(۶۵۶۰) تعامل شرعی با همسایگان بی‌نماز و اهل غیبت

(۶۵۶۰) سوال: همسایگانم نماز نمی‌خوانند و بزرگ‌ترین دغدغه‌یشان غیبت فلانی و فلانی است و همیشه در نزاع و درگیری هستند و یک‌دیگر را با بدترین الفاظ دشنام می‌دهند؛

سوال من این است: من در مقابل آن‌ها چکار باید انجام دهم؟ آیا با آن‌ها قطع رابطه کنم و سلامشان را نکنم و از جهتی رسول اللهﷺ در احادیث بسیاری ما را تشویق به کمک و حمایت از همسایه کرده است؟ مرا در این‌باره راهنمایی کنید جزاکم الله عنا خیرالجزاء.

جواب:

شکی نیست که همسایه بر همسایه‌اش حقی دارد که اللهÀ آن را در این قولش واجب گردانیده و فرموده است: { وَبِٱلْوَٰلِدَيْنِ إِحۡسَـٰنࣰا وَبِذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡیَتَـٰمَىٰ وَٱلۡمَسَـٰكِینِ وَٱلۡجَارِ ذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ} [سوره النساء: ۳۶]: (و به پدر و مادر نیکی کنید، و (نیز) به خویشاوندان و یتیمان و بی‌نوایان و همسایه خویشاوند و همسایه بیگانه. (

و از رسول اللهﷺ ثابت است که فرموده‌اند: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلْيُكْرِمْ جاره»[۱]: (هر کسی که به اللهÀ و روز قیامت ایمان دارد پس همسایه ‌اش را اکرام کند) و: «وَاللَّهِ لَا يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لَا يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لَا يُؤْمِنُ؟. قِيلَ: وَمَنْ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: الَّذِي لَا يَأْمَنُ جَارُهُ بَوَايِقَهُ»[۲]: (قسم به الله مؤمن نیست، قسم به الله مؤمن نیست، قسم به الله مؤمن نیست، گفته شد: یا رسول الله چه کسی؟ فرمود: کسی‌که همسایه‌اش از شر (وظلم) او در امان نباشد. (

لذا همسایه حقی دارد که اگر مسلمان و خویشاوند نیز باشد، سه حق دارد: حق خویشاوندی، حق اسلام و حق همسایگی؛ اگر فقط مسلمان باشد دو حق دارد: حق اسلام و حق خویشاوندی و اگر مسلمان نیز نباشد، یک حق دارد و آن نیز حق همسایگی است و اگر همسایه‌‌هایت همین‌طور که گفتی باشد، اشکالی ندارد که نزدشان بروی بلکه بهتر این است که نزدشان بروی و آن‌ها نصحیت کنی و بر ترک این امور و مشکلات یاریشان دهی تا آنطور که شایسته است بین آن‌ها صفا و محبت به وجود بیاید.

[۱] صحیح البخاری: كتاب الأدب، باب من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فلا يؤذ جاره، شماره (٥٦٧٣) ، و صحیح مسلم: كتاب الإيمان باب الحث على إكرام الجار والضيف، شماره (٤٨).

[۲] صحیح بخاری: كتاب الأدب، باب إثم من لا يأمن جاره بواقه، شماره (٥٦٧٠).

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إن جيراني لا يُصلُّون، ومنهم الكبير التحدث عن فلان وفلان غيبة، ودائما هم في شجار، ويشتمون بعضهم بعضًا بأسوأ الألفاظ. سؤالي: ماذا عليَّ أن أفعله تجاههم؟ هل أقاطعهم، ولا أسلم عليهم، حيث إن الرسول صلى الله عليه وسلم حتَّنا على الوقوف إلى جانب الجار في أحاديثَ كثيرة؟ أفيدونا في ذلك جزاكم الله عنا خير الجزاء.

فأجاب – رحمه الله تعالى-: لا شك أن للجار حقا على جاره، أوجبه الله -عز وجل- في قوله تعالى-: ﴿ وَبِٱلْوَٰلِدَيْنِ إِحۡسَـٰنࣰا وَبِذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡیَتَـٰمَىٰ وَٱلۡمَسَـٰكِینِ وَٱلۡجَارِ ذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ ﴾[النساء: ٣٦].

وثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلْيُكْرِمْ جَارَهُ».

وثبت عنه أنه صلى الله عليه وسلم قال: «وَاللَّهِ لاَ يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لَا يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لَا يُؤْمِنُ». قِيلَ: وَمَنْ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «الَّذِي لاَ يَأْمَنُ جَارُهُ بَوَائِقَهُ». أي من لا يأمن جاره غَشَمه وظلمه.

فالجار له حقٌّ، فإن كان جارًا مسلما قريباً، فله ثلاثة حقوق: حق القرابة، وحق الإسلام، وحق الجوار. وإن كان الجار مسلما فقط، فله حقان: حق الإسلام، وحق الجوار. وإن كان جارًا غير مسلم، فله حق واحد، وهو حق الجوار. وإذا كان جيرانك بهذه المثابة التي قُلتَ فلا . حرج عليك أن تذهب إليهم، بل قد يكون من الأولى بك أن تذهب إليهم، وأن تنصحهم، وأن تعينهم على ترك هذه الأمور والمشكلات، حتى يستقيموا على ما ينبغي أن يكونوا عليه من الصفاء والمودة.