جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۲۷۸۲) ترک نماز جمعه به دلیل عدم اقامه در منطقه

(۲۷۸۲) سوال: من در یکی از استان‌‌های جمهوری یمن دوسال است مشغول به تدریس هستم اما از وقتی که در این منطقه شروع به کار کردم نماز جمعه را به خاطر عدم وجود نماز جمعه در این منطقه جز در تعطیلات تابستان نخوانده‌‌ام، با دانستن اینکه مساجد در آن جا زیاد است. همچنین آن‌‌ها نماز جمعه را نمی‌‌خوانند مگر اینکه شیخ قبیله وجود داشته باشد و بسیاری به آن‌‌ها گفته‌‌اند که نماز جمعه را بخوانند اما قبول نکردند و آن را مثل نماز ظهر می‌‌خوانند؛ موقف من در ترک نمودن نماز جمعه چیست؟ تا جاییکه مدتی که در آن نماز را ترک می‌‌کنم در هر سال نزدیک به هشت ماه است؟

جواب:

جواب این سؤال این است که بر مسلمانان واجب است که نماز جمعه و جماعات را در مکان تجمعشان برگزار کنند و جمعه واجب نیست مگر اینکه اهل روستا باشند ولی در مزرعه‌‌های خارج از روستا که پراکنده است بر آن‌‌ها واجب است که نماز جماعت را بر پا کنند و بر آن‌‌ها جایز نیست که از نماز جماعت تخلف کنند. اگر مزرعه‌‌ها نزدیک به هم است بین آن‌‌ها  مسجدی را بنا نموده و همگی در آن نماز بخوانند و اگر از هم دور است مساجد بر اساسی که در آن مشتقتی نباشد بنا کنند و مردمی که به آن نزدیک هستند در آن نماز جماعت را بخوانند.

اما به نسبت تو آن چه از نصیحت بر تو واجب بوده را ادا نمودی، اگر آن چه می‌‌خواهی حاصل شود که مطلوب است ولی اگر حاصل نشد اگر به تنهایی نماز خواندی گناهی بر تو نیست. الله À می‌‌فرماید: {فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ}[تغابن: ۱۶](پس تا (جایی که) می‌توانید از الله بترسید) و به پیامبرش ﷺ می‌‌فرماید: {لَّيْسَ عَلَيْكَ هُدَاهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَن يَشَاءُ}[بقره: ۲۷۲](هدایت آنان بر عهده‌‌ی تو نیست، اما الله هر که را بخواهد هدایت می‌‌کند).

نظرم در این مساله این است که اگر برایت ممکن است که با مسؤولین شهر تماس بگیری و این قضیه را به آن‌‌ها بازگو کنی تا اینکه پیرامون آن تحقیق نموده و حکم به برپایی جمعه و جماعات نمایند، در این کار خیر زیادی وجود دارد.

و سخنم در اثنای جواب: باغ‌‌هایی که خارج از شهر هستند در آن جمعه واجب نیست منظورم این است که باغ‌‌هایی که از شهر دور هستند اما اگر نزدیک باشد بر آن‌‌ها واجب است که در مسجدی که نماز جمعه در آن برگزار می‌‌شود شرکت داشته و نماز جمعه را در آن برپا دارند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إنني أعمل بالتدريس في إحدى محافظات الجمهورية العربية اليمنية، وذلك منذ عامين، ولكنني منذ بدء عملي في هذه المنطقة لم أصل صلاة الجمعة إلا في إجازة الصيف، وذلك لعدم وجود صلاة للجمعة في هذه المنطقة، مع العلم أنه تكثر المساجد هناك، وأيضًا لا يصلون صلاة الجماعة إلا في وجود شيخ القبيلة، وقد ناشدتهم كثيرًا لكي يصلوا الجمعة فلم يستجيبوا، فأصليها ظهرًا مثلما يصلون فما موقفي أنا في ترك صلاة الجمعة؟ حيث إن المدة التي أترك فيها الصلاة تقترب من ثمانية أشهر في كل عام؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الجواب على هذا السؤال أن الواجب على المسلمين إقامة الجمعة والجماعات في أماكن تجمعاتهم، إلا أن الجمعة لا تجب إلا إذا كانوا مستوطنين بقرية وأما إذا كانت مزارع خارج البلد متشتتة فإن عليهم أن يقيموا جماعة، ولا يجوز لهم أن يتخلفوا عن الجماعة، فإن كانت المزارع متقاربة بنوا مسجدًا بينها وصلوا فيه جميعا، وإن كانت متباعدة فإنه تبنى مساجد على الوجه الذي ليس فيه مشقة، ويجتمع الناس القريبون منه في هذا المسجد ويصلون الجماعات.

وأما بالنسبة لك أنت فقد أديت ما يجب عليك من النصيحة، فإن حصل ما تريد فذلك المطلوب، وإن لم يحصل فليس عليك إثم إذا صليت وحدك؛ لأن الله تعالى يقول: ﴿ فَاتَّقُوا اللهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ ﴾ [التغابن: ١٦]، ويقول لنبيه : ﴿ لَّيْسَ عَلَيْكَ هُدَاهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَن يَشَاءُ ﴾ [البقرة272:].

والذي أرى في هذه المسألة إذا كان يمكنك أن تتصل بالمسؤولين في البلد وإخبارهم بما حصل؛ لينظروا في هذا الأمر ويحكموا بما يرونه من إقامة الجمعة والجماعات، فإن في هذا خيرًا كثيرًا.

وقولي في أثناء الجواب: إن البساتين أو الحوائط التي خارج البلد ليس فيها جمعة أريد بذلك إذا كانت بعيدة عن البلد أما إذا كانت قريبة فإنه يجب عليهم أن يحضروا إلى المسجد الذي تصلي فيه الجمعة، ويقيموا فيه الجمعة.

مطالب مرتبط:

(۲۷۵۳) صحت نماز در مسجد ساخته‌شده در زیرزمینِ ساختمان تجاری

اصل بر این است که نماز در همه جا درست است، مگر جاهایی که دلیل بر منع آن وجود داشته باشد...

ادامه مطلب …

(۲۷۳۶) حکم بلند گفتن «آمین» توسط زنان در نماز جماعت با حضور مردان نامحرم

زن هیچ یک از اذکاری را که سنت است به صورت جهری خوانده شود، جهری نمی‌‌خواند، در لبیک گفتن صدایش را بالا نمی‌‌برد، در اذکاتر بعد از نماز صدایش را بالا نمی‌‌برد و در آمین گفتن نیز صدایش را بالا نمی‌‌برد، این چیزی است که در حق زن مشهور است، چه مردان همراه آن‌‌ها باشند و چه نباشند....

ادامه مطلب …

(۲۷۵۸) حکم ترک کردن نماز صبح همراه با جماعت در مسجد چیست؟

او را نصیحت می‌‌کنیم که تقوای الله À را در نفسش داشته و این تنبلی را رها نماید و اگر خود را بر قوت، نشاط و محکمی عادت دهد، موفق می‌‌شود و کسالت وی از بین می‌‌رود و حضورش در جماعت به گونه‌‌ای می‌‌شود که گویا بر آن فطرت یافته است و از دست دادن نماز جماعت باعث تنگی سینه‌‌اش و ناراحتی‌‌اش می‌‌شود...

ادامه مطلب …

(۲۷۳۲) آیا ممکن است که نماز جماعت را همراه با خواهرانم در خانه به جای مسجد بخوانم؟

قول صحیح از اقوال اهل علم این است که جایز نیست نماز جماعت را در خانه‌‌ات بخوانی، بلکه واجب است به مسجد بروی...

ادامه مطلب …

(۲۷۸۵) حکم ترک نماز جمعه به‌ سبب پرستاری از فرزند بیمار در مدت طولانی

مادامی که پسرت نیازمند وجودت همراهش بوده چیزی بر تو نیست چون نیاز مریض به پرستار از جمله چیزهایی است که وجوب نماز جمعه و جماعات را از پرستار ساقط می‌‌کند اما اگر امکان این وجود دارد که کسی در مدت رفتنت به نماز پرستاری او را بکند در این حالت نماز از تو ساقط نمی‌‌شود....

ادامه مطلب …

(۲۷۶۲) حکم نماز جماعت در کنار راه در صورت خطر رفت‌وآمد به مسجد

مادامی که این‌‌گونه است و مسجد حدود یک کیلومتر از شما فاصله دارد و بزرگراهی بین شما وجود دارد، اشکالی ندارد که در مکان خود نماز بخوانید و در این حالت اگر برای شما آسان‌‌تر است قصر و جمع بخوانید، زیرا مسافر هستید....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه