(۳۹۸۰) سوال: زنی روز نهم از ماه محرم را روزه گرفته اما در روز عاشورا (روز دهم) دچار عادت ماهیانه شده است؛ آیا واجب است که قضای آن ‌را روزه بگیرد یا باید كفاره بدهد؟

جواب:

روشن است که فقط روزه‌ گرفتن ماه رمضان بر مسلمان واجب می‌باشد. روزه‌ی ماه رمضان از ارکان پنج‌گانه‌ی اسلام است زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «بني الإسلام على خمس: شهادة أن لا إله إلا الله وأن محمد رسول الله، وإقام الصلاة، وإيتاء الزكاة، وصوم رمضان، وحج بيت الله الحرام»[۱] : (اسلام بر پنج ستون بنا شده است: شهادت و گواهی به این که هیچ معبود بر حقی جز الله نیست و محمد پیامبر او است، بر پاداشتن نماز، پرداخت زکات، روزه‌ گرفتن رمضان و حج خانه‌ی الله).

روزه‌ گرفتن ماه محرم در ابتدا واجب بوده اما سپس با روزه‌ی ماه رمضان نسخ گردیده و روزه گرفتن محرم، نفل شده است. روزه‌ گرفتن عاشورا (روز دهم) بیشتر از سایر روزهای محرم مورد تأکید قرار گرفته است. بنابراین در پاسخ به سؤال این زن می‌گوییم: چون وی روز نهم را روزه گرفته و نیت داشته که روز دهم را نیز روزه بگیرد اما حیض مانع روزه گرفتنش شده، امید است که پاداش روزه‌ی عاشورا برایش ثبت شود؛ زیرا تصمیم جدی داشته که آن ‌را روزه بگیرد اگر مانع رخ نمی‌داد. انسان نیز هرگاه نیت عمل صالح داشته باشد و اسباب آن را نیز در پیش بگیرد اما اتفاقی رخ دهد که نتوان جلو رخداد آن را گرفت، پاداش آن کار برایش ثبت می‌گردد؛ زیرا الله ﷻ می‌فرماید: {وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِراً إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ} [النساء: ۱۰] : (هر کس با قصد هجرت به سوی الله و پیامبرش از خانه‌ی خویش روانه شود سپس مرگش فرا رسد، قطعا پاداش او با الله است). این زن که عادت ماهیانه مانع روزه‌ گرفتن وی در روز عاشورا شده، مشروع نیست که قضای روزه‌ی عاشورا را انجام دهد زیرا روزه‌ی عاشورا، مقيد به همان روز است لذا اگر مانع شرعي رخ دهد، قضایش انجام نمی‌شود چون سنتی می‌باشد که زمانش از دست رفته است.

۱-صحیح بخاری: كتاب الإيمان، باب دعاؤكم إيمانكم، شماره (۸). صحیح مسلم: كتاب الإيمان، باب قول النبي ﷺ: بني الإسلام على خمس…، شماره (۱۶).