هیچ قبری نباشد مگر اینکه آن را با زمین هم سطح کنی»، و ظاهر حدیث این است که منظور از تصویر، حتی تصویر رنگی اگر چه سایه هم نداشته باشد، چون نفرمود: مگر اینکه آن را بشکنی، بلکه گفت: آن را پاک کنی، و پاک کردن در مورد چیزی به کار می‌رود که با رنگ کشیده شده باشد.

همچنین حدیث عایشه رضی الله عنها در صحیح بخاری، وقتی که رسول الله صلی الله علیه وسلم بر ایشان وارد شدند و دیدند بالش در خانه گذاشته که در آن تصویر وجود دارد. به همین خاطر دم در ایستاد، و عایشه رضی الله عنها ناخرسندی را در چهره‌ی ایشان خواند. رسول الله علیه الصلاة و السلام فرمودند: «صاحبان این تصاویر، عذاب داده می‌شوند». این حدیث دلیل بر این است که عذاب، هم شامل تصویری می‌شود که سایه دارد و هم شامل تصویری است که سایه ندارد، و صحیح نیز همین است.


[۱] – سوال به زمان جنگ افغانستان با شوروی باز می‌گردد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(344) سئل فضيلة الشيخ- حَفِظَهُ‌الله – عن نشر صور المشوهين الأفغان.

فأجاب حَفِظَهُ‌الله بقوله : نشر صور المشوهين الأفغان مصلحة في الحقيقة وهي أنها توجب اندفاع الناس بالتبرع لهم ، لكن أقول : إن هذا قد يحصل بدون نشر هذه الأشياء أو ربما يمكن أن نضع شيئاً على الوجه بحيث لا يتبين الرأس لأن الرأس إذا قطع لا تبقى صورة كما جاء في الحديث “ألا تدع صورة إلا طمستها ولا قبراً إلا سويته” وهذا ظاهره أن المراد بالصورة حتى صورة التلوين وإن لم يكن لها ظل لأنه لم يقل : إلا كسرتها ، والطمس إنما يكون لما كان ملوناً .

وكذلك أيضاً حديث عائشة في البخاري حينما دخل عَلَيْهِ‌الصَّلَاةُوَالسَّلَام فوجد نمرقة فيها صورة فوق على الباب وعرفت في وجهه الكراهية، وقال ، عَلَيْهِ‌الصَّلَاةُوَالسَّلَام : “إن أصحاب هؤلاء الصور يعذبون” ، فهذا دليل على أنه يشمل الصورة التي لها ظل والتي ليس لها ظل وهذا هو الصحيح.

مطالب مرتبط:

۳۴۲ – حکم عکس گرفتن با دستگاه فوتوگرافی فوری چیست؟

۳۴۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گرفتن عکس با دستگاه فوتوگرافی فوری چیست؟ جواب دادند: عکس انداختن با دستگاه فوتوگرافیِ فوری که برای آن احتیاجی به استفاده از دست نیست، اشکالی ندارد؛ چون شامل تصویر نمی‌شود. اما این مساله باقی می‌ماند: هدف از گرفتن این عکس چیست؟ اگر هدف این است که […]

ادامه مطلب …

۳۳۲ – آیا بازی‌های آموزشی کودکان که نقاشی دارند جایز است؟

۳۳۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: بسیاری از بازی‌ها حاوی عکس‌های جاندارانی هستند که با دست کشیده شده‌اند و غالبا هدف از آن، آموزش است. مثل همین تصاویری که در کتاب ناطق وجود دارند. آیا این جایز است؟ جواب دادند: اگر برای آرام کردن بچه‌ها باشد، کسانی که بازی‌های این چنینی را برای […]

ادامه مطلب …

۳۲۴ – حکم کشیدن تصاویر در مدارس و استفاده از عکس‌ها برای دانش آموزان

۳۲۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: در بعضی مدارس از دانش آموز می‌خواهند که تصویر جانداری را بکشد، یا مثلا قسمتی از تصویر مرغ به آنها داده می‌شود، و گفته می‌شود: آن را کامل کنید. گاهی نیز از آنها خواسته می‌شود که تصویر را قیچی کرده و آن را روی کاغذ بچسباند، یا […]

ادامه مطلب …

۳۴۳ – حکم وجود تصویر در چیزهایی که از نیازهای ضروری مردم هستند، چیست؟

۳۴۳ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم وجود تصویر در چیزهایی که جزء نیازهای ضروری مردم هستند، چیست؟ جواب دادند: آنچه مردم امروزه به آن مبتلا شده‌اند که در بسیاری از نیازهای ضروریشان، تصویر وجود دارد، بر این هستم که اگر بشود آن را حذف کرد، بهتر است، و اگر نه، به اندازه‌ای […]

ادامه مطلب …

۳۲۲ – آیا از میان انواع تصاویر فقط مجسمه حرام است؟

عرضه‌ی تصاویر بزرگ و کوچک در بازارها بسیار رايج شده، و این عکس‌ها یا متعلق به بازیگران جهانی هستند یا عکس انسان‌های مشهور است. این کار برای تبلیغ یک یا چند نوع کالا انجام می‌شود. وقتی به آنها گفته می‌شود این کار، منکر است، صاحبان مغازه‌ها می‌گویند که این عکس‌ها، مجسمه نیستند، و این یعنی حرام نیستند، و از آنجایی که دارای سایه نیستند، تقلید از خلقت الله به حساب نمی‌آیند. همچنین می‌گویند از فتوای شما در مجله‌ی «المسلمون» اطلاع یافته‌اند که مفادش این است که فقط مجسمه حرام است، و عکس، حرام نیست. از شما می‌خواهیم این مساله را برایمان توضیح دهید.

ادامه مطلب …

۳۱۷ – حکم نقاشی کردن موجودات چیست؟

۳۱۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم رسم ذوات ارواح چیست؟ و آیا حکم در عموم حدیث قدسی داخل می‌شود که الله می‌فرماید: «و چه کسی ظالم‌تر از آن کس که قصد می‌کند مخلوقی همانند آنچه من خلق کرده‌ام، بسازد؟ پس – اگر می‌توانند – ذره‌ای خلق کنند، پس – اگر می‌توانند – […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه