(۲۷۲۴) هنگامی که شخص کمی قبل از غروب وارد مسجد شد، آیا تحیه‌‌ی مسجد را بخواند یا بنشیند؟

(۲۳۲۴) سوال: هنگامی که شخص کمی قبل از غروب وارد مسجد شد، آیا تحیه‌‌ی مسجد را بخواند یا بنشیند؟ یا چه کاری انجام دهد؟ لطفا فتوا دهید.

جواب:

قول راجح در اوقات نهی: نهی از نماز خاص نمازهای مطلق است که دارای سبب نیست، مانند اینکه انسان در مسجد برای تلاوت یا گوش دادن ذکر یا علم و… نشسته باشد، سپس تصمیم بگیرد که بلند شود و نماز بخواند؛ این کار بر او حرام است که در اوقات نهی انجام دهد.

و اوقات نهی همان‌‌طور که می‌‌دانیم: از نماز صبح تا بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه که تقریبا حدود ربع یا نیم ساعت از هنگام آشکار شدنش است، وقت دوم از قبل از زوال خورشید حدود ده دقیقه تا هنگام زوال و وقت سوم از نماز عصر تا هنگام غروب خورشید است و عبرت در نماز صبح و نماز عصر به نماز خود انسان است و نه به نماز جماعت، اگر فرض شود که جماعت نماز را خوانده باشند و تو نماز را نخوانده باشی، می‌‌توانی سنت بخوانی و اشکالی ندارد، زیرا هنوز نماز عصر را نخوانده‌‌ای.

لذا قول راجح این است که نهی از نماز در اوقات نهی فقط از نمازهای مطلق است که دارای سبب نیستند، اما نمازهایی که دارای سبب هستند نهیی در آن‌‌ها نیست، بلکه انسان آن را هنگامی که سبب آن یافت شود، می‌‌خواند، همانند: تحیه‌‌ی مسجد، هرگاه بعد از نماز عصر برای گوش دادن به ذکر یا انتظار نماز مغرب و… وارد مسجد شدی، تا زمانی که دو رکعت نماز نخواندی، ننشین؛ بنابر عموم فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «إذا دخل أحدکم المسجد فلا یجلس حتی یصلی رکعتین»[۱](هرگاه یکی از شما وارد مسجد شد، ننشیند تا اینکه دو رکعت بخواند) و فرقی ندارد که بعد از نماز عصر فوری وارد مسجد شود یا اینکه هنگام غروب خورشید وارد شود، تا زمانی که دو رکعت نخوانده نمی‌‌نشیند.

همچنین اگر برای انسان امری پیش آمد که خواست در آن استخاره کند و نمی‌‌توانست آن را تا خارج شدن وقت نهی به تأخیر بیندازد، در این حالت نماز استخاره را می‌‌خواند و اشکالی ندارد، چون دارای سبب است.

همچنین اگر در وقت نهی وضو گرفت، سنت وضو را می‌‌‌‌خواند، همچنین اگر در مسجدش نماز خواند و به مسجد دیگری آمد که آن‌‌ها در حال نماز بودند، همراهشان نماز می‌‌خواند، هر چند که بعد از نماز عصر یا بعد از نماز صبح باشد. پیامبر ﷺ برای مردم در منی نماز خواند و هنگامی که نماز تمام شد، دو نفر را دید سپس به آن‌‌ها فرمود: «ما منعکما أن تصلیا معنا» قالا یا رسول الله صلینا فی رحالنا. فقال: «إذا صلیتما فی رحالکما، ثم أتیتما مسجد جماعة فصلیا معهم، فإنها لکما نافلة»[۲](چه چیزی مانع شما شد از اینکه همراه ما نماز بخوانید؟ گفتند: ‌ای رسول الله ﷺ درد خانه‌‌های خود نماز خوانده‌‌ایم، فرمود: هرگاه در خانه‌‌های خود نماز خواندید سپس به مسجد آمدید با جماعت نیز نماز بخواند که برای شما سنت محسوب می‌‌شود. )

خلاصه: نهی از نماز سنت، خاص سنت‌‌هایی است که دارای سبب نیستند، اما سنت‌‌هایی که دارای سبب هستند، نهیی در آن نیست و هرگاه در هر ساعت از شبانه روز که سبب آن یافت شد، نمازی که سبب آن یافت شده را می‌‌خواند.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] أخرجه أحمد (۴/۱۶۰)، والترمذی: کتاب الصلاة، باب ما جاء فی الرجل یصلی وحده ثم یدرک الجماعة، شمارهی (۲۱۹)، والنسائی: کتاب الإمامة، إعادة الفجر مع الجماعة لمن صلی وحده، شمارهی (۸۵۸).

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا دخل المصلي المسجد قبيل غروب الشمس هل يصلي تحية المسجد أم يجلس؟ أم ماذا يفعل؟ أفتونا مأجورين.

فأجاب رحمه الله تعالى: القول الراجح في أوقات النهي: أن النهي عن الصلاة فيها إنما هو عن الصلاة المطلقة التي ليس لها سبب، مثل أن يكون الإنسان في المسجد جالسًا يقرأ، أو جالسًا يستمع ذكرًا أو علما، أو ما أشبه ذلك، ثم يطرأ له أن يقوم فيصلي، فهذا حرام عليه أن يفعله في أوقات النهي.

و أوقات النهي كما نعلم هي: من صلاة الفجر إلى ارتفاع الشمس قَدْرَ رمح، ويقدر هذا بنحو ربع ساعة إلى ثلث ساعة من بزوغها، والوقت الثاني قبل الزوال بنحو عشر دقائق إلى أن تزول الشمس، والوقت الثالث من صلاة العصر إلى غروب الشمس والعبرة في صلاة الفجر وصلاة العصر بصلاة الإنسان نفسه، لا بصلاة الجماعة، فإذا قدر أن الجماعة صلوا وأنت لم تصل فلك أن تتطوع ولا حرج عليك؛ لأنك لم تصل العصر.

فالقول الراجح أن النهي عن الصلاة في أوقات النهي إنما هو في الصلاة المطلقة التي ليس لها سبب أما الصلاة التي لها سبب فإنه لا نهي عنها، بل يصليها الإنسان متى وجد سببها، ومن ذلك تحية المسجد، فإذا دخلت المسجد بعد صلاة العصر لاستماع ذكر، أو انتظار صلاة المغرب، أو ما أشبه ذلك، فلا تجلس حتى تصلي ركعتين؛ لعموم قوله صلى الله عليه وسلم: «إذا دخل أحدكم المسجد فلا يجلس حتى يصلي ركعتين»، وسواء دخلت المسجد بعد صلاة العصر بوقت مبكر، أو دخلت المسجد عند غروب الشمس، فإنك لا تجلس حتى تصلي ركعتين.

كذلك لو حصل للإنسان أمر يريد أن يستخير فيه، ويكون هذا الأمر لا يؤخر إلى خروج وقت النهي، فإنه في هذه الحال يصلي ويستخير ولا حرج لوجود السبب.

وكذلك لو توضأ في وقت النهي فإنه يصلي سُنَّة الوضوء، وكذلك إذا صلى في مسجده وأتى مسجدًا آخر ووجدهم يُصَلُّونَ فإنه يصلي معهم، ولو كان ذلك بعد صلاته العصر، أو بعد صلاته الصبح، فإن النبي صلى بالناس في منى، فلما انصرف وجد رجلين فقال لهما -صلوات الله وسلامه عليه -: «ما منعكما أن تصليا معنا»؟ قالا: يا رسول الله صلينا في رحالنا. فقال: «إذا صليتها في رحالكما، ثم أتيتها مسجد جماعة فصليا معهم، فإنها لكما نافلة».

والخلاصة: أن النهي عن صلاة التطوع إنما هو في التطوع الذي ليس له سبب، أما التطوع الذي له سبب فإنه ليس عنه نهي، متى وجد سببه في أية ساعة من ليل أو نهار فإنه يصلي الصلاة التي وجد سببها.