(۵۴۰۳) سوال: اگر مردی با زنی عقد نکاح کند و مرد قبل از ازدواج بمیرد، آیا زن در این حالت باید عده بگذراند؟ و آیا ارث می‌برد؟

جواب:

اگر مرد با زن عقد کردند سپس مرد فوت کرده است قبل از این که با او همبستر شود، زن عده‌ی وفات را می‌گذراند که چهار ماه و ده روز است به دلیل عموم قول الله À  که می‌‌فرماید: {وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَیَذَرُونَ أَزۡوَ ٰ⁠جࣰا یَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرࣲ وَعَشۡرࣰا} [سوره البقرة: ۲۳۴] : (و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی باقی می‌گذارند؛ باید چهار ماه و ده روز انتظار بکشند (وعده نگه دارند)): و برای او (زن) میراث نیز ثابت است و اگر که زن دیگر و فرزندی ندارد یک چهارم میراث می‌برد و اگر فرزندی دارد یک هشتم میراث می‌برد و همچنین اگر زن دیگری داشته او در این یک هشتم شریک می‌شود و مهریه‌ای که برای او تعیین کرده است نیز به صورت کامل به او تعلق می‌گیرد و رسول اللهﷺ این‌گونه درمورد ورع دختر واشق حکم دادند.

و این به خلاف زنی است که قبل از همبستری و خلوت طلاق داده می‌شود که عده‌ای ندارد و فقط نصف مهریه به او تعلق می‌گیرد و چون الله À می‌‌فرماید: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوۤا۟ إِذَا نَكَحۡتُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَـٰتِ ثُمَّ طَلَّقۡتُمُوهُنَّ مِن قَبۡلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمۡ عَلَیۡهِنَّ مِنۡ عِدَّةࣲ تَعۡتَدُّونَهَاۖ فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحࣰا جَمِیلࣰا} [سوره اﻷحزاب: ۴۹] : (ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! هنگامی‌که با زنان با ایمان ازدواج کردید، آنگاه پیش از آن‌که با آن‌ها همبستری کنید، طلاق‌شان دادید، پس عده‌ای برای شما بر آن‌ها نیست که شما آن را بشمارید، لذا آن‌ها را (با هدیه‌ای مناسب) بهره‌مند سازید و به نیکوترین وجه رهای‌شان کنید): و: {وَإِن طَلَّقۡتُمُوهُنَّ مِن قَبۡلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ وَقَدۡ فَرَضۡتُمۡ لَهُنَّ فَرِیضَةࣰ فَنِصۡفُ مَا فَرَضۡتُمۡ إِلَّاۤ أَن یَعۡفُونَ أَوۡ یَعۡفُوَا۟ ٱلَّذِی بِیَدِهِۦ عُقۡدَةُ ٱلنِّكَاحِ} [سوره البقرة: ۲۳۷] : (اگر زنان را پیش از آنکه با آنان نزدیکی کنید، طلاق دادید در حالی‌که برای آن‌ها مهری تعیین کرده‌اید؛ پس نصف آنچه را تعیین کرده‌اید (به آن‌ها بدهید) مگر اینکه آنان (حق خود را) ببخشند. یا کسی‌که پیوند نکاح به دست اوست (شوهر) ببخشد (و تمام مهر را بدهد)).