جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۲۶۱۲) حکم مداومت بر سنت قبلیه‌‌ی عصر و عدم ترک آن چیست؟

(۲۶۱۲) سوال: حکم مداومت بر سنت قبلیه‌‌ی عصر و عدم ترک آن چیست؟

جواب:

رسول الله ﷺ می‌‌فرماید: «بین کل أذانین صلاة، بین کل أذانین صلاة، بین کل أذانین صلاة» ثم قال فی الثالثة: «لمن شاء»[۱](بین هر اذان و اقامه‌‌ای نماز است، بین هر اذان و اقامه‌‌ای نماز است، بین هر اذان و اقامه‌‌ای نماز است) سپس در مرتبه‌‌ی سوم فرمود: (برای کسی که می‌‌خواهد) راوی می‌‌گوید: دوست نداشت که مردم آن را سنت راتبه قرار دهند.

لذا این دلالت می‌‌دهد بر اینکه برای انسان شایسته است که قبل از نماز عصر دو رکعت بخواند، اما آن را سنت راتبه قرار ندهد، به این معنا که: برخی اوقات آن را نخواند، اما اگر بعد از اذان وارد مسجد شد، باید نماز بخواند هر چند که هر روز باشد، هر زمانی که وارد مسجد شد، قبل از اینکه بنشیند، دو رکعت بخواند، هر وقتی از شبانه روز که وارد مسجد شد حتی اگر بعد از عصر و بعد از نماز صبح باشد، زیرا نهی در اوقات نهی برای کسی است که می‌‌خواهد بدو سبب سنت بخواند.

اما کسی که می‌‌‌‌خواهد به خاطر سببی سنت بخواند، هرگاه و در هر وقت از شبانه روز که سبب یافت شد سنت می‌‌خواند، مگر کسی که به مسجد الحرام به قصد طواف وارد شود که طواف از سنت تحیه‌‌ی مسجد، کفایت می‌‌کند، زیرا که طواف می‌‌کند سپس پشت مقام نماز می‌‌خواند یا نمی‌‌خواند و اما کسی که داخل مسجد الحرام برای نماز یا گوش دادن درس شد، در این صورت همانند دیگر مساجد دو رکعت سنت می‌‌خواند.

و اطلاق کسی که می‌‌گوید تحیه‌‌ی مسجد الحرام طواف است در ست نیست، لذا گفته می‌‌شود: مسجد الحرام مانند دیگر مساجد است اگر به نیت نماز وارد آن شوی، یعنی: اگر می‌‌خواهی نماز بخوانی یا به ذکر گوش دهی یا شبیه این‌‌ها، دو رکعت بخوان و ننشین تا اینکه دو رکعت بخوانی، اما اگر به قصد طواف داخل شدی، طواف از خواندن دو رکعت کفایت می‌‌کند.

سؤال: شیخ بزرگوار! حدیث: «رحم الله امرأ صلی قبل العصر أربعا»[۲](الله رحمت کند کسی را که قبل از نماز عصر چهار رکعت بخواند) چگونه است؟

جواب: این سنت راتبه نیست بلکه سنت مطلق است.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم المداومة على سُنَّة العصر القبلية وعدم تركها؟

فأجاب رحمه الله تعالى: قال النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «بين كل أذانين صلاة، بين كل أذانين صلاة، بين كل أذانين صلاة»، ثم قال في الثالثة: «لمن شاء» ، وقال الراوي: كراهية أن يتخذها الناس سنة.

فهذا يدل على أنه ينبغي للإنسان أن يصلي قبل العصر ركعتين، لكن لا يتخذها سُنَّة راتبة، بمعنى أنه يغفلها بعض الأحيان، لكنه إذا دخل المسجد بعد الأذان فهو مأمور بأن يصلي ولو كل يوم، كلما دخل المسجد فليصل ركعتين قبل أن يجلس في أي وقت دخل المسجد من ليل أو نهار، حتى بعد العصر وبعد الفجر؛ لأن النهي في أوقات النهي لمن أراد أن يتطوع بلا سبب.

وأما من تطوع لسبب فإنه يجوز أن يتطوع متى وجد هذا السبب، في أي ساعة من ليل أو نهار، إلا من دخل المسجد الحرام لقصد الطواف، فإن الطواف يُغني عن تحية المسجد؛ لأنه سوف يطوف ثم يصلي ركعتين خلف المقام أو لا يصلي، وأما من دخل المسجد الحرام للصلاة أو لاستماع درس فإنه يصلي ركعتين مثل أي مسجد آخر.

وإطلاق من أطلق بأن المسجد الحرام تحيته الطواف ليس بصحيح، فيقال: المسجد الحرام كغيره من المساجد إذا دخلته بنية الصلاة، يعني: تريد أن تصلي، أو تستمع إلى ذكر، أو ما أشبه ذلك فصَلِّ ركعتين، لا تجلس حتى تصلي ركعتين، وإن دخلته للطواف فالطواف يغني عن الركعتين.

يقول السائل: فضيلة الشيخ: وحديث «رحم الله امْرَأَ صَلَّى قبل العصر أربعا»؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا ليس براتبة، هذا نَفْلُ مُطلَق.

مطالب مرتبط:

(۲۶۲۶) آیا سنت‌‌های رواتب از مسافر ساقط می‌‌شود؟

سنت‌‌های رواتب از مسافر مگر راتبه‌‌های ظهر، مغرب و عشا ساقط نمی‌‌شود، اما بقیه‌‌ی نوافل بر مشروعیتش باقی است..

ادامه مطلب …

(۲۵۹۶) حکم قضای سنت فجر پس از اقتدای فوری به امام در نماز صبح

اگر دوست داشتی آن را بعد از نماز قضا کنی اشکالی ندارد، اما اگر به خودت اطمینان داری که می‌‌توانی در روز در وقت نماز ضحی آن را قضا کنی بهتر است، اما اگر بعد از نماز قضا نمودی اشکالی ندارد....

ادامه مطلب …

(۲۶۳۹) حکم دو رکعت احرام چیست؟

اما دو رکعت احرام -دو رکعتی که کسی که می‌‌خواهد احرام ببندد، آن را می‌‌خواند- مشروع نیست، زیرا از پیامبر ﷺ وارد نشده که برای احرام نماز خاصی وجود دارد...

ادامه مطلب …

(۲۶۲۰) آیا جایز است سنتی که قبل از نماز فرض است را در منزل بخوانم؟

بهتر است که انسان تمام سنت‌‌ها را در خانه‌‌اش بخواند...

ادامه مطلب …

(۲۶۳۵) برخی از نمازگزاران را می‌‌بینیم که در اثنای سنت جاهای خود را تغییر می‌‌دهند، حکمت این کار چیست؟

حکمت از تغییر مکان هنگام راتبه این است که رسول الله ﷺ می‌‌فرماید:...

ادامه مطلب …

(۲۶۱۳) آیا جایز است قبل از عصر یا قبل از ظهر چهار رکعت با یک تشهد بخوانم؟

چهار رکعت را باهم نخوان چه در شب و چه در روز باشد، مگر وتر که جایز است سه رکعت یا پنج رکعت یا هفت رکعت وتر را با یک تشهد خواند ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه