چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۶۵۰۹) گناه کسی که سبب قطع صله‌ی رحم می‌شود، چگونه است؟

(۶۵۰۹) سوال: گناه کسی که سبب قطع صله‌ی رحم می‌شود، چگونه است؟ مثل این که شوهر، زن خود را از صله‌ی رحم خانواده و نزدیکانش منع کند یا پدر، پسر یا دخترش را از رابطه و صله‌ی رحم نزدیکان او (پدر) یا مادرش (پسر) یا مادر او (دختر) مانند اجداد و دایی‌هایش منع کند؟

جواب:

کسی که امر به قطع کردن صله‌ی رحم می‌کند با اللهÀ و رسولش مخالفت کرده چون اللهÀ امر به صله‌ی ارحام می‌کند و رسول اللهﷺ به آن تشویق می‌نماید و اللهÀ در قرآن قطع کردن صله‌ی رحم را از اسباب لعنت بیان نموده همانطور که فرموده است: {فَهَلۡ عَسَیۡتُمۡ إِن تَوَلَّیۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُوا۟ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَتُقَطِّعُوۤا۟ أَرۡحَامَكُمۡ* أُو۟لَـٰۤىِٕكَ ٱلَّذِینَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَأَعۡمَىٰۤ أَبۡصَـٰرَهُمۡ} [سوره محمد: ۲۲-۲۳]: (پس آیا اگر به حکومت رسیدید، جز این (امید) است که در زمین فساد کنید، و پیوند خویشاوندان‌تان را ببرید؟ !* اینان کسانی هستند که الله لعنت‌شان کرده است، پس (گوش‌های) آنان را کر نموده و چشم‌هایشان را نابینا کرده است) لذا کسی که امر به قطع صله‌ی رحم می‌نماید با اللهÀ و رسولش مخالفت کرده و باید از آن توبه کند و به سوی اللهÀ برگردد و به آنچه اللهÀ در صله‌ی رحم بدان امر می‌کند، امر نماید.

اما به نسبت کسی که به او امر شده است قطع صله‌ی رحم کند، برای او حلال نیست که آن امر را به جا آورد زیرا نباید در معصیت خالق از مخلوق اطاعت کند اگر چه مرد، همسرش را به قطع صله‌ی رحم یا قطع رابطه‌ی خویشاوندی امر کند بر زن لازم نیست که بر آن موافقت کند مگر این که در زندگی با شوهرش به او ضرر رسد مثل این که صله‌ی رحم کردن او با خویشاوندانش سبب عداوت و دشمنی بین او و شوهرش گردد یا سبب دور شدن دل او از شوهرش شود یا رفتن او سبب شود که در امر حرامی واقع گردد همانطور که در بعضی خانه‌ها‌ وجود دارد، که در این صورت شوهر حق دارد که او را از رفتن به آن‌جا منع کند ولی نه به قصد قطع کردن رابطه‌ی خویشاوندی بلکه به نیت دوری از آن مفاسدی که با رفتن به سوی آن‌ها وجود دارد که با این نیت، امر کننده به قطع کردن صله‌ی رحمی که اللهÀ امر به وصل کردن آن داده است، نیست.

و همچنین به فرزندانی که پدرانشان آن‌ها را از رفتن به سوی خویشاوندانشان مانند دایی‌ها و عمه‌هایشان منع می‌کنند، می‌گوییم: اگر غرض از آن به جا نیاوردن صله‌ی رحم می‌باشد شکی نیست که حرام است و مخالف آنچه اللهÀ و رسولش دستور داده‌اند، می‌باشد اما اگر قصد آن حفظ کردن از مخلوط شدن با آن‌ها باشد (و تأثیر پذیرفتن از بدی‌هایشان)، اشکالی ندارد چون قصد آن فقط اصلاح است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ماذا على من يتسبب في قطيعة الرحم من إثم؟ مثل أن يمنع الزوج زوجته من مواصلة أهلها وأقاربها، أو يمنع والد ابنه، أو ابنته من مواصلة أقربائه، أو أقربائها لأمها، أو لأمه، كأجداده وأخواله؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الذي يأمر بقطيعة الرحم مُضَاةٌ الله ورسوله، فإن الله -تعالى- أمر بصلة الأرحام، وحث النبي -عليه الصلاة والسلام- على صلة الرحم، وأخبر الله -تعالى- في القرآن أن قطيعة الرحم من أسباب اللعنة، كما قال تعالى ﴿ فَهَلۡ عَسَیۡتُمۡ إِن تَوَلَّیۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُوا۟ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَتُقَطِّعُوۤا۟ أَرۡحَامَكُمۡ* أُو۟لَـٰۤىِٕكَ ٱلَّذِینَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَأَعۡمَىٰۤ أَبۡصَـٰرَهُمۡ ﴾ [محمد: ۲۲-۲۳].

فالأمر بقطيعة الرحم مضاد الله ورسوله، عليه أن يتوب من ذلك، وأن يرجع إلى الله -عز وجل- وأن يأمر بما أمر الله به أن يوصل.

وأما بالنسبة للمأمور بقطيعة الرحم، فإنه لا يحل له أن يمتثل أَمْرَ مَنْ أمره بذلك، لأنه لا طاعة لمخلوق في معصية الخالق، فلو أمر الرجل زوجته أن تقطع صلة رحمها، أو أن تقطع رحمها فلا يلزمها أن توافقه على ذلك، اللهم إلا إذا كان هذا يضره في عيشها معه، مثل أن يكون اتصالها بأرحامها، أو بأقاربها يكون سببا في إلقاء العداوة بينها وبين زوجها، أو إلقاء الوحشة بينها، وبين زوجها، أو يكون ذهابها إليهم يستوجب أن تقع في أمر محرم مما يكون في بعض البيوت فإن له الحق في منعها من ذلك، لكن لا بقصد قطيعة الرحم، بل بقصد توقي ما يحصل من المفاسد بذهابها إليهم، وبهذه النية يكون غير آمر بقطيعة الرحم التي أمر الله بها أن توصل.

وكذلك نقول بالنسبة للأولاد الذين يمنعهم أبوهم من الذهاب إلى أقاربهم من أخوال وأعمام: إذا كان الغرض بذلك ألا يَصِلُوا هؤلاء، فلا شَكَ وأنه مُضَادُّ الله ورسوله، وأما إذا كان قصده توقي ما عسى أن أن هذا محرم يكون من مخالطة هؤلاء، فإنه لا حرج عليه في ذلك، لأنه إنما قصد بذلك الإصلاح.

مطالب مرتبط:

(۶۵۱۶) توصیه‌های شرعی در جبران کدورت‌های گذشته و استمرار صله رحم

تو را نصیحت می‌کنم که سعی در از بین رفتن کینه‌ای که در قلب‌هایشان از تو دارند داشته باشی و این با زیاد زیارت کردن آن‌ها، دعوت کردن و اکرامشان در خانه، دادن هدیه‌هایی که کنیه را از بین می‌برد و دیگر اسباب مودت و از بین برد معاشرت بد می‌باشد، صورت می‌پذیرد ...

ادامه مطلب …

(۶۵۱۳) عموهایم نزد مردم با صحبت‌هایشان من را اذیت می‌کنند، من با آن‌ها چکار کنم؟

صله‌ی رحم را با آن‌ها قطع نکن، بلکه صله‌ی رحم آن‌ها را به جا آور و هنگامی که صله‌ی رحم را در مقابل کسی که صله‌ی رحم را قطع کرده است به جا آوری، بافضلیت‌تر است لذا تو واجب صله‌ی رحم آن‌ها را به جا بیاور ...

ادامه مطلب …

(۶۵۱۸) حکم زیارت برادر زن در صورت منع همسر و تعامل ناپسند خویشاوندان

بر انسان واجب است که بر اساس آنچه عرف مقتضای آن را دارد صله‌ی رحم را به جا آورد چون صله‌ی رحم از جمله با فضیلت‌ترین اعمالی است که انسان را به اللهÀ نزدیک می‌کند و اللهÀ به رحم تعهد داده است....

ادامه مطلب …

(۶۵۱۹) حکم کاهش زیارت نزدیکان به دلیل ترس از چشم زخم و تهمت

نصیحت من به این زن این است که به اللهÀ اعتماد و توکل کند و از اوهام خویش پیروی نکند چون هر کسی از اوهام پیروی نماید، متحیر می‌گردد، برای او و خود از اللهÀ سلامتی را می‌خواهیم....

ادامه مطلب …

(۶۵۳۳) حکم ترک دیدار خویشاوندان به سبب پرهیز از شنیدن غیبت

بر تو واجب است که صله‌ی رحمت را به جا آوری و با طوری نیک نزدشان بروی و از صله‌ی رحم تو بر آن‌ها، این است که وقتی غیبت کردند، آن‌ها را نصیحت کنی...

ادامه مطلب …

(۶۵۱۵) حکم محدودیت دیدار با خویشاوندان و مسئولیت شرعی صله‌رحم

اللهÀ بر بندگانش صله‌ی ارحام یعنی ارتباط خویشاوندی را واجب گردانیده است و وعده داده، هر آن‌که صله‌ی رحم را به جا آورد اللهÀ به او خیر و برکت برساند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه