(۳۵۴۴) سوال: در نزد ما وقتی شخصی وفات می‌کند خویشاوندان برای سه روز اول برای عزا جمع می‌شوند و در این مدت قرآن می‌خوانند و به قدر توانشان قرآن را ختم می‌کنند و بعد از یکی از شیوخ یا یکی از زنان دعا ختم را می‌خواند که از کتابی به اسم (دعاء ختم القرآن تألیف احمد بن محمد البراک) می‌گیرند که مولف آن می‌گوید: که این کتاب را در هند نوشته است و دعایی برای ماه رمضان باشد تا به مسلمانان نفع برساند و در آن دعای شروع و پایان سال و دعای شب نیمه‌ی شعبان که ضعیف بودن احادیث وارده در تخصیص شب نیمه‌ی شعبان مرا به تأمل وا داشت سپس در این کتاب جزئی از دعا را سوره‌ی فاتحة و آیاتی از سوره‌ی بقره و آل عمران و سوره‌‌های دیگر ذکر کرده بود و از کلامی که آورده بود این که رسول اللهﷺ به اعرابی گفته است: مسلمان شو آن اعرابی گفت: ای محمد چه کسی شهادت می‌دهد که آنچه تو می‌گویی راست است؟ پس رسول الله درختی از دره‌ی اَیمن را صدا زد پس زمین را شکافت و به سوی رسول اللهﷺ آمد و آن درخت به پیامبر بودن او شهادت داد و رسول الله به او گفت من چه کسی هستم گفت: تو رسول به حق الله هستی پس به مکانش بازگشت و قول دیگر از رسول اللهﷺ که شتر را پناه داد و ضامن آهو شد و با سوسمار صحبت کرد و مار را مخاطب قرار داد و در دستانش شاخه‌ی خشکی شبز شد. واین دعا به تعداد ختم قرآن خوانده می‌شود و از الله می‌خواهند که ثواب آن صدقه‌ای برای میت باشد، پس آیا این قرائت جایز است؟ و تا چه اندازه آنچه در این کتاب وارد شده است ، صحیح است؟ ما را در مورد این امر راهنمایی کنید جزاکم الله خیرا.

جواب:

از این کتابی که سوال کننده گفتند چیزی در نزد من نیست و از آن نمی‌دانم اما جمع شدن اهل میت برای عزا به مدت سه روز و قرائت قرآن و اهدای ثواب آن از بدعت می‌باشد و اهل علم جمع شدن برای عزا در خانه‌ها یا مکان خاص دیگر را مکروه دانسته‌اند و غالب این جمع‌ها مخصوصا زنان همراه با نوحه‌خوانی است که هر دو آن حرام است و از رسول اللهﷺ ثابت است که می‌فرماید: {لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ النَّائِحَةَ وَالْمُسْتَمِعَةَ}[۱] (رسول الله کسی که زن نوحه خوان و کسی که به آن گوش می‌دهد را لعنت کرد)

و بر مسلمین واجب است که خود را از این بدعت‌ها خالی کنند و به راه سلف از صحابه و تابعین بنگرند و از آنها به بهترین روش پیروی کنند و بر منهج ایشان باشند و شکی دراین نیست که صحابه زمانی که به مصیبت وفات دچار می‌شدند از این چیزها بینشان نبوده است و نهایت چیزی که وارد شده است در وفات جعفر بن ابی طالبJ است که رسول اللهﷺ فرموده است: {اصنعُوا لآلِ جَعفَرٍ طعامًا؛ فإنه قد أتاهم أمْرٌ يَشْغَلُهم}[۲] (برای آل جعفر غذای درست کنید چون ایشان به امری که به سراغشان آمد مشغول هستند)

اما اهدا قرائت قرآن برای میت بین اهل علم اختلاف است که ثواب آن به میت می‌رسد یا نه؟ و صحیح آن است که ثواب آن به میت می‌رسد اما اگر برای قرائت قرآن شخصی اجاره شود حرام است زیرا که قرائت خود را نزدیک کردن به اللهÀ است و برای این اجرت گرفتن صحیح نمی‌باشد و اگر اجاره گرفته شود این عقد اجاره حرام است و قاری مالک اجر خودش نمی‌باشد و برای قرائتش ثوابی ندارد چون به خاطر اللهÀ نخوانده است و میت نیز در این صورت نفعی نمی‌برد چون اصلا اجری در کار نیست و اهل میت نیز با دادن این مال ضرر کرده‌اند و میت نیز ثوابی نبرده است.

و اما از آن نشانه‌های که بر صدق رسول اللهﷺ دلالت دارند اشاره کردی، زیاد هستند که بزرگترین آن قرآن است و این معجزه‌ای می‌باشد تا امر الله نیامده است از بین نمی‌رود و از نشانه‌های زمینی و آسمانی زیادی از رسول اللهﷺ ثابت است که به آنچه اهل علم ذکر کرده‌اند مراجعه کن مثل: کتاب البدایة و النهایة ابن کثیرË و الجواب الصحیح شیخ الإسلام ابن تیمیةË که کفایت می‌کند.

[۱] [تخريج آن گذشت]

[۲] [تخریج آن گذشت]