(۲۶۶۹) سوال: آیا سجده‌_‌ی تلاوت سلام دارد؟ و کسی که در حال نماز باشد و سجده‌‌ی تلاوت در آخر سوره باشد، شخص سجده کند یا به رکوع برود؟ و اگر آن را چه در نماز یا در خارج نماز ترک نمود چه چیزی بر وی است؟

جواب:

سجده‌‌ی تلاوت هنگامی که شخص به آیه‌‌ی سجده رسید، در هر وقتی که باشد، سنت مؤکده است و فرقی ندارد که صبح یا شام یا ظهر یا شب و یا هر زمانی باشد و سجده‌‌ی تلاوت واجب نیست، زیرا از پیامبر ﷺ ثابت است که زید بن ثابت J: «أنه قرأ علی النبی ﷺ سورة النجم فلم یسجد فیها»[۱](بر پیامبر ﷺ سوره‌‌ی نجم را خواند ولی در آن سجده نکرد) و اگر سجده واجب بود، رسول الله ﷺ به وی امر می‌‌نمود که سجده کند.

و اگر سجده‌‌ی تلاوت در نماز بود، هنگام رفتن و بالا آمدن از سجده تکبیر دارد، زیرا همه‌‌ی کسانی که نماز پیامبر ﷺ را توصیف نموده، ذکر کردند که ایشان ﷺ هنگام بالا و پایین آمدن در نماز تکبیر می‌‌گفتند. [۲] و ایشان در نماز آیه‌‌ی سجده را می‌‌خواندند و سجده می‌‌کردند، همان‌‌طور که در حدیث صحیحی از ابوهریره J روایت است که می‌‌گوید: «أن النبی ﷺ قرأ فی صلاة العشاء سورة الإنشقاق و سجد فیها»[۳](پیامبر ﷺ در نماز عشا سوره‌‌ی انشقاق را خواندند و در آن سجده نمودند)، لذا هنگام به سجده رفتن و بالا آمدن تکبیر می‌‌گوید.

و فرقی ندارد بین اینکه سجده در اثنای تلاوت باشد و بلند شود و تلاوتش را تکمیل کند و بین اینکه در آخر تلاوت باشد و با تکبیر سجده کند و بلند شود و هنگامی که ایستاد تکبیر رکوع را می‌‌‌‌گوید و اشکالی ندارد و رکوع به جای سجده کفایت نمی‌‌کند، یعنی: اگر سجده در آخرین آیه‌‌‌‌ای بود که آن را تلاوت می‌‌کند، رکوع جای سجده‌‌ی تلاوت را نمی‌_‌گیرد.

اما اگر سجده خارج از نماز باشد: نزدیکترین اقوال نزد من این است که هنگامی که به سجده می‌‌رود تکبیر می‌‌گوید، اما هنگام بالا آمدن تکبیر نمی‌‌گوید و سلام نمی‌‌دهد؛ زیرا از پیامبر ﷺ وارد نشده که هنگامی که بالا می‌‌آمد تکبیر می‌‌گفت و سلام می‌‌‌‌داد.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.