سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۱۱۳) حکم سفر زن بدون محرم و شرایط امنیت از فتنه

(۴۱۱۳) سوال: هنگامی که از مسافرت زن صحبت می‌‌کنیم بسیاری از مردم به کوتاه بودن زمان استدلال می‌‌کنند مثلا از ریاض تا طایف یک ساعت است و این که در این هواپیما تعداد زیادی زن و مرد وجود دارد لذا می‌‌گویند او از فتنه در امان است؛ چه توضیحی بر این امر دارید؟

جواب:

هدف امنیت و عدم امنیت نیست به دلیل این که پیامبر ﷺ در حدیث تفصیل ندادند: «لا تسافر امرأة إلا مع ذي محرم»[۱]: (هیچ زنی سفر نکند مگر این که محرم همراه او باشد) و اگر مدار بر امنیت بود پیامبر ﷺ در مورد آن مفصل بیان می‌‌کرد همچنین در سفر با هواپیما امنیت وجود ندارد.

اول: زیرا چه بسا هواپیما در موعد مقرر پرواز کند و چه بسا به خاطر اسباب فنی یا هوایی تأخیر کند لذا زن در فرودگاه سرگردان می‌‌شود زیرا محرم او بنابر این که او وارد سالن شده به خانه برگشته یا به آن‌‌ها اجازه‌‌ی سوار شدن هواپیما داده شده سپس با تأخیر پرواز می‌‌کند و اگر فرض شود که این ممنوع برداشته شود و هواپیما به سمت محل فرودش پرواز کند بعید نیست که در غیر از مکانی که قرار بوده فرود بیاید فرود آید زیرا امکان تغییر هوا وجود دارد وامکان نداشته باشد در مکان مشخص شده فرود آید سپس هواپیما برای فرود به مکان دیگری برود در این صورت نیز زن سرگردان باقی می‌‌ماند یا سراغ کسی می‌‌رود که از فتنه‌‌اش در امان نیست و اگر در نظر بگیریم که به فرودگاهی که قرار بود در آن فرود آید برسد چه بسا محرمی که قرار بوده به دنبال او بیاید مانعی او را از رسیدن به فرودگاه باز دارد حال یا ترافیک یا خرابی ماشین یا خواب و… لذا در زمان فرود هواپیما نیاید و این زن سرگردان باقی بماند.

مادامی که حج بر کسی که محرمی ندارد واجب نیست الحمدلله در این امر وسعت وجود دارد و گناهی در آن نیست و شایسته نیست که زن خود را به خاطر آن خسته کند زیرا در این حالت به آن مکلف نیست اگر فقیری که مالی ندارد زکات بر او واجب نیست و با زکات ندادن آرامش قلبی دارد همچنین این زنی که محرم ندارد شایسته است که قلبش به نسبت عدم رفتن برای ادای حج آرام باشد.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: نحن عندما نتحدث عن سَفَرِ الْمَرْأَةِ يتعلل الكثير من الناس بقصر المدة، فمثلا من الرياض إلى الطائف ساعة، وأيضا هذه الطائرة موجود فيها كثير من النساء وكثير من الرجال، فيقول إنها مأمونة الفتنة، ما تعليقكم على ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: التعليق على ذلك ليس المقصود الأمن وعدم الأمن، بدليل أن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- لم يستفصل في الحديث «لا تُسَافِرِ امْرَأَةٌ إلا مَعَ ذِي تَحْرَمٍ»، ولو كان المدار على الأمن لاستفصل النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- عن هذا، ثم إن الأمن ليس في سفر الطائرة.

أولا: لأن الطائرة ربما تُقلع في الموعد المقرر، وربما تتأخر لأسباب فنية أو جوية، فتبقى الْمَرْأَةُ في المطار هائمة تائهةً، لأن تحرمها قد رجع إلى بيته بناء على أنها دخلت الصالة، أو أذن لهم بركوب الطائرة ثم تأخرت الطائرة، وإذا قُدرَ أن هذا المحظور زال وأن الطائرة أقلعت متجهة إلى محل هبوطها، فلا يؤمن أن تهبط في غير المكان الذي تَقَرَّرَ فيه الهبوط، لأنه قد يتغير الجو فلا يمكنها الهبوط في المكان المقرر، ثم تذهب الطائرة إلى مكان أخر لتهبط فيه، وحينئذ تبقى هذه الْمَرْأَةُ هَائِمَةٌ تَائِهَةٌ، أو تتعلق بمن لا يؤمن فتنته، وإذا قدرنا إنها وصلت إلى المطار التي تقرر هبوطها فيه فإن تَحْرَمَهَا الذي سيستقبلها قد يَعُوقه عائق عن وصوله للمطار، إما زِحام في السيارات، وإما عطل في سيارته، وإما نوم، وإما غير ذلك فلا يأتي في موعد هبوط الطائرة، وتبقى هذه الْمَرْأَةُ هائمة تائهة.

وإذا كان الْحَجُّ ليس واجبًا لمن ليس عندها تحرم فالأمر والحمد لله واسع، وليس فيه إثم، ولا ينبغي للمرأة أن تَتَّعَبَ نَفسيًا من أجل هذا، لأنها في هذه الحال غير مكلفة به، فإذا كان الفقير العادم للمال ليس عليه زكاة وقلبه مطمئن بكونه لا يزكي، فكذلك هذه الْمَرْأَةُ التي ليس عندها مَحرم ينبغي أن يكون قلبها مطمئنا لعدم حَجْهَا.

مطالب مرتبط:

(۴۱۱۸) مسافتی که برای پیمودن آن زن به محرم نیاز دارد چقدر است؟

برخی از اهل می‌‌گویند: برای زن جایز نیست بدون محرم به مسافرت برود چه مسیر آن کوتاه و چه طولانی باشد و احتیاط این است که همراه محرم سفر کند چه مسافت آن کوتاه و چه طولانی باشد...

ادامه مطلب …

(۴۱۰۱) آیا می‌توان حج افراد را به نیابت از پدر انجام داد؟

اشکالی ندارد در صورتی که انسان حج و عمره‌‌ی واجب خود را ادا کرده باشد حج و عمره را به نیابت کسی دیگر انجام دهد...

ادامه مطلب …

(۴۰۸۳) آیا می‌‌توان از مال صدقه یا زکات برای ادای حج رفت؟

بله، ادای حج با مال زکات و صدقه جایز است و برای گیرنده‌‌ی زکات جایز است آن را برای کسی که دادن زکات به او جایز نیست به شرط این که هنگام گرفتن زکات از اهل زکات باشد یعنی مستحق آن باشد....

ادامه مطلب …

(۴۰۹۳) آیا ادا حج از طرف مادر زنده و بیمار جایز است؟

بله، جایز است به جای او در صورتی که حج خود را ادا کرده حج را ادا کند...

ادامه مطلب …

(۴۱۲۰) آیا جایز است شوهر، همسرش را از ادای حج واجب باز دارد؟

جایز نیست شوهر همسرش را از ادای حج واجب باز دارد زیرا در معصیت خالق از مخلوق تبعیت نمی‌‌شود...

ادامه مطلب …

(۴۱۰۸) حکم باقی‌ماندن مبلغ اضافی پس از انجام حج به نیابت از دیگری

اگر این دراهم را گرفته تا با آن حج را ادا کند و این دراهم اضاف آمده لازم نیست آن‌‌ها را به کسی که به او این دراهم را داده پس دهد مگر این که کسی که.....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه