دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۲۶۳۴) حکم جابجایی میان نماز فرض و سنت در مسجد و مشروعیت آن

(۲۶۳۴) سوال: بسیاری از مردم بعد از اتمام نماز فرض برای خواندن نماز سنت در مسجد به یک مکان دیگری منتقل می‌‌شوند، حکم این جابجایی چیست؟ زیرا من مثل این‌‌ها انجام می‌‌دهم ولی سببش را نمی‌‌دانم، حکم کسی که نماز فرض و سنت را همیشه در یک مکان می‌‌خواند، چیست؟

جواب:

جابجایی آن‌‌ها از مکان نماز فرض به یک مکان دیگر برای سنت از امور مشروع محسوب می‌‌شود، زیرا معاویه J می‌‌گوید: «أمرنا أن لا توصل صلاة بصلاة حتی نتکلم أو نخرج»[۱](امر شده‌‌ایم که نمازی را به نماز دیگر وصل نکنیم تا اینکه صحبت کنیم یا خارج شویم) و شارع به تفریق بین نماز سنت و فرض پرداخته است و این به خاطر تشخیص نماز فرض از نافله با بلند شدن از مکان یا صحبت نمودن با کسی است، تا اینکه تفاوت بین آن دو مشخص شود.

شیخ بزرگوار! در این صورت شایسته است که کسانی که سنت را بلافاصله بعد از فرض شروع می‌‌کنند، آگاه شوند؟

جواب: کسانی که نماز سنت را بلافاصله بعد از فرض شروع می‌‌کنند، گروهی آن را در همان مکان خوانده و گروهی جابجا می‌‌شوند، مگر اینکه بهتر این است که انسان قبل از خواند سنت اذکار مشروع بعد از نماز فرض را بخواند، زیرا الله À می‌‌فرماید: {إِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلَاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا}[نساء: ۱۰۳]( پس چون نماز را به پایان رساندید، خدا را ایستاده، و نشسته و بر پهلوی خویش(خوابیده) یاد کنید. ) و حر فا در: {فاذْكُرُوا}رابطی برای جواب شرط است و ارتباط جواب شرط به شرط دلالت بر فوریت می‌‌دهد و اینکه شایسته نیست که انسان بعد از نماز فرض به چیزی غیر از اذکارش مشغول شود.

و ما کسانی را که اینگونه می‌‌بینیم، آگاه می‌‌سازیم ولی آن‌‌ها مصر هستند بر اینکه نماز سنت را بلافاصله بعد از نماز فرض بخوانند، از الله À طلب می‌‌کنیم که ما و آن‌‌ها را به راه راست هدایت نماید.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: كثير من الناس بعد فراغهم من صلاة الفريضة ينتقلون بعد ذلك إلى مكان آخر في نفس المسجد لصلاة ركعتي السُّنَّة، ما حكم تحركهم هذا؟ حيث إني أفعل مثلهم ولا أعرف سبب ذلك، وما حكم من يصلي الفرض والسُّنَّة بمكان واحد بصفة دائمة؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: قيامهم من مكان صلاة الفريضة إلى مكان آخر لأداء السُّنَّة هذا من الأمور المشروعة؛ لأن معاوية صلى الله عليه وسلم قال: «أُمْرِنَا أن لا تُوصَلَ صلاةٌ بصلاة حتى نَتَكَلَّمَ أو نخرج»، وللشارع نظر في التَّفْرِيقِ بين التطوع والنَّفْلِ والتَّعَبُّد بالفريضة ، فهذا لتَتَمَيَّز الفريضة عن النافلة بالقيام من المكان، أو بالتحدث مع أحد حتى يُعرف التميز بينهما والفرق بينهما.

فضيلة الشيخ: إذن ينبغي التنبيه على الْمُصَلِّينَ الذين يشرعون في النافلة بعد الصلاة مباشرة؟

فأجاب رحمه الله تعالى : هؤلاء الذين يَشْرَعُونَ في النافلة بعد الصلاة مباشرة منهم من يصليها في مكانه ، ومنهم من ينتقل عنه، إلا أنه مع ذلك الأفضل أن يأتي الإنسان بالأذكار المشروعة لصلاة الفريضة قبل أن يأتي بالتطوع لها؛ لأن الله يقول: ﴿ إِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلَاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا ﴾ [النساء: ١٠٣]، والفاء في ﴿ فَاذْكُرُوا الله ﴾ [البقرة: ۱۹۸] رابطة لجواب الشرط، وربط الجواب بالشرط يدل على الْفَوْرِيَّةِ، وأنه لا ينبغي أن يتشاغل الإنسان بعد صلاة الفريضة بشيء سوى أذكارها.

ونحن ننبه من نراهم هكذا، ولكنهم مُصِرُّونَ على أن يأتوا بصلاة الراتبة بعد الفريضة مباشرة، ونسأل الله أن يهدينا وإياهم صراطه المستقيم.

مطالب مرتبط:

(۲۶۱۳) آیا جایز است قبل از عصر یا قبل از ظهر چهار رکعت با یک تشهد بخوانم؟

چهار رکعت را باهم نخوان چه در شب و چه در روز باشد، مگر وتر که جایز است سه رکعت یا پنج رکعت یا هفت رکعت وتر را با یک تشهد خواند ...

ادامه مطلب …

(۲۵۸۷) دو رکعت سنت قبلیه‌‌ی صبح را کجا بخوانیم، در خانه یا در مسجد؟

بدان که در غیر از نمازهای فرض بهتر این است که انسان در خانه‌‌اش نماز بخواند، بنابر فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ...

ادامه مطلب …

(۲۶۱۷) حکم دو رکعتی که مردم آن را بین اذان اول و اذان دوم کمی قبل از خطبه‌‌ی جمعه می‌‌خوانند، چیست؟

دو رکعت خواندن بین دو اذان نزدیک به هم، همانطور که از بسیاری از مردم دیده می‌‌شود و این از جمله بدعت‌‌ها است....

ادامه مطلب …

(۲۵۹۸) حکم جمع میان سنت قبلیه و بعدیه‌ی ظهر با نیت مبهم پس از نماز فرض

امیدوارم که إن شاء الله برایش پاداش حاصل شود، اما شایسته است که اولا شروع به خواندن راتبه‌‌ی بعد از نماز نماید که دو رکعت است و بعد چهار رکعت قبلیه را دو رکعت دو رکعت بخواند....

ادامه مطلب …

(۲۶۱۲) حکم مداومت بر سنت قبلیه‌‌ی عصر و عدم ترک آن چیست؟

شایسته است که قبل از نماز عصر دو رکعت بخواند، اما آن را سنت راتبه قرار ندهد، به این معنا که: برخی اوقات آن را نخواند...

ادامه مطلب …

(۲۵۷۶) حکم ترک نوافل برای کسی که بر نمازهای فرض محافظت دارد

اگر انسان بر نمازهای فرض محافظت نمود و سنت‌‌ها و رواتب را ترک نمود، گناهی بر او نیست...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه