(۶۸۴۶) سوال: تفاوت بین چشم‌زخم و حسد چیست؟ و چگونه می‌توانیم خود را از آن‌ها محافظت کنیم؟ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به شما جزای خیر بدهد.

جواب:

بین چشم‌زخم و حسد تفاوت مؤثری وجود ندارد اما اصل چشم‌زخم از حسد است و چشم زخم زننده (العیاذ بالله) در قلبش حسادت بندگان الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را دارد و خیر و خوبی را برای هیچ کس دوست ندارد، پس وقتی از کسی چیزی ببیند که او را به شگفت آورد، و او حسود باشد (العیاذ بالله) و خیر و خوبی را برای هیچ کس دوست نداشته باشد، این نیروی خبیث از او بیرون می‌آید و به فرد مورد حسادت اصابت می‌کند و به همین دلیل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ} [سوره الفلق: ۵]: (و از شر حسود آنگاه که حسد ورزد).

اما برای محافظت از شر حسود و چشم زخم‌زننده، باید: اول: بر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توکل کند و انسان به این امور توجه نکند و آن را بزرگ نداند و از آن‌ها دوری کند.

دوم: از ذکرهای مفیدی که در قرآن و سنت آمده‌اند استفاده کند زیرا این‌ها بهترین محافظ برای انسان هستند مثلاً آنچه از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در مورد آیة الکرسی ثابت شده است: «مَنْ قَرَأَهَا فِي لَيْلَةٍ لَمْ يَزَلْ عَلَيْهِ مِنَ اللَّهِ حَافِظٌ، وَلَا يَقْرَبُهُ شَيْطَانٌ حَتَّى يُصْبِحَ»[۱]: (هر کس آن را در شبی بخواند، پیوسته از جانب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ محافظی بر او خواهد بود و شیطان تا صبح به او نزدیک نمی‌شود).

در اینجا می‌خواهم بگویم: در این روزها اوهام و خیالات مردم زیاد شده که هر چیزی که به آن‌ها برسد، آن را به چشم‌زخم، سحر، یا جن نسبت می‌دهند حتی اگر کسی دچار سرماخوردگی شود، می‌گوید: این چشم‌زخم، یا سحر، یا جن است و این اشتباه است.

پس‌ای برادر مسلمان! از همه این‌ها دوری کن و بر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توکل کن و به او اعتماد داشته باش و وسواس نداشته باش تا این امور از تو دور شوند چون وقتی انسان به چیزی زیاد فکر کند، مشغول آن می‌شود اما اگر آن را نادیده بگیرد و توجهی نکند، آسیبی نمی‌بیند.

به زخمی توجه کن که بر بدن وارد می‌شود زمانی که انسان به آن توجه نکند و در کارهایش مشغول باشد، درد را احساس نمی‌کند اما اگر تمرکز کند، درد را احساس خواهد کرد.

برای این موضوع مثال باربرها را می‌زنم: باربرانی که بار و صندوق‌های سنگین را حمل می‌کنند، وقتی این بارها روی پاهایشان بیفتد و زخمی شوند، تا زمانی که مشغول حمل بار هستند، دردی احساس نمی‌کنند اما وقتی کارشان تمام شد و فارغ شدند، درد را احساس می‌کنند.

این قاعده را در هر چیز در نظر بگیر، چه بیماری‌های جسمی و چه روانی، اگر از آن‌ها دوری کنی و توجهی نکنی، به اراده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از او دور خواهند شد

همچنین یکی از مثال‌ها، وسواس در طهارت است که برخی افراد همیشه شک می‌کنند که آیا وضویشان باطل شده است یا نه؟ رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم این وسواس‌ها را با این سخن در مورد کسی که نمی‌داند چیزی از او خارج شده یا نه، قطع کرده است: «لا يَنْفَتِلْ- أو لَا يَنْصَرِفُ – حَتَّى يَسْمَعَ صَوْتًا، أَوْ يَجِدَ رِيحًا»[۲]: ((نماز) را ترک یا رها نکند تا صدایی بشنود یا بویی را دریابد).

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] صحیح بخاری: كتاب الوضوء، باب من لا يتوضأ من الشك حتى يستيقن، شماره (۱۳۷)، و صحیح مسلم: کتاب الحيض، باب الدليل على أن من تيقن الطهارة، ثم شك في الحدث فله أن يصلي بطهارته تلك، شماره (٣٦١).