(۴۰۵۵) شرایط و آدابی برای حج مقبول

(۴۰۵۵) سوال: مسلمانی می‌خواهد حج را انجام دهد؛ چه اموری شایسته است که مسلمان آن را بداند تا این که إن شاء الله حج او مورد قبول واقع شود؟

جواب:

اموری که شایسته است او را بیاموزد تا این که حج او مورد قبول واقع شود این است:

این که قصدش از حج برای الله À باشد و این اخلاص است و در حجش از رسول الله ﷺ تبعیت کند و این متابعت است و هر عمل صالح جز با این دو شرط اساسی پذیرفته نمیشود: اخلاص و تبعیت از پیامبر ﷺ به دلیل فرمودهی الله À: {وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ ۚ وَذَٰلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ}[بینه: ۵](و آنان فرمان نیافتند جز اینکه الله را بپرستند در حالی که دین خود را برای او خالص گردانند (واز شرک وبت پرستی) به توحید (ودین ابراهیم) روی آورند و نماز را بر پا دارند و زکات را بپردازند و این آیین راستین و مستقیم است) همچنین به دلیل فرمودهی رسول الله ﷺ: «إنما الأعمال بالنيات، و إنما لكل امرئ ما نوى»[۱]: (اعمال به نیتها بستگی دارد و برای هر شخص آن چیزی است که نیت نموده است) همچنین: «من عمل عملا ليس عليه أمرنا فهو رد»[۲]: (هر کسی عملی را انجام دهد که امر ما (دین ما) بر آن نیست عمل او مردود است) این مهمترین چیزی است که برای کسی که حج انجام میدهد واجب است یعنی بر اخلاص و متابعت پیامبر ﷺ تکیه کند و پیامبر ﷺ در حجش میفرمود: «لتأخذوا عني مناسككم»[۳]: (مناسک حج خود از من بگیرید).

همچنین این که حج با مال حلال باشد زیرا حج با مال حرام، حرام است و جایز نیست بلکه برخی از اهل علم میگویند: حج در این حالت درست نیست و برخی میگویند:

إذا حجت بمال أصله سحت فما حججت و لکن حجت العیر

هرگاه با مالی که اصل آن حرام است حج نکردی ولی شتر حج کرده است.

همچنین از آن چه الله À از آن نهی نموده اجتناب ورزد به دلیل فرمودهی الله À: {فمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ}[بقره: ۱۹۷](پس کسی که در این ماهها حج را (بر خود) فرض گرداند (باید بداند که) در حج آمیزش جنسی و گناه و جدال (روا) نیست) لذا از آن چه الله À به طور کلی آن را در حج حرام گردانیده و دیگر چیزها از جمله: فسق، گناه، گفتار و کردارهای حرام، گوش دادن به ابزار لهو ولعب و … پرهیز کند همچنین از چیزهایی که الله À آن را به طور خاص در حج حرام نموده مانند آمیزش جنسی، تراشیدن سر پرهیز کند و از آن چه پیامبر ﷺ از پوشیدن آن هنگام احرام نهی نموده پرهیز کند و به طور کلی از تمامی محرمات احرام پرهیز کند.

برای حاجی شایسته است در مالش، مقامش و عملش آسان بگیرد و بخشنده باشد و به اندازهای کته میتواند به برادرانش نیکی کند.

بر او واجب است از آزار و اذیت رساندن به مسلمانان چه در مشاعر حج و چه در بازارها باشد لذا از اذیت رساندن هنگام در محل طواف، سعی، جمرات و … بپرهیزد بنابراین این اموری است که بر حاجی شایسته و واجب است که آن را انجام دهد.

از قویترین چیزهایی که این را محقق میسازد این است که انسان در حجش همراه شخصی از اهل علم باشد تا این که او را در دینش یادآوری کند و اگر چنین چیزی فراهم نشدقبل از این که به حج برود از کتب اهل علم مورد اطمینان بخواند تا این که الله À را با بینش و آگاهی عبادت کند.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: مسلم يريد الْحَجَّ، فما هي الأمور التي ينبغي أن يعملها المسلم ليكون حجه مقبولا إن شاء الله؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الأمور التي ينبغي أن يعملها ليكون حجه مقبولا:

أن ينوي بالْحَجِّ وجه الله -عز وجل- وهذا هو الإخلاص، وأن يكون مُتَّبِعًا فِي حَجَّهِ رسول الله له وهذا هي المتابعة، وكل عمل صالح لا يقبل إلا بهذين الشرطين الأساسيين: الإخلاص، والمتابعة للنبي صلى الله عليه وسلم لقول الله تعالى: ﴿ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلوةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَوةَ وَذَلِكَ دينُ الْقَيِّمَةِ ﴾ [البينة: ٥]، ولقول النبي صلى الله عليه وسلم: «إنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى» ولقوله صلى الله عليه وسلم «مَنْ عَمِلَ عَمَلًا ليس عليه أَمْرُنَا فهو رَدُّ»، فهذا أهم ما يجب على الحاج أن يعتمد عليه الإخلاص، والمتابعة للنبي صلى الله عليه وسلم، وكان النبي – عليه الصلاة والسلام- يقول في حجته: «لِتَأْخُذُوا عَنِّي مَنَاسِكَكُمْ».

ومنها: أن يكون الْحَج بمال حَلَالٍ، فإن الْحَجَّ بمالَ حَرَامِ مُحَرَّمٌ لا يجوز، بل قد قال بعض أهل العلم: إن الْحَجَّ لا يصح في هذه الحال ويقول بعضهم:

إذا حججت بمال أصْلُهُ سُخت فما حججت ولكن حَجَّت العِيرُ

يعني حجت الإبل.

ومنها: أن يتجنب ما نهى الله عنه لقوله تعالى: ﴿ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَج ﴾ [البقرة: ۱۹۷]، فيتجنب ما حَرَّمَ الله عليه تحْرِيما عَامَّا فِي الْحَجِّ وغيره من الفُسُوقِ والْعِصْيانِ، والأقوالِ الْمُحَرَّمَةِ، والأفعال المحرمة، والاستماع إلى آلات اللهو، ونحو ذلك، ويجتنب ما حَرَّمَ الله عليه تحريمها خاصا في الْحَجِّ، كالرَّفَثِ وهو إتيان النساء، وحَلْقِ الرأس، واجتناب ما نهى النبي صلى الله عليه وسلم عن لبسه في الْإِحْرَامِ، وبعبارة أعم يَجْتَنِب جميع. مَحْظُورَاتِ الْإِحْرَامِ.

وينبغي للحاج أن يكون لينا سهلا كريما في ماله، وجَاهِهِ، وعَمَلِهِ، وأن يحسن إلى إخوانه بقدر ما يستطيع.

ويجب عليه أن يَجْتَنِبَ إيذاء المسلمين، سواء كان ذلك في الْمَشَاعِرِ، أو في الأسواق، فيتجنب الإيذاء عند الازْدِحَامِ في الْمَطَافِ، وعند الازدحام في الْمَسْعَى، وعند الازدحام في الْجَمَرَاتِ وغير ذلك، فهذه الأمور التي ينبغي على الحاج أو يجب للحاج أن يقوم بها.

ومن أقوى ما يحقق ذلك أن يصطحب الإنسان في حَجِّهِ رجلا من أهل العلم حتى يُذَكِّرَهُ في دينه، وإذا لم يتيسر ذلك فليقرأ من كتب أهل العلم ما كان مَوْتُوقًا قبل أن يذهب إلى الْحَجِّ حتى يعبد الله على بصيرة.