۱۳۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: چگونه بین این دو آیه جمع بندی کنیم: { تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ}[۱]، یعنی: {آنها رسولانی هستند که برخی را بر برخی دیگر برتری داده‌ایم}، و این فرموده: { لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ}[۲]، یعنی: {هیچ فرقی بین هیچ کدام از آنها قائل نمی‌شویم}؟
جواب دادند: این آیه: { تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ مِنْهُمْ}[۳]، یعنی: {آنها رسولانی هستند که برخی را بر برخی دیگر برتری داده‌ایم}، مثل این آیه است: {وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَى بَعْضٍ}[۴]، یعنی: {و به تحقیق که برخی از انبیاء را بر برخی دیگر برتری داده‌ایم}. شکی نیست که برخی از انبیاء و رسولان، بر برخی دیگر برتری دارند و افضل هستند. رسولان از انبیاء برترند، و رسولان اولوالعزم دارای فضیلت بیشتر از بقیه‌ی رسولان هستند. رسولان اولوالعزم آن پنج نفری هستند که الله تعالی آنها را در دو آیه از قرآن ذکر می‌نماید. اول در سوره‌ی احزاب: {وَإِذْ أَخَذْنَا مِنَ النَّبِيِّينَ مِيثَاقَهُمْ وَمِنْكَ وَمِنْ نُوحٍ وَإِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ}[۵]، یعنی: {و آنگاه که از انبیاء عهد و پیمان گرفتیم و از تو و از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم}. محمد علیه الصلاة و السلام و نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم هستند.
آیه‌ی دوم: {شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى}[۶]، یعنی: {دین و آیینی را برای شما تشریع نمود که نوح را بدان سفارش کرده بود، و نیز از آنچه به سوی تو وحی کرده‌ایم، و ابراهیم و موسی و عیسی را به آن سفارش نموده‌ایم}. این پنج نفر از بقیه دارای فضیلت بیشتری هستند.
اما فرموده‌ی الله تعالی در مورد مومنان: {كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ}[۷]، یعنی: {همگی به الله و ملائکه‌اش و کتاب‌ها و پیامبرانش ایمان داشته، (می‌گویند:) میان هیچ یک از فرستادگانش فرق نمی‌گذاریم}. معنایش این است که در ایمان داشتن به آنها، بین هیچ کدامشان فرقی نمی‌گذاریم. بلکه ایمان داریم که همگی آنها رسولانی محق از جانب الله هستند و تکذیب نمی‌شوند. آنها صادق بوده و مورد تصدیق قرار گرفته‌اند، و این معنای این فرموده‌ی الله تعالی است: { لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ}، یعنی: {میان هیچ یک از فرستادگانش فرق نمی‌گذاریم}. یعنی در ایمان داشتن به آنها، ایمان داریم که همهی آنها علیهم الصلاة و السلام رسولانی بر حق از جانب الله هستند.
اما در مورد ایمانی که متضمن اتّباع است؛ این ایمان فقط برای کسانی است که بعد از رسول الله صلی الله علیه وسلم هستند. این خاص به رسول الله صلی الله علیه وسلم است. زیرا ایشان کسی است که مورد پیروی قرار می‌گیرد؛ چون شریعت او همهی شریعت‌های دیگر را منسوخ کرده و به این طریق، می‌فهمیم که به همهی آنها ايمان آورده می‌شود. به همهی آنها ایمان داریم که از جانب الله هستند و آنها رسولان بر حق الله هستند و شریعتی که آورده‌اند، حق است. اما بعد از بعثت رسول الله صلی الله علیه وسلم، همهی ادیان گذشته به وسیله‌ی شریعت او منسوخ شده‌اند و بر همه واجب است که فقط محمد صلی الله علیه وسلم را نصرت دهند، و الله با حکمت خود، همهی ادیان را منسوخ کرده، به جز دین محمد صلی الله علیه وسلم و به همین خاطر الله تعالی می‌فرماید: { قُلْ يَاأَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}[۸]، یعنی: {بگو ای مردم، به تحقیق که من فرستاده‌ی الله به سوی همهی شما هستم. آن کسی که ملک آسمان‌ها و زمین از آنِ اوست. هیچ معبود برحقی جز او نیست. زنده می‌کند و می‌میراند. پس ایمان بیاورید به الله و رسولش؛ آن نبیّ أمّی که ایمان دارد به الله و کلمات او و از او پیروی کنید، باشد که رستگار شوید}. پس همهی ادیان به جز دین پیامبر صلی الله علیه وسلم منسوخ شده‌اند. اما ایمان به پیامبران و حقانیت آنها امری ناگزیر است.
[۱] – سوره بقره، آیه «۲۵۳».
[۲] – سوره بقره، آیه «۱۳۶».
[۳] – سوره بقره، آیه «۲۵۳».
[۴] – سوره إسراء، آیه «۵۵».
[۵] – سوره أحزاب، آیه «۷».
[۶] – سوره شوری، آیه «۱۳».
[۷] – سوره بقره، آیه «۲۸۵».
[۸] – سوره أعراف، آیه «۱۵۸».
